Η λίμνη Ορεστιάδα αποτελείται από περιφερειακούς υγροτόπους, ποτάμιες και παραποτάμιες εκτάσεις, λοφώδεις εκτάσεις, ορεινούς θαμνώνες και δάση
Οι μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις πουλιών που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στην Καστοριά από εμπείρους ορνιθολόγους, δείχνουν αυξητικές τάσεις στους πληθυσμούς σταθερά τα τελευταία χρόνια.
του Νίκου Παναγιωτόπουλου*
Η λίμνη Καστοριάς είναι ένας αστικός υδροβιότοπος και βρίσκεται βορειοδυτικά της χώρας μας σε υψόμετρο στα 620 μέτρα και εμβαδό 29 τ. χιλ, είναι κραστικής προέλευσης, περίπου 10.000.000 ετών και αποτελεί κατάλοιπο παλιάς εκτεταμένης λίμνης.
Περιβάλλεται από τους ορεινούς όγκους Βέρνον, Άσκιο, Κορησσός Βίγλα, και Πύργος, είναι μια αβαθής λίμνη με μέγιστο βάθος τά 10 μέτρα. Η λεκάνη απορροής της είναι κατά προσέγγιση 253 τ.χιλ με περιορισμένη δασική φυτοκάλυψη κυριαρχία πλατύφυλλων ειδών μόνο στα παραλίμνια σημεία, αλλά με πολλές δενδροκαλλιέργειες που αποτελούνται από μηλεώνες.
Η τροφοδοσία της λίμνης γίνεται κυρίως από υπολίμνιες πηγές και λιγότερο από υπέργεια ρέματα των ορεινών όγκων από της περιοχής κατά την χειμερινή περίοδο.
Τα οικολογικά χαρακτηριστικά της λίμνης σαν ένα φυσικό οικοσύστημα αποτελείται από περιφερειακούς υγροτόπους, ποτάμιες και παραποτάμιες εκτάσεις, λοφώδεις εκτάσεις, ορεινούς θαμνώνες και δάση. Τα χαρακτηριστικά της και η ιδιαίτερη οικολογική αξία της χλωρίδας και πανίδας την συγκαταλέγουν στο δίκτυο Natura 2000.
Η λίμνη Καστοριάς αποτελεί ένα μωσαϊκό οικοτόπων, με ξεχωριστά χαρακτηριστικά, φιλοξενώντας πολλά διαφορετικά είδη σε αρμονία με το ανθρώπινο περιβάλλον.
Παρατήρηση πουλιών στη λίμνη Ορεστιάδα
Παρόλο που δεν είναι κύριος άξονας μετανάστευσης πουλιών, η πλούσια ορνιθοπανίδα της, καθιστά τη λίμνη Ορεστιάδα, μια από τις καλύτερες Ελληνικές λίμνες για παρατήρηση πουλιών χωρίς κιάλια! Σαν αστικός βιότοπος, η έντονη παρουσία των ανθρώπων στις παραλίμνιες ζώνες έχει ως αποτέλεσμα τα πουλιά να προσεγγίζουν αποβαλόντας τον φόβο για την προστασίας τους.
Στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης καταγράφηκαν συνολικά πάνω από 260 είδη πουλιών, από τα οποία τα 65 είναι προστατευόμενα και περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι της κοινοτικής οδηγίας, 33 κατατάσσονται στο Κόκκινο Βιβλίο σπονδυλωτών της Ελλάδας. Στα υγρολίβαδα της έχουν παρατηρηθεί 81 μεταναστευτικά είδη. Ένα μεγάλο ποσοστό, 83 είδη, αναπαράγονται στην περιοχή από τα οποία τα 35 είναι μόνιμα. Στην λίμνη διαχειμάζουν 54 είδη που έρχονται από βόρειους ορεινούς όγκους. Από αυτά 21 είναι υδρόβια, 19 στρουθιόμορφα. Επίσης διαχειμάζουν 3 είδη ερωδιών. Από τα 5 σημαντικά είδη τα 3 είναι παγκοσμίως απειλούμενα και από αυτά τα 2 αναπαράγονται στη λίμνη.
Αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά της ορνιθοπανίδας στην περιοχή είναι η αναπαραγωγή της Βαλτόπαπιας (Aythya nyroca), ενός παγκοσμίως απειλούμενου είδους, η αναπαραγωγή 300 ζευγαριών Σκουφοβουτηχταριών (Podiceps cristatus), η διαχείμαση του 10 % περίπου του συνολικού αριθμού των Κορμοράνων (Phalacrocorax carbo) στην Ελλάδα και η μικτή αποικία Ερωδιών (Ardeidae), Κορμοράνων, Λαγγόνων.
Λίμνη των Κύκνων
Βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την τακτική διατροφή ενός μεγάλου τμήματος πληθυσμού Αργυροπελεκάνων (Pelecanus crispus) που αναπαράγονται στην Πρέσπα, την αναπαραγωγή ενός μεγάλου αριθμού Βουβόκυκνων (Cygnus olor). Άλλωστε, από αυτό προκύπτει και η Ορνιθολογική ονομασία της λίμνης «Λίμνη των Κύκνων».
Την αναπαραγωγή και διαχείμαση της Λαγγόνας (Phalacrocorax pygmeus) η (Microcarbo) και ένα από τα νοτιότερα άκρα της Ευρώπης που διαχειμάζουν οι Χηνοπρίστες (Mergus merganser). Οι μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις πουλιών που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στην Καστοριά από εμπείρους ορνιθολόγους, δείχνουν αυξητικές τάσεις στους πληθυσμούς σταθερά τα τελευταία χρόνια.
Την επομένη φορά λοιπόν που θα βρεθείτε στην Καστόρια, μην ξεχάσετε τα κιάλια σας ή και αν τα ξεχάσετε, σίγουρα θα παρατηρήσετε κοντά τους φτερωτούς φίλους μας που θα σας εντυπωσιάσουν.
*Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος είναι Αντιπρόεδρος της Εταιρίας Προστασίας Περιβάλλοντος Καστοριάς (Ε.Π.Π.Κ), Μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας (Ε.Ο.Ε)
