Συμπληρώνονται ήδη τρεις μήνες από την επέμβαση των Ρώσων στην Ουκρανία και όλα δείχνουν, σε αντίθεση με τις αρχικές προβλέψεις, πώς δεν πρόκειται για μία Blitzkrieg επιχείρηση της Ρωσίας, αλλά ούτε και για μία διένεξη μεταξύ Δαβίδ και Γολιάθ.
Οι εισβολείς παρ όλες τις στρατιωτικές επιτυχίες τους δεν διαμόρφωσαν ένα νέο status στην περιοχή, ενώ η Ουκρανία ενισχύεται τόσο επιδεικτικά από χώρες του ΝΑΤΟ ώστε βάσιμα να γίνεται λόγος για (proxy war) πόλεμο δι΄ αντιπροσώπων.
Δυστυχώς, όπως συμβαίνει συνήθως, το ακριβό τίμημα της αντιπαράθεσης το πληρώνει ( αυτή τη φορά) ο ανυπεράσπιστος ουκρανικός λαός.
Πέρα από αυτήν την προφανή διαπίστωση, όμως, αξίζει, για λόγους δικαίου, ηθικής, ιστορικής ακρίβειας, και στρατηγικής να μην μείνει κανείς μόνο στην αυτονόητη καταδίκη της απαράδεκτης επέμβασης, αλλά να τολμήσει την ερμηνεία αυτού του φαινομενικά αναπάντεχου γεγονότος.
“Cui bono?” ( για το συμφέρον ποιού;) λέγαν οι λατίνοι και είναι σκόπιμο το ερώτημα να τεθεί και γι αυτόν τον πόλεμο.
Ποιος κερδίζει απ αυτή την, προσβλητική, πράγματι, για το επίπεδο πολιτισμού μας, εισβολή; Η απάντηση που διακινεί με ζέση και λογική προφάνεια ο συστημικός μεγάκοσμος σε Ευρώπη και Αμερική θέλει αυτός ο πόλεμος να είναι αποκλειστικό προϊόν της μεγαλομανίας ενός παράφρονα. Από την πρώτη μέρα εκπέμπεται μια προβληματική, με όρους ιστορικού βάθους και γεωστρατιγικής ανάλυσης, ερμηνευτική σύμφωνα με την οποία ό,τι συμβαίνει είναι αποτέλεσμα των υπερφίαλων επιδιώξεων ενός βουλημικού και αυταρχικού δικτάκτορα και πως χρέος της άμωμης δύσης, και της Ευρώπης ειδικότερα, είναι να προασπίσει την αυτοδιάθεση, την ανεξαρτησία, την εθνική κυριαρχία και την ελευθερία του αμυνόμενου καθώς αποτελούν στημονικούς άξονες του πολιτισμού της.
Αυτή την απλοϊκή, ανιστόρητη και γεωστρατηγικά κωμική προσέγγιση τη συνάντησα κατά κόρον στην αρθρογραφία των συστημικών μέσων, αλλά και στα posts αναλυτών, καθηγητών και διανοουμένων. Πρόκειται για την κυρίαρχη ανάγνωση θα έλεγα που επιβάλλει μια άποψη πολιτικής ορθότητας από την οποία, αν κανείς, έστω και ελαφρά, αποστεί, κινδυνεύει να χαρακτηριστεί πουτινόπληκτος ή οπαδός του Whataboutism (what about = και τι γίνεται σχετικά), της στάσης δηλαδή που αναζητά ισοδύναμες-παρόμοιες αντιδράσεις στη συμπεριφορά του αντιπάλου προκειμένου να δικαιολογηθεί μια καταφανώς προβληματική ενέργεια.
Είναι αλήθεια πως στις δημόσιες συζητήσεις εντοπίστηκε κι αυτή η συμπεριφορά. Επιχειρήθηκε από υπέρμαχους της Ρωσίας η υπενθύμιση της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας κ.ά προκειμένου να δικαιολογηθεί η απάνθρωπη εισβολή του Πούτιν. Είναι ξεκάθαρα απαράδεκτη η δικαιολόγηση εγκλημάτων με την επίκληση της βαρβαρότητας του αντιπάλου και αποτελεί πράγματι κάτι τέτοιο τον ορισμό του Whataboutism.
Είναι , όμως, τουλάχιστον άδικο, αν όχι υστερόβουλο, να κατηγορούνται για κάτι τέτοιο όσοι επιχειρούν να επεκτείνουν τον προβληματισμό τους από το «τι έγινε;» στο «γιατί έγινε;» και «ποιοι ευθύνονται;». Η διεθνής πραγματικότητα είναι τόσο χαοτική και συντίθενται από τη στάση τόσο ετερόκλητων ηγεμονικών δυνάμεων ώστε καθίσταται φαιδρή κάθε περιχαράκωση στους ρόλους του κακού ρώσου και του καλού αμερικανονατοϊκού.
