Ο συνθέτης και μουσικός, Νίκος Ξυδάκης, με καταγωγή από την Σάμο και την Κάσο, γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, στις 17 Μαρτίου 1952, ενώ σε ηλικία 11 ετών ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1963 με το μεγαλύτερο κύμα επιστροφής των Ελλήνων της Αιγύπτου.
Το 1978 εμφανίζεται στα μουσικά πράγματα της χώρας με το δίσκο «Η εκδίκηση της γυφτιάς» σε συνεργασία με τον Μανώλη Ρασούλη και ακολουθεί μια σειρά από σημαντικές και επιτυχημένες δισκογραφικές εκδόσεις με μουσική και τραγούδι, το οποίο συνήθως ερμηνεύει ο ίδιος. Περισσότεροι από 15 είναι οι δίσκοι του μέχρι σήμερα και εξίσου σημαντικές συνεργασίες με εξαιρετικούς τραγουδιστές, ηθοποιούς και ποιητές, όπως η Ελευθερία Αρβανιτάκη, ο Δημήτρης Κοντογιάννης, ο Νίκος Παπάζογλου, ο Μανώλης Ρασούλης, ο Θοδωρής Γκόνης και ο Μιχάλης Γκανάς, ενώ έχει γράψει μουσική για το θέατρο, νεότερο και αρχαία τραγωδία, για κινηματογραφικές ταινίες και δίνει μουσικές παραστάσεις και συναυλίες σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό..
Οι τόποι καταγωγής του Ξυδάκη, τα προσωπικά του βιώματα και οι σμυρναίικες και ανατολίτικες ρίζες του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού αποτελούν σημεία αναφοράς στη σπουδαία μουσική του πορεία και ο ίδιος είναι ένας σημαντικός Έλληνας συνθέτης και μουσικός, ο οποίος παρά την επιτυχία και την αναγνώριση παραμένει σεμνός και λιγομίλητος, αποφεύγοντας την υπερβολική έκθεση στη δημοσιότητα και επιμένοντας στην ενασχόληση με τη μουσική του.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει τη μουσική εκπομπή «Συντροφιά με… τον Νίκο Ξυδάκη» με παρουσιαστή τον Πέτρο Κωλέτη, παραγωγής 1985, αφιερωμένη στον Νίκο Ξυδάκη:
ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΜΕ… ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΞΥΔΑΚΗ
(video)
Η ημίωρη μουσική εκπομπή σε σκηνοθεσία Κώστα Φωτόπουλου, προβλήθηκε στις 5 Μαρτίου 1985 από το κανάλι της ΕΡΤ. Ο Πέτρος Κωλέτης συζητάει με τον Νίκο Ξυδάκη για τη ζωή και τα τραγούδια του όπως το «Τρελή κι αδέσποτη», ο συνθέτης μιλάει για το δίσκο «Η εκδίκηση της γυφτιάς» με τον Μανώλη Ρασούλη, για τη μουσική προσέγγιση στο λαϊκό τραγούδι και την αντίδραση που συνάντησαν όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος, το 1978, μιας και τότε είχε γίνει της μόδας να ακούγονται ευρύτερα τα λαϊκά τραγούδια, αλλά ακόμα δεν ήταν αποδεκτό, όπως λέει ο ίδιος, να γράφουν νέα λαϊκά τραγούδια, ειδικά μουσικοί και συνθέτες από τον χώρο της έντεχνης μουσικής.
Ακολούθως ο Ξυδάκης μιλάει για τη μουσική στο σύγχρονο έντεχνο τραγούδι, τον απογοητευτικό εξευρωπαϊσμό του με λίγο μπουζούκι, τη σημασία που έχει για εκείνον η μελέτη των παλιών λαϊκών τραγουδιών, η μουσική του Καλδάρα και η αποφυγή των κλισέ. Υπογραμμίζει επίσης τη βαρύτητα που έχει για τη μουσική του η προσέγγιση του παλιού λαϊκού τραγουδιού, του ρεμπέτικου σμυρναίικου τραγουδιού και ειδικά εκείνου που διατηρούσε σημαντικές ανατολίτικες μέχρι και ινδικές επιρροές. Εξηγεί τη δύναμη της μελωδίας με παράδειγμα τη βυζαντινή μουσική, αναφέρεται στην προτίμησή του για το τραγούδι εξαιτίας της μικρής του φόρμας, σαν ένα μικρό θέατρο με τα ελάχιστα μέσα και ξεχωρίζει την ανθρώπινη φωνή ως το πιο πλούσιο όργανο.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ο Νίκος Ξυδάκης ερμηνεύει μαζί με μουσικούς τραγούδια όπως «Τρελή κι αδέσποτη», «Οι μάγκες», «Πρώτο βράδυ στην Αθήνα», «Στο Σου-Μι-Τζου κάποια βραδιά», «Τραβώ καπνό φυσώ καπνό», «Στον ύπνο μου έκλαψα», «Μικρή ελεγεία» ενώ οι Δημήτρης Κοντογιάννης και Νάντια Καραγιάννη τραγουδούν σε στούντιο «Τα μάγια»
Παρουσίαση: ΠΕΤΡΟΣ ΚΩΛΕΤΗΣ
Σκηνοθεσία: ΚΩΣΤΑΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 5 Μαρτίου 1985
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr
