Όταν η Lois van Baarle, μια Ολλανδή καλλιτέχνης, αναζήτησε το όνομά της στη μεγαλύτερη αγορά NFT στα τέλη του περασμένου έτους, βρήκε περισσότερα από 100 έργα της προς πώληση. Κανένα από αυτά όμως δεν είχε αναρτήσει η ίδια.
Η van Baarle είναι μια δημοφιλής ψηφιακή καλλιτέχνης με εκατομμύρια οπαδούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι μία από τις πολλές περιπτώσεις καλλιτεχνών τα έργα των οποίων έχουν κλαπεί και μετατραπεί σε ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία (Non-Fungible Tokens, NFT), τα οποία αγοράζονται και πωλούνται με χρήση τεχνολογίας blockchain στην πλατφόρμα OpenSea.
Η αύξηση αυτών των κλοπών έρχεται καθώς πέρυσι, ο τζίρος της αγοράς των NFT εκτοξεύτηκε στα 22 δισ. δολάρια, προσελκύοντας τους οίκους Sotheby’s και Christie’s και οδηγώντας σε δημοπρασίες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων.
Η OpenSea αναπτύχθηκε με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και η αξία της αποτιμάται πλέον στα 13 δισ. δολάρια. Όμως, εν μέσω της θεαματικής της ανόδου, η εταιρεία κάνει πολύ λίγα για να αποτρέψει το εμπόριο ψεύτικων NFT, όπως καταγγέλλουν ορισμένοι καλλιτέχνες.
«Είναι ενάντια στην πολιτική μας να πουλάμε NFTs χρησιμοποιώντας κλεμμένο περιεχόμενο», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η OpenSea, προσθέτοντας ότι συχνά διαγράφει και απαγορεύει λογαριασμούς που το κάνουν αυτό.
Η εταιρεία ανακοίνωσε επίσης ότι αναπτύσσει νέα εργαλεία αναγνώρισης εικόνων καθώς και άλλες λειτουργίες που θα εντοπίζουν γρήγορα το κλεμμένο περιεχόμενο και θα προστατεύουν τους δημιουργούς. Ορισμένα από αυτά τα εργαλεία θα κυκλοφορήσουν το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Ευλογία και εφιάλτης για τους καλλιτέχνες
Θεωρητικά, η τεχνολογία blockchain υποτίθεται ότι θα διευκόλυνε τους ψηφιακούς καλλιτέχνες να πωλούν μοναδικά tokens ιδιοκτησίας, προσφέροντας στους αγοραστές ένα μόνιμο αρχείο ιδιοκτησίας που συνδέεται με το έργο.
Για ορισμένους καλλιτέχνες, η τεχνολογία άνοιξε έναν νέο τρόπο να κερδίζουν χρήματα. Ο Κένι Σάχτερ (Kenny Schachter), ένας video artist με έδρα τη Νέα Υόρκη, έχει κερδίσει εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια τον τελευταίο χρόνο, μετά από τρεις δεκαετίες δουλειάς σε έναν κόσμο όπου το video art δεν πωλείται τόσο εύκολα.
«Είναι 1.000% καλύτερα από ό,τι πριν από ένα χρόνο ή πριν από δύο χρόνια όταν δεν υπήρχε αγορά για καμία από αυτές τις τέχνες», δήλωσε ο Σάχτερ.
Όμως, για άλλους καλλιτέχνες, η «έκρηξη» των κρυπτονομισμάτων το 2021 ήταν ένας εφιάλτης. Μεταξύ των προβλημάτων είναι ότι ο καθένας μπορεί να «κόψει» ένα ψηφιακό αρχείο ως NFT, είτε έχει δικαιώματα σε αυτό είτε όχι, και η διαδικασία είναι εξ ορισμού ανώνυμη.
«Είναι πολύ πιο εύκολο να διαπράξει κανείς πλαστογραφία στο blockchain απ’ ό,τι στον παραδοσιακό κόσμο της τέχνης. Είναι τόσο απλό όσο το να κλικάρεις δεξιά και να το αποθηκεύσεις», δήλωσε η Τίνα Ρίβερς Ράιαν, επιμελήτρια και ειδικός στην ψηφιακή τέχνη στην γκαλερί Albright-Knox στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. «Είναι επίσης πιο δύσκολο να καταπολεμήσεις τους πλαστογράφους. Πώς μπορείς να μηνύσεις τον ανώνυμο κάτοχο ενός κρυπτο-πορτοφολιού;»
Το περασμένο φθινόπωρο, η DeviantArt, μια διαδικτυακή κοινότητα ψηφιακών καλλιτεχνών δεκαετιών που φιλοξενεί μισό δισεκατομμύριο έργα ψηφιακής τέχνης, άρχισε να παρακολουθεί τον χώρο του blockchain για αντίγραφα των έργων των χρηστών της, μετά την ανακάλυψη NFT στο OpenSea, τα οποία βασίζονταν σε κλεμμένο έργο μιας καλλιτέχνιδας.
