Ο Θωμάς Μανδακάσης (1709 – 28 Ιουνίου 1796) ήταν Έλληνας λόγιος και ιατροφιλόσοφος. Ο Θωμάς Μανδακάσης γεννήθηκε στην Καστοριά, όπου και παρακολούθησε τα πρώτα του μαθήματα στα σχολεία της Καστοριάς και της Κοζάνης, ως μαθητής του Ευγένιου Βούλγαρη
Συνέχισε τις εγκύκλιες σπουδές του στη μονή της Αγίας Τριάδας στη Ρωσία. Σπούδασε φιλολογία και ιατρική στην Κωνσταντινούπολη και στη Λειψία. Το 1757 αναγορεύτηκε διδάκτορας ιατρικής στη Λειψία. Εγκαταστάθηκε στη Γερμανία, όπου άσκησε το επάγγελμα του ιατρού.
Ενδιάμεσα και για ένα διάστημα τεσσάρων ετών (1767-1770) μετέβη στην πατρίδα του, Καστοριά, όπου ο Θωμάς Μανδακάσης δίδαξε στο Ανώτερο Σχολείο Κυρίτζη.
« Περί δε το 1765 -1770 απαντώμμεν σχολαρχούντα Θωμάν τον Μανδακάσην, ιτροφιλόσοφον, παρ΄ Ευγενίω εν Κοζάνη μαθητεύσαντα»
Προοδευτικός λόγιος και υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας έγραφε σ΄ένα ποίημά του προς τον Καισάριο Δαπόντε:
«Συ δε την γλώσσαν την απλήν μη την καταφρονήσεις, ότι αρίστη και αυτή, ως θέλεις την γνωρίσεις και τόσας χάριτας γλυκάς και νοστιμάδας έχει, οπού και όλων των εθνών τας γλώσσας υπερέχει».
Μαζί με τον δάσκαλό του Ευγένιο Βούλγαρη και τον άλλον μαθητή του Ιώσηπο Μοισιόδακα θεωρούνται οι πρωτεργάτες της πρώτης φάσης του νεοελληνικού διαφωτισμού.
Εργογραφία
– Aetiologia Chymica, Διδακτορική διατριβή
– Όμοιος των ελλειπόντων ομοίων ιάματα
– Περί των αοράτων διά των ορατών εννοουμένων πραγμάτων
Επίσης, εξέδωσε, επιμελήθηκε και χρηματοδότησε τα έργα:
– «Λογική» του Ευγένιου Βούλγαρη
– «Στοιχεία φυσικής» του Nικηφόρου Θεοτόκη
– «Στοιχεία μαθηματικών» του Iωάννου Σεγνέρου
– «Συλλογή διαφόρων ποιημάτων… προς τον Yψηλάντην» του Nικολάου Bελλαρά
– «Tα παραλειπόμενα» του μοναχού Iωσήφ Bρυένιου κ.ά
wikipedia
