Ἡ Ἡμερίδα ἐντασσόταν στό πλαίσιο τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς ἐπετείου τῶν 100 ἐτῶν ἀπό τήν Μικρασιατική Καταστροφή καί τελοῦσε ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, καί συνδιοργανώθηκε μέ τήν Ἀντιπεριφέρεια Καστοριᾶς καί τόν Δῆμο Καστοριᾶς.
Μετά τόν ἁγιασμό ἔναρξης, τήν εἰσαγωγική ὁμιλία ἔκανε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Καστορίας κ. Καλλίνικος, δίνοντας τόν στίγμα τῆς Ἡμερίδος. Περιέγραψε τήν κατάσταση τοῦ ἀκμάζοντος Ἑλληνισμοῦ τῶν τριῶν ἠπείρων καί πέντε θαλασσῶν στά τέλη τοῦ ΙΘ´ αἰῶνος. Σέ αὐτό τό περιβάλλον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀνδρώθηκε ὁ Γερμανός Καραβαγγέλης, πού μαζί μέ τόν Πρωτοσύγκελλό του ἱερομάρτυρα Πλάτωνα Ἀϊβαζίδη καί τούς πρόσφυγες πού ἐγκαταστάθηκαν στήν Καστοριά εἶναι οἱ συνδετικοί κρίκοι τῆς Καστοριᾶς μέ τήν Μικρασία καί τόν ξερριζωμό.
Χαιρετισμό ἀπηύθυναν ὁ Περιφερειάρχης Δυτικῆς Μακεδονίας κ. Γεώργιος Κασαπίδης, ἡ Ἀντιπεριφερειάρχης Καστοριᾶς κ. Δέσποινα Κοζατσάνη, ὁ Δήμαρχος Καστοριᾶς κ. Ἰωάννης Κορεντσίδης, ἡ Πρόεδρος τοῦ Π.Σ. κ. Κάλλη Κυριακίδου, ἡ Διευθύντρια Β´/θμιας Ἐκπαίδευσης κ. Εὐγενία Μαρνέλλη, ὁ Διευθυντής Α´/μιας Ἐκπαίδευσης κ. Ἀναστάσιος Ξανθόπουλος καί ἡ Κοσμήτωρ τῆς Μαθηματικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Δυτικῆς Μακεδονίας κ. Ζαχαρούλα Καλογεράτου. Ἐπίσης γραπτό χαιρετισμό ἀπέστειλε καί ὁ Βουλευτής Καστοριᾶς κ. Ζήσης Τζικαλάγιας.
Στήν συνέχεια, τόν λόγο ἔλαβαν οἱ εἰσηγητές καί ἀνέπτυξαν τό θέμα τους.
Οἱ εἰσηγητές καί οἱ ἀντίστοιχες εἰσηγήσεις τους μέ τήν σειρά πού ἐκφωνήθηκαν ἦταν:
-Μιχαήλ Τρίτος, ὁμότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου καί Ἄρχων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου: «Ἡ Μικρασιατική Καταστροφή καί οἱ συνέπειές της».
-Ἰωάννης Μπάκας, Καθηγητής στόν Τομέα τῆς Ἱστορίας καί τῶν διορθοδόξων καί διαχριστιανικῶν σχέσεων Α.Π.Θ.: «Ὁ Γερμανός Καραβαγγέλης ὡς Μητροπολίτης Ἀμασείας. Τό ἐκκλησιαστικό καί ἐθνικό του ἔργο».
-Σεβ. Μητροπολίτης Λαγκαδᾶ, Λητῆς καί Ρεντίνης κ. Πλάτων: «Ὁ Ἱερομάρτυς Πλάτων Ἀϊβαζίδης, ὡς Πρωτοσύγκελλος τοῦ Γερμανοῦ Καραβαγγέλη».
Περιλήψεις τῶν εἰσηγήσεων παρατίθενται κατωτέρω.
