Σήμερα Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2022 στη μικρή μας ενορία, στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου Βασιλειάδος τελέστηκε το Ιερό Μνημόσυνο του Μητροπολίτου Βασιλείου Σμύρνης (κατά κόσμον Κοσμά Αστεριάδη 1835-1910), με καταγωγή από τη Βασιλειάδα Καστοριάς, από τον οποίο το χωριό πήρε το όνομά του.
Ευλογήθηκε και η βασιλόπιτα του Ναού για την έναρξη του νέου έτους.
Ελένη Ευαγγελίδου
Από wikipedia:
Ο Βασίλειος Σμύρνης (κατά κόσμον Κοσμάς Αστεριάδης; 1834-1910) ήταν Έλληνας λόγιος θεολόγος κληρικός και επίσκοπος. Διετέλεσε μητροπολίτης Αγχιάλου και αργότερα μητροπολίτης Σμύρνης.
Γεννήθηκε στη Ζαγοριτσάνη (σημερινή Βασιλειάδα) της Καστοριάς, που αργότερα μετονομάσθηκε το 1928 προς τιμήν του. Παρακολούθησε εγκύκλιες σπουδές στην ιδιαίτερη πατρίδα του και στάλθηκε σε ηλικία δεκατριών ετών στην Κωνσταντινούπολη κοντά στον παππού του και τον θείο του. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και αργότερα στο πανεπιστήμιο της Λειψίας.
Επί πατριαρχίας Σωφρονίου Γ΄ (1863-1866) εκλέγεται μητροπολίτης Αγχιάλου, επί Ανθίμου ΣT΄ προτείνεται ως διάδοχος του αποθανόντος μητροπολίτη Καισαρείας Παϊσίου, θέση την οποίαν δεν δέχεται γιατί ήταν αφοσιωμένος στο αμετάθετο του επισκόπου.
Ο πατριάρχης Ιωακείμ Β΄ τον καλεί να αναλάβει τη διεύθυνση της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης μετά την αποτυχία του προγούμενου Σχολάρχη Γρηγορίου Φωτεινού. Μετά την επικράτηση 1884, ως ηγεμόνα της Ανατολικής Ρωμυλίας του Βούλγαρου Γαβριήλ Κρέστεβιτς και συνακόλουθα την άνοδο στα υψηλότερα αξιώματα του κρατικού μηχανισμού της βουλγαρικής εθνοφυλακής ο Βασίλειος απομακρύνεται από την έδρα του και διδάσκει στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Επιστρέφει για λίγο στην Αγχίαλο, αλλά οι αντιδράσεις των Βουλγάρων ανάγκασαν το Οικουμενικό Πατριαρχείο να τον εκλέξει στα τέλη του 1884 Μητροπολίτη Σμύρνης, αξίωμα που διατήρησε ως το θάνατό του το 1910.
Ο κακός χειρισμός της κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη, όπως κλείσμο πρεσβειών εκτός της Κωνσταντινούπολης, καθώς και η μεταστροφή εκείνο το χρονικό διάστημα της εξωτερικής αγγλικής πολιτικής, συνετέλεσαν στην πραξικοπηματική ενέργεια της ενσωμάτωσης στο Βουλγαρικό κράτος στις 6 Σεπτεμβρίου 1885 της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το 1889 ύστερα από επιμονή του Βασιλείου τελικά επικυρώνεται από τον Διονύσιο Ε΄ ο κοινοτικός κανονισμός, που έθεσε τέρμα σε μια περίοδο εντόνων αντιπαραθέσεων μεταξύ Δημογεροντίας και της Κεντρικής Επιτροπής των Ελληνορθοδόξων. Αν και υποψήφιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τάσσεται το 1901 υπέρ της επανακλογής στην δεύτερη πατριαρχία του Ιωακείμ Γ΄
Εκοιμήθη το 1910 και αποτέλεσε έτσι τον προκάτοχο του τελευταίου Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου Καλαφάτη.
Ό Βασίλειος είχε ψυχοσύνθεσιν επισκόπου των πρώτων χρόνων του Χριστιανισμού […] Δια τον λαό τής Σμύρνης ό Βασίλειος ητο άγιος» …
«Μικρασιατικά Χρονικά» (τόμος Η’, σ. 275) (για την κοίμηση του Βασιλείου το 1910).
Φιλανθρωπικό έργο
Ενίσχυσε την παιδεία, όπως ένα μεγάλο μέρος των χορηγιών διαθέτει για την ενίσχυση του Ελληνικού Γυμνασίου στο Τσοτύλι της Κοζάνης, πρωτοστάτησε στην επέκταση του Ελληνικού Νοσοκομείου Σμύρνης και την ίδρυση 1902 του Βρεφοκομείου Σμύρνης. Ο Μητροπολίτης Σμύρνης Βασίλειος αγαπήθηκε πολύ από τους Σμυρναίους λόγω της ευλάβείας του καθώς και του ασκητικού και αφιλοχρήματου χαρακτήρα του.
Ίδρυσε μαζί με τον Υποπρόξενο Μαυρομιχαλη τον ελληνικό εκπαιδευτικό σύλλογο του Μπουργκάς «Έυξεινος Πόντος» με βασικό στόχο την συγκέντρωση χρημάτων για την ανέγερση του νέου κτιρίου του ελληνικού σχολείου. Ο Αρκάδιος Δημητρακόπουλος διετέλεσε πρόεδρος του συλλόγου. Ο Ευξεινος Πόντος ήταν ο παλαιότερος και μακροβιότερος ελληνικός εκπαιδευτικός σύλλογος του Μπουργκάς και λειτούργησε απο το 1879 μέχρι τουλάχιστον το 1893. Ο “Εύξεινος Πόντος» ενίσχυε τα σχολεία και τους άπορους μαθητές της πόλης.
Συγγραφικό έργο
Ο Βασίλειος, που διακρίνονταν για τη μεγάλη του μόρφωση και τη γλωσσομάθεια του διέπρεψε ιδιαίτερα ως ιεροκήρυκας και ρήτορας.
Από τα σπουδαιότερα έργα του αναφέρονται:
Περί γήρατος (De senectute)
Εγκόλπιον μαθητών και τροφίμων της εν χάλκη Θεολογικής Σχολής[11]
Περί του κύρους χειροτονίας κληρικών υπό επισκόπου καθηρημένου ή σχισματικού χειροτονηθέντων (απεφάνθη θετικά).
