15 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη νεογνική απώλεια και την απώλεια κύησης
Πριν ένα χρόνο ακριβώς στάθηκα σε μια δημοσίευση για την σημερινή ημέρα. Έντρομη, έπιασα την κοιλιά μου και προσπάθησα να διώξω το ρίγος που με διαπέρασε. Τίποτε δεν με προετοίμαζε τότε για τον εγκέλαδο που θα με ταρακουνούσε στην πορεία. Έπειτα βέβαια ανέτρεξα πολλές φορές σε αυτή τη δημοσίευση να παρηγορηθώ: δεν είμαι η μόνη, έλεγα. Κι έβρισκε χώρο η σκέψη μου στις στατιστικές, μήπως και κάπου τοποθετηθεί επιτέλους.
Αφού πέρασαν και οι μετασεισμοί κι έμεινα να μετρώ συντρίμμια, μέσα σε αυτά άρχισα να βλέπω θησαυρούς. Άλλοτε τους ένιωθα σαν αόρατα χέρια γύρω μου, άλλοτε σαν προβολείς να φωτίζουν τον δρόμο μου μη χαθώ τελείως. Μια αθόρυβη συγχορδία που έπαιζε με μια εναλλαγή ανθρώπων, τηλεφώνων, χτυπημάτων στην πόρτα που νομιμοποιούσε το αυτονόητο: το πένθος και την κουλτούρα μας γύρω από αυτό.Όλα τους ένα βήμα για ν ανέβω πιο πάνω από το κενό. Η απώλεια μπορούσε να λάβει αναγνώριση κι εγώ φροντίδα. Θυμάμαι ακόμη κάποια χρωματιστά μακαρόν που μου έφεραν μια μέρα. Ήταν πολύ φωτεινά για τα σκοτάδια μου- έλεγα πως τους ήρθε; “Ξέρουμε πως σου αρέσουν” θα μου έλεγαν- κι εγώ θα άκουγα “Θέλαμε να σε φροντίσουμε” και αργότερα θα σκεφτόμουν “Σίγουρα σ εσένα, στο μωρό σου και σε όσα περάσατε μαζί αξίζουν λίγα χρωματιστά μακαρόν”.
Όπως άξιζαν και όλα όσα επέλεξα και υποστηρίχθηκα να κάνω για να αφήσω τον θρήνο και τη θλίψη να κάνουν τη δουλειά τους.
Ξέρω και πόσο πόνεσε ο άντρας μου. Έχανε δύο ανθρώπους την ίδια στιγμή. Πέρα από το παιδί του και τη γυναίκα του όπως μέχρι τότε την ήξερε. Ήταν ο πρώτος που μου άνοιξε το δρόμο και δεν περίμενε την ημέρα που θα σηκωθώ ακόμη κι αν τον έβλεπα τις φωτεινές μου ημέρες να φωτίζεται κι εκείνος ολόκληρος. Είναι μύθος πως μόνο η μητέρα πονά επειδή έχει το προβάδισμα της σωματικής σύνδεσης: ο πατέρας έχει επίσης κάνει τη δική του συναισθηματική επένδυση.
Αν είσαι μπαμπάς της απώλειας μη διστάσεις να θρηνήσεις: δεν είσαι εκεί μόνο για να στηρίξεις τη γυναίκα σου, όπως όλοι θα σου πουν. Αξίζουν χώρο και τα δικά σου συναισθήματα. Αν δεν αντέχεις τον πόνο της γυναίκας σου, μην εκβιάσεις το χαμόγελο και την επαναφορά της, θα περιπλέξει το πένθος και θα βιώσει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Έχε υπομονή..
Άκουσα κι εγώ όπως και πολλές γυναίκες φράσεις ίσως ακατάλληλες ή μη βοηθητικές. Οι πιο πολλές ξεκινούν με το “Μη” και το “Δεν”. Επέλεξα και πάλι να μεταφράζω “Θέλω να σε φροντίσω, μα δεν ξέρω πως”. Αυτό που εγώ δεν άντεχα ήταν οι σιωπές. Τα αμήχανα βλέμματα, οι γυρισμένες πλάτες. Σαν ένα μυστικό που κάποιος το μαρτύρησε μα δεν κάνει να το πούμε. Όμως τα μυστικά φέρνουν τύψεις, ενοχές και ντροπή.
