Το ΚΚΕ είναι το αρχαιότερο ελληνικό κόμμα, αφού ιδρύθηκε το 1918. Το πρώτο μισό της ζωής του πέρασε διά πυρός και σιδήρου, μέσα σε συνθήκες παρανομίας, κατοχής, εμφυλίου και πολιτικής προσφυγιάς. Είναι, ίσως, και ο μοναδικός πολιτικός φορέας που αποδέχεται ολόκληρη τη κληρονομιά του και την ιστορία του. Μακριά από την ωραιοποίηση ή τη λαθολογία, μελετώντας τα θετικά και τα αρνητικά της, τα λάθη και τις αδυναμίες του ίδιου μέσα σε αυτή την υπεραιωνόβια πορεία του.
Στο πλαίσιο αυτό, μέσα στον Οκτώβρη, ο Περισσός προχωράει στην αποκάλυψη ενός Μνημείου στο Μεζούρλο της Λάρισας και ενός Μνημείου – Μουσείου στο Νεστόριο της Καστοριάς, για να τιμήσει τους χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές της δεκαετίας 1940 – 1950, με εκδηλώσεις τον Δημήτρη Κουτσούμπα βασικό ομιλητή και στα δύο αποκαλυπτήρια.
Στο Μεζούρλο Λάρισας
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιλογή των τόπων όπου θα στηθούν αυτά τα μνημεία-μουσεία από το ΚΚΕ. Ο Λόφος του Μεζούρλου αξιοποιήθηκε ως τόπος εκτέλεσης. Στον χώρο αυτό έγιναν εκτελέσεις 41 τουλάχιστον αγωνιστών την περίοδο της γερμανικής Κατοχής. Νέοι άνθρωποι, οικογενειάρχες, στρατιώτες, αλλά και γυναίκες, μικρά κορίτσια, ακόμη και έγκυες.
Μετά την Απελευθέρωση της χώρας τον Οκτώβρη του 1944, ξεκίνησε ένα βίαιο πογκρόμ διώξεων των ΕΑΜιτών και συμπαθούντων αγωνιστών. Η περίοδος αυτή έμεινε στην ιστορία ως «Λευκή Τρομοκρατία». Σε αυτή, εκτός από τα επίσημα όργανα του κράτους, έλαβαν μέρος οι 206 φασιστικές συμμορίες που δρούσαν κύρια στην ύπαιθρο. Με το περίφημο «Γ’ Ψήφισμα» που είχε ψηφιστεί στις 18 Ιούνη του 1946 και με βασιλικό διάταγμα, συγκροτήθηκαν 25 Έκτακτα Στρατοδικεία.
Από το Έκτακτο Στρατοδικείο της Λάρισας περάσανε πολλές εκατοντάδες κομμουνιστές. Δεν παρίστανται στις εκτελέσεις ούτε καν εκπρόσωποι της Δημαρχίας, ούτε και της Εκκλησίας – όπως συνηθίζονταν ως τότε. Έτσι, στον Λόφο του Μεζούρλου εκτελέστηκαν τα έτη 1946-1950 περίπου 450 κομμουνιστές, μαχητές του ΔΣΕ.
Οι Κομματικές Οργανώσεις σε όλη τη Θεσσαλία ήρθαν σε επαφή με μεγάλο αριθμό οικογενειών των εκτελεσθέντων, οι οποίοι, ανεξάρτητα από τη σημερινή πολιτική τους διαδρομή, με μεγάλη συγκίνηση υποδέχτηκαν την προσπάθεια αυτή, ενώ ταυτόχρονα πολλοί από αυτούς έδωσαν και πρόσθετα στοιχεία για την αγωνιστική δράση των προγόνων τους.
