Μια μαμά όπως χιλιάδες άλλες που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν το παιδί τους ή κάποιο/α από τα παιδιά τους
Γιορτή της μητέρας: Σήμερα το πρωί ο άντρας μου, μου είπε “Χρόνια πολλά” και μου έδωσε ένα φιλί. Μια φίλη μου έστειλε ένα μήνυμα “Χρόνια πολλά αγάπη μου… είσαι στην σκέψη μου”, ενώ της έλειπε η δική της μαμά.. Γιατί μου ευχήθηκαν; Έχω παιδί; Χμμ.. Όχι. Είμαι μαμά; Ναι.
Μια μαμά όπως χιλιάδες άλλες που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν το παιδί τους ή κάποιο/α από τα παιδιά τους. Τόσες πολλές μάλιστα, που το ποσοστό των ανεκπλήρωτων κυήσεων (και ονείρων) σε κάποιες πηγές αναφέρεται ως αντίστοιχο ή και μεγαλύτερο όσων τελικά στέφονται με επιτυχία. Και δεν μου κάνει εντύπωση το γεγονός, ειδικά αν λάβω υπόψη και τις προσπάθειες εξωσωματικών που εν τέλει δεν ευδοκιμούν..
Στον δρόμο αυτό λοιπόν, μοιραζόμενη την δική μου ιστορία άκουσα τις ιστορίες πολλών γυναικών. Κάποιες απόκοσμες, τρομακτικές. Και σκέφτηκα “Γαμώτο. Κάτι πάει λάθος εδώ.” Τι είναι αυτό; Το γεγονός οτι το περιγεννητικό πένθος είναι το πιο παραγνωρισμένο πένθος. Ακόμη και στην βιβλιογραφία του πένθους αναφέρεται ως το πιο ιδιαίτερο, λιγότερο μελετημένο και δεν είναι παράλογο αν σκεφτεί κανείς πως ελάχιστα μιλάμε γι αυτό καθώς ακόμη αποτελεί ένα θέμα ταμπού. Είτε γιατί γίνεται νωρίς σε μια κύηση που κανείς δεν γνώριζε, είτε γιατί φοβόμαστε ή ντρεπόμαστε. Ή απλά, γιατί η μητρότητα και η εμπειρία της κύησης έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ζωή και την χαρά. Πολλές κυήσεις στην αρχή τους φέρνουν χαρά. Τι γίνεται όμως όταν δεν ολοκληρώνονται αντίστοιχα αλλά συνοδεύονται από πόνο και απώλεια? Και ως απώλεια μπορεί να οριστεί ο θάνατος, μια διάγνωση, μια εμπειρία τραυματική. Πολλά παύουν να ισχύουν με την μορφή που τα είχαμε φανταστεί. Όχι όμως το εξής: η γονεϊκότητα. Υπήρξε μωρό, μαμά/δες, μπαμπά/δες, παππούδες, θείοι κτλ. Και ποτέ κανείς μέχρι τότε δεν μπορούσε να φανταστεί πως κάποιος που ποτέ δεν γνώρισες μπορεί να σου λείπει τόσο. Και καθώς σε οποιαδήποτε άλλη μορφή πένθους λαμβάνουν χώρα τελετουργικά, αναγνώριση και συμπαράσταση εδώ συμβαίνει το εξής παράδοξο: η αναγνώριση της μη φυσικής παρουσίας ως πλήρη απουσία και η θεώρηση του ως μη γενόμενου για την λήξη του πένθους. Κοινώς, όσο πιο γρήγορα, όσο πιο λίγο, τόσο πιο εύκολα, ανώδυνα και… λιγότερο τραυματικά; Και ναι, στην προσπάθεια της φροντίδας αυτό σε κάποιους μοιάζει να κάνει ένα νόημα. Και είναι λογικό, καθώς ζητήματα απώλειας και θανάτου σπάνια προσεγγίζονται στον βαθμό και με τον τρόπο που ίσως θα έπρεπε. Στο τέλος όμως αυτό καταλήγει σε ένα δευτερογενές τραύμα: σε επιθυμίες που δεν ικανοποιήθηκαν, σε ανάγκες που δεν εισακούστηκαν, σε γυναίκες που δεν αισθάνθηκαν να αναγνωρίζονται ως μανάδες με την εμπειρία της σύνδεσης να πρέπει να αποκοπεί βίαια και οριστικά χωρίς τον χώρο να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Και δεν αναφέρομαι στις γυναίκες που συνειδητά η επιλογή τους είναι να μη μιλήσουν γι αυτό, αναφέρομαι σε εκείνες που δεν είχαν τον χώρο και τον χρόνο να επεξεργαστούν την απώλεια, άρα, και την ανάγκη τους. Να ζητήσουν και να λάβουν την κατάλληλη ιατρική και οικογενειακή φροντίδα και να λάβουν όσα δικαιωματικά θα τις ανακούφιζαν και θα τις βοηθούσαν στον δρόμο του πένθους τους. Ο οποίος φέρει ζητήματα διαπραγμάτευσης, επεξεργασίας. Αλλά για να γίνουν όλα αυτά οφείλει πρώτα ν αναγνωριστεί. Και το περιβάλλον αυτών των γονέων και αυτών των μαμάδων μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα σε αυτό.
Γιατί σήμερα αυτό το κείμενο;
Γιατί αυτή η ημέρα κάποτε ξεκίνησε να γιορτάζεται ως ένα μνημόσυνο- γιορτή σε μια μάνα αγωνίστρια που βίωσε τις δικές της απώλειες. Ως μέρα φροντίδας προς όλες τις μαμάδες του κόσμου. Με δικά τους παιδιά ή όχι. Με χαρά και με φθορά. Συνοδευόμενες από την εμπειρία της ζωής αλλά και της απώλειας. Της αναπηρίας και του θανάτου. Φέτος λοιπόν που η μητρότητα ήρθε στην δική μου ζωή συνοδευόμενη από την απώλεια θυμήθηκα μια θεραπεύτρια που όταν μας υποστήριξε ανέφερε ” Τώρα είναι νωρίς. Κάποια στιγμή θα δείτε τα δώρα του μωρού σας.” Και κατόπιν πολλής σκέψης και συζήτησης μοιράστηκα ένα από αυτά τα δώρα με την σκέψη έστω κι ένας να βρει παρηγοριά μέσα στα τόσα χαρούμενα σημερινά post, ότι θα είναι κάτι. Έστω και ένας γονιός που γιατρεύει τις πληγές του να νιώσει λίγη ζεστασιά, ότι είναι κάτι. Έστω και μια γυναίκα που βιώνει την απώλειά της να πάρει μια ζεστή αγκαλιά, να είναι κάτι.
Τέλος, να βρω την ευκαιρία να εκφράσω ένα ζεστό ευχαριστώ στους φροντιστές μας και συνοδοιπόρους μας στο πένθος (οικογένεια, φίλους, συνεργάτες, γιατρούς) που φώτισαν τον δρόμο μας και μας έδωσαν τον χώρο να εκφράσουμε, να ζητήσουμε, να αντέξουμε.
Χρόνια πολλά σε όλες της μανούλες. Κάθε μια δίνει έναν δικό της μοναδικό αγώνα- βαστάτε. Στο τέλος πάντα βγαίνει ο ήλιος.
