Μια ακόμη φαιά σελίδα της τοπικής μας ιστορίας διαδραματίστηκε πριν 117 χρόνια, για την οποία δεν ασχολείται κανείς σχεδόν ιστοριογράφος από την Ελλάδα, αλλά «υπερασχολούνται» αυτοί από τη Βουλγαρία και τα Σκόπια. Ήταν τότε που μορφωμένοι ντόπιοι Βούλγαροι (μη ξεχνούμε ότι βρισκόμαστε στην Τουρκοκρατία ακόμη), αλλά και αξιωματικοί του βουλγαρικού στρατού αποφάσισαν να στραφούν με τα όπλα απέναντι στην Οθωμανική εξουσία.
Οι παρακάτω εικονιζόμενοι ήταν οι ηγέτες της εξέγερσης στην Καστοριά, η οποία χωρίστηκε σε 5 επαναστατικές περιοχές με γενικό αρχηγό τον Λαζάρ Ποπτράϊκωφ. Όλοι τους ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ σπούδασαν στα βουλγαρικά Γυμνάσια Μοναστηρίου, Θεσσαλονίκης ή το βουλγαρικό Ημιγυμνάσιο Καστοριάς και διορίστηκαν από την Εξαρχία ως διδάσκαλοι σε βουλγαρικά σχολεία της περιοχής. Τώρα πως δεκαετίες μετά, οι Βούλγαροι μεταμορφώθηκαν σε εθνικά Μακεδόνες αναλύεται στο άρθρο μας για το Μακεδονικό Ζήτημα. Σήμερα, πάντως οι εικονιζόμενοι είναι εθνικοί ήρωες ΚΑΙ στη Βουλγαρία ΚΑΙ στα Σκόπια!
Συνεχίζοντας παρακάτω, με τη βία ή όχι ξεσήκωσαν μερικές χιλιάδες γεωργούς της Δυτικής Μακεδονίας (600 περίπου στην Καστοριά) και κατέλαβαν για μερικές ημέρες τις ορεινές κωμοπόλεις Κρούσοβο, Κλεισούρα και Νυμφαίο. Ουσιαστικά, τα πλήγματα των επαναστατών στον οθωμανικό στρατό ήταν μηδαμινά – στην Καστοριά πυρπολήσανε μονάχα τους αμάχους του μουσουλμανικού χωριού Ζέρβενι (Αγ. Αντώνιος) στα Κορέστια και επιτέθηκαν στον αστυνομικό σταθμό Βυσσινιάς- αλλά τα αναμενόμενα αντίποινα ήταν δυσανάλογα σκληρά.
Οι επαναστάτες ήταν αντάρτες που έκαναν τυφλά χτυπήματα, δεν ερχόταν σε άμεση πολεμική σύρραξη με τον πολυάριθμο τακτικό οθωμανικό στρατό. Έτσι, εγκατέλειψαν τα χωριά που επαναστάτησαν μαζί τους στο έλεος των Οθωμανών. Εκείνοι εισέβαλαν στα εξαρχικά χωριά και σκότωσαν εκατοντάδες μαχητές και αμάχους, ενώ κατέστρεψαν περίπου 20 χωριά μονάχα στον Καζά της Καστοριάς. Είναι πραγματικά πολύ εντυπωσιακό το πως η ιστορία επαναλαμβάνεται και αργότερα στην περιοχή.
Οι άμαχοι, τα μεγάλα θύματα της Επανάστασης του Ίλιντεν, προσπαθώντας να σωθούν από τις ωμότητες των Τούρκων στρέφονται για βοήθεια στο ελληνικό μέρος. Τις επόμενες ημέρες 300 γυναικόπαιδα κατέφυγαν στη Μητρόπολη Καστοριάς και ένας πραγματικά τεράστιος αριθμός 5.000 χωρικών κατέφυγε στη Μονή Αγίων Αναργύρων Μελισσοτόπου. Ζήτησαν τη συνδρομή και μεσολάβηση του Γερμανού Καραβαγγέλη, ο οποίος τους έβαλε να αποκηρύξουν τη Βουλγαρική Εξαρχία, ενώ εισέβαλε και κατέστρεψε το βουλγαρικό Ημιγυμνάσιο της Καστοριάς (στην σημερινή πλατεία Ομονοίας) και ίδρυσε το πρώτο ορφανοτροφείο για τα παιδιά των σκοτωμένων.
Αυτή ήταν επιγραμματικά η Επανάσταση του Ίλιντεν ( = μέρα του Ηλία), που ξεκίνησε σαν σήμερα στις 20 Ιουλίου 1903 (με το παλιό ημερολόγιο, δηλαδή 2 Αυγούστου με το νέο). Η πρώην γιουγκοσλαβική ιστοριογραφία θεωρεί την εξέγερση που διήρκεσε περίπου ενάμιση μήνα, ως την εθνογένεση (!!!) του Μακεδονικού Έθνους.
Περισσότερα στο istorikakastorias