Στο Νεστόριο Καστοριάς
Στις 31 Οκτώβρη στο Νεστόριο Καστοριάς θα γίνει η αποκάλυψη Μνημείου – Μουσείου για τους νεκρούς της ένοπλης αναμέτρησης της περιόδου 1941 – 1949. Στο Μνημείο θα αναρτηθούν περισσότερα από 500 ονόματα νεκρών από το Νεστόριο και τα άλλα χωριά της περιοχής. Παράλληλα, στον ίδιο χώρο, στο κτίριο που έχει παραχωρηθεί στο ΚΚΕ από τον Χάρη Τουτούνη στη μνήμη των αγωνιστών γονιών του, θα εγκαινιαστεί Μουσείο με υλικά για το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και τον ΔΣΕ στη περιοχή.
Η προσφορά των κατοίκων στον απελευθερωτικό αγώνα ήταν τεράστια. Το σύνολο, σχεδόν, των κατοίκων του χωριού ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ και στην ΕΠΟΝ, εκατοντάδες αντάρτες στον μόνιμο και στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και όλες περίπου οι γυναίκες ήταν στην Εθνική Αλληλεγγύη. Το ΚΚΕ είχε στενούς δεσμούς με τους κατοίκους της περιοχής, και από το 1941 στήθηκαν οι κομματικές οργανώσεις στα κεφαλοχώρια από διάφορους εξόριστους κομμουνιστές που έφτασαν στην Καστοριά.
Δεκάδες Νεστορίτες αναδείχθηκαν σε στελέχη του ΚΚΕ και των απελευθερωτικών οργανώσεων. Πάνω από 15 ανώτεροι αξιωματικοί, έφεδροι και αξιωματικοί του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ προήλθαν από το Νεστόριο, που έδωσε τις πρώτες αντάρτισσες στην περιοχή της Καστοριάς.
Στη διάρκεια της τριπλής κατοχής (Ιταλική, Γερμανική, Βουλγάρικη) το χωριό δέχθηκε δεκάδες εχθρικές επιθέσεις και εκατοντάδες σπίτια έγιναν στάχτη. Το 1943 το χωριό κάηκε και από τους Ιταλούς και από τους Γερμανούς. Μέχρι την 3η του Σεπτέμβρη 1944, που οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Καστοριά, δόθηκαν δεκάδες μάχες. Στη περίοδο αυτή, το μέρος είχε σαν σύνθημα «ούτε σπυρί για τον κατακτητή», παρά το γεγονός ότι οι κατακτητές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους επιχειρούσαν να πυροδοτηθεί έχθρα με τους σλαβόφωνους κατοίκους της περιοχής.
Μετά την απελευθέρωση το χωριό υπέστη τα πάνδεινα. Συκοφαντίες, διώξεις, εξορίες, φυλακίσεις, αναγκαστικοί εκπατρισμοί. Δεκάδες παραστρατιωτικές συμμορίες τρομοκρατούσαν τη περιοχή, ενώ ήδη από τον Απρίλη του 1945, ακόμα και Ινδοί που υπηρετούσαν στον αγγλικό στρατό λεηλατούσαν σπίτια, έκαναν συλλήψεις αγωνιστών, ξυλοκοπούσαν κατοίκους. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στις 15 Μάη μπήκαν στο Νεστόριο και απαγόρευσαν στους σλαβόφωνους να μιλάνε τη γλώσσα τους και στις 27 Μάη έσπασαν τα γραφεία του ΕΑΜ στο Άργος Ορεστικό, ενέργεια που συνοδεύτηκε από πυροβολισμούς και συλλήψεις. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να βγουν ξανά στο βουνό.
Από τις πρώτες ομάδες καταδιωκομένων αγωνιστών συγκροτήθηκε στη συνέχεια ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Στην τριετία 1946-1949 για μεγάλο διάστημα βρίσκονταν εκεί η έδρα τους η ΚΕ του ΚΚΕ, το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση.
Μελέτη της ιστορίας
Κατά τη διάρκεια του πεντάχρονου γιορτασμού (2013-2018) των 100 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ, αλλά και αργότερα, αντίστοιχα μνημεία τοποθετήθηκαν στους τόπους εξορίας και φυλακίσεων στη Γυάρο, στη Μακρόνησο, στον Άη-Στράτη, στο Τρίκερι, αλλά και στη Μεσούντα της Άρτας για τον Άρη Βελουχιώτη, όπως επίσης και στη Φλώρινα για τους νεκρούς του ΔΣΕ στη Μάχη της Φλώρινας (1949), στην Τρίπολη για τους εκτελεσμένους την περίοδο του εμφυλίου (1946-1949). Νωρίτερα, το 2006, είχε τοποθετηθεί μνημείο για τον ΔΣΕ στη Λυκόραχη στο Γράμμο.