Έκτοτε, η DeviantArt έχει στείλει 90.000 ειδοποιήσεις για πιθανή απάτη σε χιλιάδες χρήστες της. Ο αριθμός των ειδοποιήσεων διπλασιάστηκε από τον περασμένο Οκτώβριο έως τον Νοέμβριο και αυξήθηκε κατά 300% από τον Νοέμβριο έως τα μέσα Δεκεμβρίου.
Τον Δεκέμβριο, τα bots άρχισαν να επιτίθενται στον ιστότοπο, δήλωσε ο Μότι Λέβι, επικεφαλής λειτουργιών της DeviantArt, εξαφανίζοντας ολόκληρες ψηφιακές γκαλερί με έργα καλλιτεχνών. Τα έργα αυτά εμφανίστηκαν αργότερα στις αγορές NFT, συχνά με τα ονόματα και τα υδατογραφήματα των καλλιτεχνών. Οι επιθέσεις επικεντρώθηκαν στους πιο δημοφιλείς καλλιτέχνες του DeviantArt, που μετρήθηκαν με βάση τα likes και τα σχόλια, δήλωσε ο Λέβι, και όχι με βάση κάποια συγκεκριμένη αισθητική.
Το είδος της απάτης το οποίο καταγγέλλουν οι καλλιτέχνες αποτελεί μόνο ένα μικρό κλάσμα των συναλλαγών της, δήλωσε η OpenSea. Συγκεκριμένα, η εταιρεία είπε ότι αντιπροσωπεύει το 0,175% των περισσότερων από 2 εκατ. συνολικών συλλογών της πλατφόρμας. Πρόσθεσε επίσης ότι ο ιστότοπος απαριθμεί πλέον περισσότερα από 80 εκατ. μεμονωμένα NFTs. Ωστόσο το πρόβλημα της λογοκλοπής, ανεξάρτητα από την κλίμακα του, είναι σημαντικό, αναγνώρισε η εταιρεία.
Η τρέχουσα διαδικασία αναφοράς για τους καλλιτέχνες των οποίων το κλεμμένο έργο μετατρέπεται σε NFT είναι συγκεχυμένη και επίπονη, επιβεβαίωσε η Άσλι Γουάις, δικηγόρος της Σίλικον Βάλεϋ που ειδικεύεται στην πνευματική ιδιοκτησία και συνεργάζεται με εταιρείες blockchain, προσθέτοντας ότι επί του παρόντος η OpenSea και άλλες αγορές δεν έχουν το κίνητρο να διορθώσουν το πρόβλημα.
Επιπλέον, η εταιρεία υπερασπίστηκε ορισμένες από τις πολιτικές που οι καλλιτέχνες θα ήθελαν να αλλάξουν. Ενώ ορισμένοι θα ήθελαν να δουν μια καταστολή των bots, η δημιουργία εκατοντάδων ή χιλιάδων NFTs ταυτόχρονα είναι φυσιολογική για τον χώρο, δήλωσε η OpenSea, σημειώνοντας ότι υπάρχουν 10.000 «Bored Apes» και περισσότεροι από 8.000 «Pudgy Penguins», δύο από τις πιο γνωστές και εμπορικά επιτυχημένες συλλογές NFTs.
Ωστόσο, λέει η Van Baarle, η διαδικασία αναφοράς στο OpenSea έχει κάπως βελτιωθεί το τελευταίο έτος. Τους πρώτους μήνες που προσπαθούσε να επισημάνει το πρόβλημα στην πλατφόρμα, υπήρχε μόνο ένα κουμπί αναφοράς το οποίο όμως δεν απέφερε κάποια απάντηση από την πλευρά της εταιρείας. Μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, η πλατφόρμα είχε εισαγάγει μια φόρμα αναφοράς που διευκόλυνε σημαντικά την καταγραφή της απάτης.
Παρόλα αυτά η εταιρεία μπορεί ακόμα να κάνει περισσότερα για να επαληθεύσει τη νομιμότητα ενός NFT προτού προσφερθεί προς πώληση, τόνισε η καλλιτέχνης.
