«Ποτέ δεν θα πειράξω τα ζώα τα καημένα. Μη τάχα σαν κι εμένα κι εκείνα δεν πονούν;» Η φράση αυτή αποτέλεσε ένα τετράστιχο το οποίο κοσμούσε τα ανθολόγια που χρησιμοποιήθηκαν τις περασμένες δεκαετίες, προκειμένου να αναδειχθεί και να γαλουχηθεί η αγάπη των ανθρώπων προς το ζωικό βασίλειο. Ήταν η ανάδειξη του ήθους των παλαιότερων γενεών. Οι ευαισθησίες που πήγαζαν από τις καθαρές ψυχές των ανθρώπων της τότε εποχής. Εκατοντάδες επίσης, ψυχογραφήματα και αιτήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αναδεικνύουν το σεβασμό για το συνάνθρωπό μας ως μία από τις υπέρτατες αξίες.
Σήμερα, αυτή η προσπάθεια σεβασμού του ανθρώπου ονομάζεται ενσυναίσθηση. Η λέξη αυτή υπήρχε στα λεξικά μας εξ αρχαιοτάτων χρόνων, αλλά η πραγματική έννοια και αξία της αναδεικνύεται τις τελευταίες δεκαετίες από τις σύγχρονες παιδαγωγικές επιστήμες, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία. Τί είναι, λοιπόν, με λίγα λόγια η ενσυναίσθηση; Είναι να μπορούμε να ερχόμαστε στη θέση του άλλου και με βιωματικό τρόπο να ζούμε τις εμπειρίες του κυρίως αυτές που είναι δύσκολες. Υπάρχει όμως ενσυναίσθηση σήμερα ή μήπως όλοι έχουμε εγκλωβιστεί στους τέσσερις τοίχους και στις τρεις οθόνες (τηλεόραση, υπολογιστής, κινητό) που ουσιαστικά είναι η ζωή μας; Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο, αλλά ο καθένας πρέπει να την ψάξει στα βάθη της ψυχής του. Είμαστε καλοί άνθρωποι κατά το πρότυπο της διδαχής του Χριστού; Αγαπάμε και σκεφτόμαστε τον πλησίον μας ή θέλουμε να του βγάλουμε το μάτι; Η πραγματικότητα λέει ότι έχουμε υιοθετήσει ατομιστικά πρότυπα και η αδιαφορία για τον πλησίον μας κυριαρχεί. Το ζήτημα είναι πώς θα μπορέσουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και ποια είναι τα ερεθίσματα που πρέπει η πολιτεία, οι σοφοί άνθρωποι, τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο να δώσουν στο μέσο άνθρωπο, έτσι ώστε να νοιαστεί για τα προβλήματα του πλησίον του. Αυτό που βλέπουμε -και είμαστε αντίθετοι- είναι η προσπάθεια πολλών να προβάλλουν τραγικές καταστάσεις ανθρώπων δίκην τηλεθέασης και αριθμών της AGB προφασιζόμενοι, ότι το κάνουν για την ευαισθητοποίηση των ψυχών.
Κάτι τέτοιο όμως, ίσως, να μη βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο λόγος του Θεού και του Ευαγγελίου θα μπορούσε να γαληνέψει τις ψυχές μας. Αυτό βέβαια απαιτεί μια τεράστια συζήτηση κατά πόσο ο λόγος αυτός μπορεί να επικαιροποιηθεί και να μας αγγίξει. Ο Μακαριστός Χριστόδουλος είχε ανοίξει το δρόμο. Πολλοί ποιμένες και διάκονοι, ενδεχομένως, να εφαρμόζουν πρακτικές Χριστόδουλου, ώστε να δημιουργήσουν μια νέα γενιά καλών ανθρώπων με ενσυναίσθηση. Το παραπάνω είναι εφικτό ειδικά στην Ελλάδα λόγω της φύσης του Έλληνα ως ανάδελφος. Η ουσία είναι πάντως, ότι οι περιουσίες, το χρήμα, τα πτυχία, το επάγγελμα πρέπει να μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους και οδηγούς προς μία νέα καλύτερη γενεά.
Ελένη Κωστοπούλου