Μετά τήν συζήτηση πού ἀκολούθησε, ὁ Σεβασμιώτατος κ. Καλλίνικος εὐχαρίστησε τήν κ. Ἀντιπεριφερειάρχη καί τόν κ. Δήμαρχο γιά τήν συνεργασία καί τήν βοήθειά τους, τήν Ἐπιτροπή προετοιμασίας τοῦ Συνεδρίου πού ἀποτελεῖτο ἀπό τόν Ἀρχιμ. π. Στέφανο Σχοινᾶ, τόν κ. Ἐμμανουήλ Κουτσιαύτη καί τόν κ. Κυριάκο Μωϋσίδη, τά μέλη τοῦ Γραφείου Τύπου Διάκονο π. Παῦλο Λαζόγκα καί κ. Σπυρίδωνα Ἀσημακόπουλο, τήν διεύθυνση τοῦ Ἐνυδρείου γιά τήν παραχώρηση τῆς Αἰθούσης, καί τόν Ραδιοφωνικό Σταθμό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καστορίας.
Τά πρακτικά τοῦ Συνεδρίου θά δημοσιευθοῦν προσεχῶς.
* * *
Οἱ περιλήψεις τῶν εἰσηγήσεων τῆς Ἡμερίδος
Μιχαήλ Τρίτος, ὁμότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου καί Ἄρχων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου: «Ἡ Μικρασιατική Καταστροφή καί οἱ συνέπειές της»
Περίληψη
Η εισήγηση του κ. Μιχαήλ Τρίτου αναφέρθηκε γενικά στη Μικρασιατική Καταστροφή και στις συνέπειές της. Αρχικά, έγινε αναφορά στα αίτια της Μικρασιατικής Καταστροφής και στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν.
Στη συνέχεια, έγινε λόγος για τις αρνητικές επιπτώσεις της που είναι: Η ματαίωση για την ολοκλήρωση της Μεγάλης Ιδέας και την ανακοπή της πορείας της, η φθοροποιός δύναμη της διχόνοιας ηγεσίας και λαού, η επανεκτίμηση της στάσεως των συμμάχων απέναντι μας και το δράμα της προσφυγιάς, που ήλθε να συμπληρώσει τον ασύλληπτο αριθμό των θυμάτων.
Πέραν των αρνητικών συνεπειών έγινε αναφορά και στις θετικές συνέπειες που είναι: Η εθνική ομοιογένεια και η δημογραφική ενίσχυση του ελληνικού κράτους, η συστηματική οικοδόμηση της σύγχρονης αστικής Ελλάδος και η προσφορά των προσφύγων στην πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη του ελληνικού κράτους.
*
Ἰωάννης Μπάκας, Καθηγητής στόν Τομέα τῆς Ἱστορίας καί τῶν διορθοδόξων καί διαχριστιανικῶν σχέσεων Α.Π.Θ.: «Ὁ Γερμανός Καραβαγγέλης ὡς Μητροπολίτης Ἀμασείας. Τό ἐκκλησιαστικό καί ἐθνικό του ἔργο»
Περίληψη
Τον Φεβρουάριο του 1908 ο Γερμανός Καραβαγγέλλης εξελέγη μητροπολίτης Αμασείας, από Καστορίας. Σε μια εποχή κρίσιμη για τον Ελληνισμό σηματοδότησε, με τη δυναμική του παρουσία, την εκ βάθρων σχεδόν πνευματική αναγέννηση του Δυτικού Πόντου.
Η άφιξή του στην Αμισό, στις 25 Μαρτίου 1908, έγινε η απαρχή ενός μεγάλου ανορθωτικού έργου του στην επαρχία Αμασείας. Δημιούργησε κτιριακές υποδομές σε όλες της κοινότητες της επαρχίας του, και στελέχωσε τα σχολεία με διδασκάλους. Με συνδρομές πλουσίων ομογενών ίδρυσε σχολεία και στα πιο απόμακρα και ορεινά χωριά.
Από τις πρώτες φροντίδες του μητροπολίτη ήταν η σύνταξη νέων αυστηρών κανονισμών, με βάση τους οποίους θα εκλέγονταν τα διοικητικά συμβούλια των διαφόρων σωματείων και συντεχνιών και έτσι θα αποφεύγονταν οι κομματικές έριδες, που ταλάνιζαν τις ελληνικές κοινότητες. Οι ηγετικές ικανότητες του μητροπολίτη Γερμανού, οι διπλωματικές αρετές του, οι οργανωτικές και διοικητικές εμπνεύσεις του συνέβαλαν αποφασιστικά στη διευθέτηση των πραγμάτων και στην ομαλή λειτουργία τους.
