Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Καστοριάς προκηρύσσει τον 8ο Διαγωνισμό Ορθογραφίας για τους μαθητές της Γ΄ τάξης Γυμνασίου όλων των ημερήσιων Γυμνασίων της Π.Ε. Καστοριάς, ο οποίος θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 20 Μαρτίου 2022 στην αίθουσα εκδηλώσεων του 4ου Γυμνασίου Καστοριάς. Για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφορία μη διστάσετε να απευθυνθείτε στα μέλη του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων, είτε απευθείας είτε μέσω των εκπροσώπων μας.
ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ 3 ΕΠΙΠΕΔΑ
ΟΔΗΓΙΕΣ- ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΣΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ
Α. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ (άριστα το 5)
Η κάθε λέξη βαθμολογείται στην ορθογραφία της ανάλογα με τις συλλαβές που παρουσιάζουν ορθογραφικό ενδιαφέρον (η/ι/υ/ει/οι – ε/αι – ο/ω – αυ/ευ/ηυ – διπλά σύμφωνα – πάθη συμφώνων)
π.χ. φιλήσυχος, εκσυγχρονισμός, αλλόγλωσσος
Β. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ (άριστα το 5)
Στην ουσία πρόκειται για τα συνθετικά της λέξης.
- Στο α επίπεδο δεν είναι απαραίτητο να ειπωθούν και τα τρία συνθετικά, όπου υπάρχουν. π.χ. προσωποποίηση: πρόσωπο + ποίηση ή ποιώ (όχι προς+ορώ+ποίηση ή ποιώ)
- Στο β και γ επίπεδο είναι απαραίτητο να ειπωθούν όλα τα συνθετικά (εάν υπάρχουν περισσότερα από δύο). π.χ. δυσανάλογος: δυσ- + ανά + λέγω
- Ως α΄ ή β’ συνθετικό δεν απαιτείται η αρχαία ρίζα, αλλά η πλησιέστερη λέξη στα νέα ελληνικά. π.χ. ευανάγνωστος: ευ- + ανά + γνωρίζω (α.ε. γιγνώσκω δεν απαιτείται), αείμνηστος: αει + μνήμη (α.ε. μιμνήσκω δεν απαιτείται), συμβούλιο: συν + βουλή
Εάν δεν υπάρχει κατάλληλη λέξη στα νέα ελληνικά, τότε λέγεται η αρχαία λέξη, η οποία εντάσσεται στις γνώσεις των μαθητών της Γ΄ γυμνασίου. π.χ. αόρατος: α- + ορώ, ανυπέρβλητος: αν- + υπέρ + βάλλω
- Αναζητούμε κατά το δυνατόν τη ρίζα των συνθετικών (ρήμα ή ουσιαστικό) (βλ. σελ.2) π.χ. εκποίηση: εκ + ποιώ, εύνοια: ευ- + νους
Γ. ΕΡΜΗΝΕΙΑ (άριστα το 5)
Η κάθε λέξη πρέπει να οριστεί αποφεύγοντας όσο είναι δυνατόν τις ομόρριζες λέξεις.
Δ. ΠΡΟΤΑΣΗ (άριστα το 5)
- Στην πρόταση πρέπει να χρησιμοποιηθεί η λέξη όπως δίνεται (στο ίδιο μέρος του λόγου). Εάν αλλάξει το μέρος του λόγου με παράγωγη λέξη, η πρόταση βαθμολογείται με μηδέν.
- Απλές προτάσεις με υποκείμενο-ρήμα (είμαι)- κατηγορούμενο δεν θεωρούνται σωστές (π.χ. Τα εμπόδια είναι ανυπέρβλητα). Θα πρέπει μέσα στην πρόταση να είναι φανερή η σημασία της ζητούμενης λέξης. (π.χ. Παρουσιάστηκαν ανυπέρβλητα εμπόδια , ώστε ματαιώθηκε η πολυπόθητη συμφωνία.)
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ | ||||
α΄συνθετικό | ρίζα | β΄ συνθετικό | ρίζα | |
αλεξ- | αλεξ(ι)- (α.ε. αλέξω) | -αγωγός | άγω | |
αλληλο- | αλλήλων | -αλγία | άλγος | |
αυτό- | αυτός | -αρχης/-αρχείο | άρχω | |
γεω-/γαιο-/γη- | γη | -βάτης/-βάση | βαίνω | |
δι- | α) δύο / β) διά | -βίος | βιώνω | |
εχ- | έχω | -βόλος/-βλητός | βάλλω | |
ιδιο- | ίδιος | -βόρος | βορά (α.ε. βιβρώσκω) | |
λιπο-/λειψ- | λείπω | -γένεση | γεννώ | |
μονο- | ένας | -γενής/-γένεια/-γόνος | γίγνομαι (α.ε)/γίνομαι (ν.ε.) | |
νηο- | ναυς | -δειξη | δείχνω (α.ε. δεικνύω) | |
ομο- | ομός/(όμοιος) ή επίρ. ομού | -δοξία/-δοξος | δοκώ/δόγμα/δόξα | |
Παν/σ- | πας | -δότης/-δοσία | δίνω (α.ε. δίδωμι) | |
πυρο- | πυρά/πυρ | -ήγηση | ηγούμαι | |
-θέση/-θέτης | θέτω (α.ε. τίθημι) | |||
υδρο/α- | ύδωρ | -θήρας | θηρεύω | |
φυγ- | φεύγω | -κήρυξη | κηρύττω | |
-κλήση | καλώ | |||
-κλίση | κλίνω | |||
χειρ- | χέρι | -κρατία | κρατώ | |
-κτήτης / -κτησία | κτήμα/κτήση (α.ε. κτώμαι) | |||
ωτο- | ους | -κτόνος/-κτονία | κτείνω | |
τηλε- | τηλε- | -λειψη/-λειμμα/-λοιπο | λείπω | |
-ληκτος | λήγω | |||
-ληπτός/-λήψη/-λημμα | λαμβάνω | |||
-λογία/-λόγος | λέγω | |||
-λυτος /-λυμα | λύω/λύνω | |||
-μαχία | μάχομαι | |||
-νοια | νους | |||
-νομος/-νομια | νέμω | |||
-οπτης/-οψη | ορώ | |||
-ουργος | έργο | |||
-ουσία/-ουσιος | είμαι | |||
-ούχος/-οχος/-οχή/-εκτος | έχω | |||
-ποιηση/-ποιείο/-ποιός | ποιώ | |||
-σημος | σημαίνω | |||
-τομία/-τόμος | τέμνω | |||
-υδρία | ύδωρ | |||
-φανής | φαίνομαι | |||
-φθόρος | φθείρω | |||
-φόρος | φέρω | |||
-φυής | φύομαι | |||
-ώνυμο | όνομα |