Το ΚΚΕ έχει επίσης δημιουργήσει και λειτουργεί δύο Μουσεία, με πλούσιο ιστορικό υλικό, μέρος του οποίου προέρχεται και από το ιστορικό του αρχείο, το οποίο διασώθηκε από τις πλημμύρες το 1994. Το πρώτο βρίσκεται στο χωριό Θεοτόκο στο Γράμμο και το δεύτερο στις Πρέσπες, για την προσφορά ανταρτών και κατοίκων της ευρύτερης περιοχής στους λαϊκούς αγώνες της δεκαετίας 1940 – 1950. Το ιστορικό αρχείο του ΚΚΕ έχει, επίσης, τροφοδοτήσει με αρχειακό υλικό και άλλα Ιστορικά Μουσεία ή εκθέσεις.
Οι πρωτοβουλίες αυτές του ΚΚΕ εντάσσονται στη διαχρονική προσπάθεια του να συμβάλλει στην καταγραφή της Ιστορίας της χώρας μας, της Ιστορίας των αγώνων του λαϊκού κινήματος, στην καταγραφή, όπως υποστηρίζει, της ιστορικής αλήθειας. Κι αυτό γιατί θεωρεί πως τα συμπεράσματα από τη μελέτη της ιστορίας του λαού μας, της πείρας των ταξικών αγώνων, ειδικά της πείρας του αγώνα του ΔΣΕ, αλλά και του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νέες γενιές.
Από το ΚΚΕ αναφέρουν ότι η ανέγερση μνημείων, μουσείων, αλλά και οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται σε διάφορους τόπους θυσίας ανά τη χώρα, αποτελούν έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε όλους τους επώνυμους και ανώνυμους ήρωες που έπεσαν στα πεδία των μαχών, που εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, κατέθεσαν ολόκληρη τη ζωή τους στον αγώνα για να ξημερώσει ένα καλύτερο μέλλον για τις νέες γενιές.
Στις εκδηλώσεις αυτές, τονίζουν πως κυριαρχούν τα χιλιάδες παραδείγματα ηρωισμού, αυτοθυσίας, συλλογικής δράσης στον αγώνα για το δίκιο, στην πάλη για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, φτώχεια και πολέμους και όχι τα «κηρύγματα μίσους» απέναντι στους Έλληνες και τις Ελληνίδες που επιστρατεύτηκαν και αναγκάστηκαν να πολεμήσουν στον εμφύλιο πόλεμο στις τάξεις του κυβερνητικού στρατού. Ακριβώς το αντίθετο, υπογραμμίζουν ότι συμβαίνει στις «εκδηλώσεις μίσους», που διοργανώνουν διάφοροι ακροδεξιοί, στις οποίες αναπαράγεται όλη η αντικομμουνιστική προπαγάνδα, η «κομμουνιστοφαγία», η δικαίωση των συνεργατών των ναζί κατακτητών κλπ, που συνόδευε και δικαιολογούσε τις άγριες διώξεις και οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα χιλιάδες αγωνιστές.
Από τον Περισσό αναφέρουν ότι η αντιπαράθεση γύρω από θέματα ιστορικού ενδιαφέροντος όπως ήταν, ο αγώνας του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας είναι θεμιτή όταν γίνεται με πολιτικούς – ιδεολογικούς όρους. Όταν όμως επιστρατεύεται ο αντικομμουνισμός και η ανιστόρητη θεωρία των δύο άκρων, που εξισώνει το θύτη με το θύμα, στόχος είναι η παραχάραξη και η διαστρέβλωσή της. «Για να μην έρθουν οι νέες γενιές σε επαφή με τις ηρωικές σελίδες της ιστορίας του λαού μας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.