Αν υπάρχει στο περιβάλλον σου ζευγάρι με νεογνική απώλεια ή απώλεια κύησης μη φοβάσαι να κάνεις ότι θα έκανες σε οποιαδήποτε απώλειά του. Ρώτα πως είναι, πες πως λυπάσαι.. Μη φοβάσαι αν κλάψει. Δεν είναι επειδή του θύμησες το μωρό του, δεν το ξεχνά ποτέ. Είναι μόνο ακόμη ένα βήμα για να εξελιχθεί ο θρήνος του και να προχωρήσει. Αν ήδη κι εσύ πονάς πολύ και δεν αντέχεις, είναι εντάξει κι αυτό..πάρε τον χρόνο σου.
Αν εργάζεσαι στον χώρο της υγείας και φροντίζεις γυναίκες που έχασαν ή πρόκειται να χάσουν το μωρό τους δείξε ενσυναίσθηση: η στάση και οι λέξεις σου θα χαραχτούν ανεξίτηλα στη μνήμη τους. Θα συνοδεύεις τις πιο δύσκολες ώρες τους κάθε φορά που αυτές θα παίζουν σε επανάληψη στο μυαλό τους: προσπάθησε να είναι επουλωτικές και όχι μετατραυματικές. Μπορείς να καθορίσεις την πρόοδο στην επούλωση των πληγών. Δώσε αξία σε όσα ζητήσουν, δικαιούνται σεβασμού των επιθυμιών τους. (Δεν θα ξεχάσω τα δάκρυα των κοριτσιών που ήταν μαζί μου ούτε τη φράση της γιατρού: άσε με να σε φροντίσω πρώτα και μετά θα έχεις όλον τον χρόνο να κάνεις αυτά που θες.)
Αν είσαι γονιός που βίωσε περιγεννητική απώλεια ίσως χρειάζεται να δείξεις εσύ τον δρόμο στους οικείους σου. Δικαιούσαι να πενθήσεις με όποιον τρόπο θέλεις εσύ. Αν είσαι ακόμη στο στάδιο της ντροπής και των ενοχών να θυμάσαι : για όποιον λόγο και με όποιον τρόπο έχασες το μωρό σου, έχεις ήδη κάνει το καλύτερο που μπορούσες γι αυτό.
Κοιτώντας τον δρόμο μέχρι εδώ γνωρίζω πια πως ο δρόμος των δακρύων, της πλαισίωσης και της υπεράσπισης του δικαιώματος του παιδιού μου να αναγνωριστεί η αξία της ύπαρξής του ήταν ο μόνος χρήσιμος δρόμος για εμένα ώστε κάποια στιγμή να αποκτήσουν νόημα όλα αυτά. Μόνο όταν δημιουργούμε αναμνήσεις μπορούμε πραγματικά να προχωρήσουμε μπροστά.
Βλέπω όμως και την δυναμική της ομάδας, του κοινωνικού δικτύου και πως υπάρχει ακόμη χώρος για παράδοση, τελετουργίες, για μοίρασμα και ανθρωπιά. “Τους θέλεις όλους αυτούς στο σπίτι?” με ρώτησε κάποιος τότε “Δεν ξέρω τι θα έκανα χωρίς αυτούς” θα απαντούσα χωρίς δεύτερη σκέψη. Κι αυτά, θα είναι για πάντα το χρωματιστό περιτύλιγμα αυτής της σκουρόχρωμης ιστορίας.. όπως τα μακαρον, που από τότε νιώθω πως γίνανε πιο νόστιμα για εμένα…
Καστοριά: Μαμά χωρίς παιδί (της Κατερίνας Ζήζου)
