Ο πασίγνωστος ηθοποιός σόκαρε το Χόλιγουντ με τις αποκαλύψεις του, πως δεν μπορεί να αναγνωρίσει ούτε οικεία του πρόσωπα – Πώς επηρεάζει η διαταραχή τον εγκέφαλο και τη ζωή των πασχόντων και των… συμπασχόντων
Σε κάποιους ανθρώπους, ο εγκέφαλος επιφυλάσσει περίεργα παιχνίδια. Για έναν περίπου στους 50, σύμφωνα με το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας (NHS), πρόσωπα του οικογενειακού, κοινωνικού και ευρύτερου περιβάλλοντος θα παραμείνουν «άγνωστα» και η φωνή, οι κινήσεις τους, τα ρούχα ή τα μαλλιά τους μεταξύ άλλων θα γίνουν οι βοηθητικές πληροφορίες για να μπορέσει κάπως να τα αναγνωρίσει. Η «προσωπαγνωσία», όπως αποκαλείται η παθολογική αδυναμία αναγνώρισης προσώπων, κέντρισε το ενδιαφέρον μετά την εξομολόγηση του Αμερικανού ηθοποιού, Μπραντ Πιτ, ότι ενδεχομένως αυτός είναι ο λόγος που δυσκολεύεται να ταυτοποιήσει ακόμα και πρόσωπα από την οικογένειά του.
«Πρόκειται για νευρολογική διαταραχή που δεν επιτρέπει στα άτομα να αναγνωρίζουν πρόσωπα ή χαρακτηριστικά των προσώπων», αναφέρει στο ygeiamou.gr και στο protothema.gr o Ψυχολόγος και Διδάκτωρ Ιατρικής, Βασίλης Κιοσσές και διευκρινίζει ότι η αδυναμία του ατόμου να ανακαλέσει πρόσωπα που γνωρίζει δεν πρέπει να συγχέεται με προβλήματα μνήμης όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις των νόσων Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον ή λοιπών νευροεκφυλιστικών παθήσεων.
Η προσωπαγνωσία μπορεί να είναι αναπτυξιακή (συγγενής προσωπαγνωσία) είτε, σπανιότερα, επίκτητη. Ενώ για την επίκτητη γνωρίζουμε ότι θα προκληθεί κατόπιν εγκεφαλικής βλάβης (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο, τραυματισμός ή λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος), η διαθέσιμη γνώση για την αναπτυξιακή είναι περιορισμένη. Σχετίζεται με κληρονομικούς παράγοντες -ιδίως συγγένεια πρώτου βαθμού- αλλά δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, σύμφωνα με την Ψυχολόγο και Οικογενειακή Σύμβουλο Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου, η οποία εξηγεί στο ygeiamou.gr και στο protothema.gr ότι ο ορισμός και η διάγνωση της διαταραχής μετρά είκοσι περίπου χρόνια. «Ο παππούς γέρασε και ξεχνά πρόσωπα», θα έλεγε μάλλον κάποιος τον περασμένο αιώνα.
Άγνωστοι μπροστά στον καθρέφτη
«Καταλαβαίνουμε πως επηρεάζει άμεσα τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις του ατόμου και μπορεί συχνά να οδηγήσει σε εκδηλώσεις κοινωνικού άγχους», εξηγεί ο κ. Κιοσσές. Παιδιά με τη διαταραχή εκ γενετής δεν θα αναπτύξουν ποτέ την ικανότητα αναγνώρισης προσώπων ενώ στις περιπτώσεις επίκτητης προσωπαγνωσίας η «διαγραφή» θα είναι μόνιμη και χωρίς όρια: η δυσκολία αναγνώρισης θα συμπεριλάβει δημοφιλή πρόσωπα ή και άτομα του στενού περιβάλλοντος, εντείνοντας τη δυσφορία του πάσχοντος. Σε κάποιες περιπτώσεις, η διαταραχή θα εμποδίσει το άτομο να αναγνωρίσει ακόμα και τον εαυτό του στον καθρέφτη ή φωτογραφίες.
Οι επιπτώσεις είναι έντονες και εκτείνονται σε κάθε έκφανση της ζωής. Σύμφωνα με την κ. Κανελλοπούλου, θα επηρεάσει τις διαπροσωπικές σχέσεις, τις καθημερινές δραστηριότητες, την ψυχαγωγία, τις σπουδές, την εργασία ή και τη σεξουαλική ζωή. Ως «άγνωστος μεταξύ αγνώστων», το άτομο με προσωπαγνωσία μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες έως και στον προσανατολισμό του, να μην αναγνωρίσει τη γειτονιά του αφού δεν μπορεί να ταυτοποιήσει τους γείτονες, σημειώνει ο κ. Κιοσσές.
