Ανακαλύψτε το Γράμμο, ένα απέραντο ορεινό σύμπλεγμα από κορυφές και κοιλάδες, που ενώ οριοθετεί τη γραμμή ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία, ταυτόχρονα διαμορφώνει ένα συνεχή φυσικό χώρο με κοινά χαρακτηριστικά, που λειτούργησε ως ενιαία ιστορική και πολιτισμική ενότητα.
Γεωγραφία της περιοχής
Ο Γράμμος αποτέλεσε ανέκαθεν ένα ισχυρό φυσικό στοιχείο στην απροσδιόριστη μεθόριο ανάμεσα στις – άλλοτε βίαια διαχωρισμένες και άλλοτε συγκεχυμένα ενιαίες – πολύγλωσσες και πολυπολιτισμικές περιοχές της απώτερης Μακεδονίας και της εγγύς Ιλλυρίας. Ωστόσο, αν μελετήσουμε από πιο κοντά συτή τη φαινομενικά χαοτική χαρτογραφία, θα δούμε να σχηματοποιείται ολόκληρη η ιστορικογεωγραφία της Βαλκανικής.
Φύση
Όλο το συγκρότημα του Γράμμου καλύπτεται από πυκνά δάση ψυχρόβιων κωνοφόρων και πλατύφυλλων, ενώ στις κορυφές απλώνονται απέραντα αλπικά λιβάδια. Τα δάση αυτά, μαζί με την μοναδική πανίδα της περιοχής – λύκοι, αρκούδες, αγριόγιδα και βίδρες, ανάμεσα σε άλλα – και τη σπάνια χλωρίδα – πολλά βαλκανικά και κεντροευρωπαϊκά είδη – συνθέτουν ένα πολύ ιδιαίτερο, ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα, φυσικό περιβάλλον.
Πεζοπορία
Στις υπώρειες των μεγάλων κορυφών του, ο Γράμμος προσφέρει πολλές ευκαιρίες ολιγόωρων πεζοποριών, που έχουν μικρές απαιτήσεις σε εμπειρία, εξοπλισμό και αντοχή. Το καλύτερα οργανωμένο δίκτυο βρίσκεται γύρω από το Νεστόριο. Οι πεζοπορικές διαδρομές, με αναλυτικές περιγραφές, φωτογραφίες, χάρτες και διαγράμματα παρουσιάζονται στο ειδικό κεφάλαιο. Αρκετές από τις πιο πάνω διαδρομές βρίσκονται σε φάση σήμανσης.
Ορειβασία
Τόσο το υψόμετρο, όσο και η γεωγραφία του Γράμμου – μακριές φυσικές γραμμές, όπως ράχες και κοιλάδες – εγγυώνται τη δυνατότητα μεγάλων πορειών. Παράλληλα, η μεγάλη έκταση των υποαλπικών λιβαδιών, που σχηματίζουν ομαλές πλαγιές, χαρίζει στο Γράμμο μια αίσθηση κεντρο-ευρωπαϊκού βουνού. Το ενδιαφέρον των ορειβατών εστιάζεται στον Ανατολικό Γράμμο. Στο σχετικό λήμμα, οι διαδρομές παρουσιάζονται με αναλυτικές περιγραφές, φωτογραφίες, χάρτες και διαγράμματα.
Διαδρομές
