Η λίμνη έχει χαρακτηριστεί ως IBA λόγω της παρουσίας σπάνιων και προστατευόμενων ειδών
Η πανέμορφη πόλη της Καστοριάς βρίσκεται σε απόσταση 560 χλμ. από την πρωτεύουσα και 220 χλμ. από την πόλη της Θεσσαλονίκης. Είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού στα ΒΔ της χώρας. Από την Αθήνα, οδικώς η πρόσβαση γίνεται μέσω της Εθνικής οδού, ακολουθώντας τη διαδρομή Λαμία, Τρίκαλα, Γρεβενά. Από τη Θεσσαλονίκη μπορεί κανείς να πάει μέσω Κοζάνης. Και στις δυο περιπτώσεις, η χρήση της Εγνατίας οδού διευκολύνει το ταξίδι, αφού ο δρόμος είναι συντομότερος.
Κείμενο: Χρήστος Βλάχος
Η ομορφιά της πόλης της Καστοριάς, που είναι χτισμένη σε υψόμετρο 600 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, οφείλεται κυρίως στη λίμνη της και στην αμφιθεατρικά χτισμένη πόλη της, στα δυτικά της. Ιδιαίτερα τους χειμωνιάτικους μήνες η εικόνα της είναι πολύ εντυπωσιακή. Όταν μάλιστα τα νερά παγώνουν, οι εικόνες με τα άγρια πουλιά να περπατούν πάνω στον πάγο είναι μαγικές! Έχει χαρακτηριστεί ως IBA λόγω της παρουσίας ορισμένων σπάνιων και προστατευόμενων ειδών όπως ο Αργυροπελεκάνος Pelecanus crispus, η Λαγγόνα Phalacrocorax pygmeus και η Βαλτόπαπια Aythya nyroca. Η Λαγγόνα και η Βαλτόπαπια μάλιστα αναπαράγονται στη λίμνη. Υπάρχει παραλίμνιο δάσος στο ΒΔ τμήμα της λίμνης, καθώς και υγρολίβαδα στα ΒΑ και Α τμήματα. Περιφερειακά υπάρχουν καλαμώνες, θαμνώδεις και γεωργικές εκτάσεις, που συντελούν κι αυτές στον πλούτο της ορνιθοπανίδας.
Στη λίμνη της Καστοριάς έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 220 είδη πουλιών, με τα μισά σχεδόν απ’ αυτά να αναπαράγονται. Τα Σκουφοβουτηχτάρια Podiceps cristatus έχουν εδώ τον μεγαλύτερο αναπαραγωγικό πληθυσμό της χώρας. Η λίμνη είναι επίσης ένα από τα τρία γνωστά σημεία της χώρας που φωλιάζει ο Κύκνος Cygnus olor. Για χάρη των πουλιών που φωλιάζουν κατά μήκος της παραλιακής οδού, μεταξύ των οποίων και οι Κύκνοι, η λεωφόρος αυτή ονομάστηκε Λεωφόρος των Κύκνων! Ο παρατηρητής έχει την ευκαιρία να δει από (κυριολεκτικά!) πολύ κοντά τις συνήθως φιλύποπτες Πρασινοκέφαλες Πάπιες Anas platyrhynchos, τα Γκισάρια Aythya ferina και τις Φαλαρίδες Fulica atra.
Οι φωτογράφοι πουλιών χρειάζονται οπωσδήποτε εδώ έναν ευρυγώνιο φακό, για να μπορέσουν να αποτυπώσουν την ατμόσφαιρα και τα πουλιά. Ιδιαίτερα στο σημείο που μαζεύονται οι Λαγγόνες για να κουρνιάσουν το βράδυ – συχνά μαζί με Κάργιες Corvus monedula– με φόντο την όμορφη πόλη… Η θέση διανυκτέρευσης βρίσκεται στο κέντρο της πόλης σε απόσταση περίπου 50 μέτρων από την παραλία, κοντά στο κτίριο της Νομαρχίας Καστοριάς. Στο παραλίμνιο δάσος, στα βορειοδυτικά της λίμνης, υπάρχει μικτή αποικία ερωδιών, Κορμοράνων Phalacrocorax carbo και Λαγγόνων. Εύκολα μπορεί κανείς (πάντα από απόσταση για να μην ενοχληθούν τα πουλιά) να θαυμάσει τις πτήσεις των Λευκοτσικνιάδων Egretta garzetta, Νυχτοκοράκων Nycticorax nycticorax και Σταχτοτσικνιάδων Ardea cinerea, καθώς πηγαινοέρχονται στις φωλιές τους.
Η λίμνη είναι γνωστή στους παρατηρητές πουλιών ως ένα από τα δύο σίγουρα σημεία της χώρας για να δουν Χηνοπρίστες Mergus merganser. Στα ΒΑ της λίμνης, κάθε χειμώνα, λίγα άτομα απ’ αυτούς ξεχειμωνιάζουν, εκμεταλλευόμενα την πλούσια και εύκολη τροφή. Συνήθως 5 -10 άτομα είναι εύκολο να παρατηρηθούν τους χειμωνιάτικους μήνες. Αντίθετα μ’ αυτούς, οι Αργυροπελεκάνοι, οι Κορμοράνοι αλλά και οι Λαγγόνες είναι σχεδόν παντού! Τον χειμώνα εξ άλλου διαχειμάζουν εδώ ο Αργυροτσικνιάς Casmerodius albus και ο Ήταυρος Botaurus stellaris. Και, καθώς τα πουλιά έχουν συνηθίσει την ανθρώπινη παρουσία, παρατηρούνται ή φωτογραφίζονται εύκολα από πολύ μικρή απόσταση. Κατά μήκος της παραλίας, την ανοιξιάτικη περίοδο θα δείτε τις αναπαραγωγικές δραστηριότητες της Φαλαρίδας, της Νερόκοτας Gallinula chloropus και του Νανοβουτηχταριού Tachybaptus ruficollis, σαν να βλέπετε ντοκιμαντέρ! Το δε καλοκαίρι, Νεροκοτσέλες Rallus aquaticus να ψάχνουν την τροφή τους ή Μικροτσικνιάδες Ixobrychus minutus και Κρυπτοτσικνιάδες Ardeola ralloides να τρέφονται με τρίτωνες. Οι Βαλτόπαπιες, που σίγουρα αποτελούν στόχο των παρατηρητών, θα παρατηρηθούν στο λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού.
Στη Μαυριώτισσα, θα δείτε Χηνοπρίστες (χειμώνα), Λαγγόνες, Βουτηχτάρια, Βαλκανικό Δρυοκολάπτη Dendrocopus syriacus και ποταμίδες. Στο κάμπο ΒΑ της λίμνης μπορείτε να αναζητήσετε Λιβαδόκιρκο Circus pygargus ή τον χειμώνα Διπλοκεφαλά Lanius excubitor και, στα γύρω βουνά, Χρυσαετούς Aquila chrysaetos. Ο επισκέπτης της περιοχής έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στη λίμνη με καράβι.