Ο Ν.Τσόμσκι ( αυτός ο άτακτος 92 χρονος) υπενθύμισε από την πρώτη μέρα της εισβολής τις ευθύνες της Αμερικής λέγοντας πως « η κρίση υπέβοσκε επί μία εικοσιπενταετία καθώς οι ΗΠΑ απέρριπταν περιφρονητικά τις ρωσικές ανησυχίες ασφαλείας, κυρίως τις ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές της: τη Γεωργία και ειδικά την Ουκρανία» και ότι «Υπάρχουν λόγοι να σκεφτόμαστε ότι αυτή η τραγωδία μπορούσε να έχει αποφευχθεί έως την τελευταία στιγμή».
Άλλοι αναλυτές επιμένουν να θυμίζουν την επιθετική στάση των αμερικάνων σε σχέση με τις ρωσικές επιδιώξεις κατά την «Αραβική άνοιξη», την «πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία και την επιχείρηση ένταξης στη δυτική συμμαχία ( παρά τις υποσχέσεις αμερικανών προέδρων για μη επέκταση πέρα από τον ποταμό Έλβα) όλων των χωρών που συνορεύουν δυτικά με τη Ρωσία μιλώντας για προσπάθεια γεωστρατηγικής ασφυξίας.
Τίποτα νέο δεν κομίζεται βέβαια, αφού την απόφαση για ασφυκτική πίεση της Ρωσίας και την απόκτηση του ελέγχου της Ευρασίας είχε δημοσιοποιήσει από το 1997 ακόμη ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Μπρεζίνσκι στο βιβλίο του «Η Μεγάλη Σκακιέρα».
Ίσως γι αυτό μέχρι κι ο Πάπας αναγκάστηκε να δηλώσει πως «το γάβγισμα» του ΝΑΤΟ στην πόρτα της Ρωσίας μπορεί να οδήγησε στην εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία.»
Ίσως έτσι εξηγείται η αντιμετώπιση της Ουκρανίας ως «Ιφιγένειας» και η πρόσφατα ομολογημένη επιδίωξη της κυβέρνησης Μπάϊντεν να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο για καιρό προκειμένου να γονατίσει η Ρωσία.
Δεν είναι, επομένως, να πέφτεις απ τα σύννεφα διαβάζοντας τα παραπάνω. Ο Θουκυδίδης από την αρχαιότητα ακόμη μας παρουσίασε τον λυσσαλέο τρόπο αντιπαράθεσης των ισοσθενών ηγεμονικών δυνάμεων. Και τα θουκυδίδεια διδάγματα διατηρούν ατόφια τη διδακτική τους αξία κατά την ερμηνεία και αυτής της κρίσης.
Η αποσιώπηση των άγριων διαγκωνισμών που οδήγησαν σ αυτή την εισβολή μπορεί να εξυπηρετεί το αφήγημα της συστημικής δύσης δε βοηθάει όμως καθόλου στο να αποδοθούν οι ευθύνες για την τραγωδία και να υποδειχθούν και οι αθέατοι θύτες.
Και ειλικρινά, είναι ν απορεί κανείς για το τίνος παιχνίδι παίζουν όσοι κατηγορούν για Whataboutism εκείνους που επιμένουν να φωτίζουν και τις ευθύνες της δύσης στην κλιμάκωση της κρίσης.
Αν μη τι άλλο, διαμορφώνεται έτσι μια παρωπιδική σκέψη στην κοινή γνώμη που την εγκλωβίζει στη δυϊστική προσέγγιση του καλού και κακού και στον συνεπακόλουθο εθισμό της σε ρηχά ερμηνευτικά σχήματα με αποτέλεσμα να προκρίνει την ήττα του εισβολέα με κάθε κόστος κι όχι την άμεση λήξη του πολέμου.
Έχει λεχθεί πως « όποιο δίκαιο είχε η Ρωσία το έχασε ρίχνοντας την πρώτη βόμβα».
Σωστό.
Μη πάμε όμως στο άλλο άκρο βλέποντας παντού ισαποστάκηδες και Whataboutism…
Αυτή είναι μια στάση υστερόβουλη και ακραία, όσο ακραίος είναι ο άνευ προϋποθέσεων φιλορωσισμός που υποτίθεται πως παραδοσιακά μας συνδέει με το ξανθό γένος.
Ο περίφημος φιλορωσισμός μας , όμως, ας είναι αντικείμενο ενός άλλου, επόμενου, σημειώματος….
……………………………………..
Υ.Γ: Είναι τουλάχιστον απαράδεκτο η παραπάνω τοποθέτηση να ερμηνευτεί ως ανοχή ή μη καταδίκη της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
4 λεπτά ανάγνωση
