Ένας διαδεδοµένος µύθος –ιδιαίτερα στον ακροδεξιό χώρο– είναι αυτός των «πατριωτών-πραξικοπηματιών, το έργο των οποίων λοιδορήθηκε από τους διεφθαρμένους-εθνοπροδότες πολιτικούς της Μεταπολίτευσης. Ο μύθος αυτός συνοδεύεται από ανιστόρητες προβολές και μυθεύματα για το πλήθος των κατασκευαστικών έργων σε όλη την επικράτεια, την οικονομική άνθηση και τον ανυπέρβλητο πατριωτισμό των δικτατόρων. Ο μύθος αυτός στηρίχθηκε και εδραιώθηκε εν μέρει από συγκεκριμένες επιλογές της πολιτικής ηγεσίας μετά τη Μεταπολίτευση και ειδικά της μη απόδοσης ευθυνών για το έγκλημα της Κύπρου.
Τι θα μπορούσε, όμως, να είχε γίνει διαφορετικά; Διαβάζοντας για όσα οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά «Ένα σκοτεινό δωμάτιο», σκέφτεται κανείς ότι το έγκλημα της Κύπρου, παρότι κυριάρχησε στον δημόσιο λόγο μεταξύ 1974-1985 και συνέχισε να αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας, εντούτοις δεν οδηγήθηκε ποτέ σε κάθαρση. Οι πρωταίτιοι δεν παραπέμφθηκαν ποτέ σε δίκη με βασική κατηγορία το έγκλημα της Κύπρου, όπως είχε συμβεί στην περίπτωση της δικτατορίας της Αργεντινής αμέσως μετά την ήττα στον πόλεμο των Φόκλαντ. Μια τέτοια δίκη, όμως, θα αφαιρούσε και θα κατέρριπτε τον μύθο του «πατριωτισμού» και θα αποκαθήλωνε το φωτοστέφανο των «έντιμων» αξιωματικών και του προνομίου της Ακροδεξιάς ως θεματοφύλακα του πατριωτισμού.
Δεν υπάρχει αντίστοιχο προηγούμενο προδοσίας και παράδοσης στην ελληνική ιστορία, παρά μόνον η Μικρασιατική Καταστροφή, η οποία κατέληξε στη «δίκη των έξι» και για την οποία ακόμη παραμένουν άγνωστες πολλές πτυχές και αποφάσεις της τότε κυβέρνησης. Ενδεικτικό παράδειγμα η αναφορά που γίνεται στην πρόσφατη ταινία «Σμύρνη μου αγαπημένη» για την τότε εσπευσμένη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να απαγορεύσει στους μη κατόχους ελληνικών διαβατηρίων, δηλαδή τους Έλληνες Μικρασιάτες, να εισέλθουν στην ελληνική επικράτεια.
Πού οδήγησε η απουσία «κάθαρσης» στο έγκλημα της Κύπρου; Η ελληνική κοινωνία πορεύτηκε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης μέχρι τις μέρες μας χωρίς να συνειδητοποιήσει την έκταση του γεγονότος, χωρίς να συζητήσει ποιοι και πώς έλαβαν αποφάσεις εσχάτης προδοσίας και χωρίς να αποδώσει την ευθύνη που αναλογούσε στον ακροδεξιό χώρο. Σε αυτό το πλαίσιο, ήταν εύκολη η επιβίωση και ενίσχυση του μύθου της Ακροδεξιάς στην Ελλάδα ως αυθεντικής πατριωτικής δύναμης. Τα αποτελέσματα της επιλογής αυτής τα βλέπουμε και σήμερα, καθώς εξασθενεί η ιστορική μνήμη και στα ελληνικά σχολεία δεν διδάσκεται η τραγωδία της Κύπρου. Έτσι, σε μια δημοκρατία που δεν ερευνά και δεν αποδίδει ευθύνες είναι «λυτρωτικό» να αποδίδονται όλα τα δεινά στην επιθετικότητα της Τουρκίας, σε προδότες πολιτικούς ή στον βολικό για κάθε περίσταση ξένο παράγοντα (που έχει εν προκειμένω συγκεκριμένες και πολλαπλές ευθύνες). Σε όλους, δηλαδή, εκτός από τους πρωταιτίους της εθνικής ήττας.
* Ο κ. Νίκος Παναγιώτου είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ.