Η περίοδος της αρχιερατείας του Γερμανού στην Αμάσεια, από το 1908 μέχρι το 1914, υπήρξε περίοδος ανασυγκρότησης της εκκλησιαστικής επαρχίας Αμασείας και εποχή μεγάλων κοινωνικών και κοινωφελών έργων. Ωστόσο, από την επιστράτευση του 1914 μέχρι την έξοδο από τις πατρογονικές εστίες του Ελληνισμού της περιοχής, ξεκινά μια περίοδος διωγμών του ελληνικού στοιχείου, και ένας συνεχής και αδιάκοπος αγώνας για τη διάσωσή του. Ήταν μια δραματική περίοδος για τον Ελληνισμό του Πόντου και μια προσωπική οδύσσεια για τον ίδιο τον μητροπολίτη Γερμανό.
Μπροστά στην τραγική κατάσταση που διαμορφωνόταν για τον Ελληνισμό της περιοχής και με την πείρα που είχε αποκτήσει στη Μακεδονία, κατά την ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα, ο μητροπολίτης Γερμανός οργάνωσε, κατά την περίοδο της Μικρασιατικής εκστρατείας, τις έως τότε άτακτες ανταρτικές ομάδες του Πόντου
Στόχος τους ήταν η προστασία και σωτηρία των γυναικοπαίδων και των γερόντων.
Δυστυχώς τα αρχεία, τα οποία τηρούνταν στη μητρόπολη Αμασείας, και από τα οποία θα μπορούσαμε να αντλήσουμε σημαντικές πληροφορίες για την αρχιερατεία του Γερμανού στην Αμάσεια, καταστράφηκαν τον Οκτώβριο του 1917, με τη σύλληψη του μητροπολίτη και την απέλασή του στην Κωνσταντινούπολη.
*
Σεβ. Μητροπολίτης Λαγκαδᾶ, Λητῆς καί Ρεντίνης κ. Πλάτων: «Ὁ Ἱερομάρτυς Πλάτων Ἀϊβαζίδης, ὡς Πρωτοσύγκελλος τοῦ Γερμανοῦ Καραβαγγέλη»
Περίληψη
Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαγκαδᾶ, Λητῆς και Ρεντίνης κ.κ. Πλάτων, ἀφοῦ ἀρχικῶς ἀναφέρθηκε σέ βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου Ἐθνοϊεραμάρτυρος Πλάτωνος Ἀϊβαζίδη καθώς καί σέ στοιχεῖα πού ἀφοροῦν στίς σπουδές του, τή γενικότερη μόρφωσή του καί τά πρῶτα χρόνια τῆς ἱερατικῆς του σταδιοδρομίας, τόνισε τή γνωριμία του Ἁγίου μέ τόν Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη, ἡ ὁποία ἔπαιξε σπουδαῖο καί ἀποφασιστικό ρόλο στή μετέπειτα ζωή του.
Ἐπίσης, ἀναφέρθηκε στήν ἐθνικοθρησκευτική του δράση στήν Ἱερά Μητρόπολη Καστορίας, ἀλλά καί μετέπειτα στήν Ἱερά Μητρόπολη Ἀμασείας του Πόντου. Ἔκανε λόγο τόσο γιά τό πλούσιο ἔργο του, κοντά στόν Μητροπολίτη Ἀμασείας Γερμανό Καραβαγγέλη, ὅσο καί γιά τά δραματικά γεγονότα πού ἀφοροῦν στή σύλληψή του, τή φυλάκισή του, τήν καταδίκη του καί τέλος τό ἱερό του μαρτύριο.
Τέλος, ἀναφέρθηκε καί σέ ὅλες ἐκεῖνες τίς πρωτοβουλίες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὅπως συγκαταριθμηθῇ καί ἐπισήμως μεταξύ ἄλλων νεομαρτύρων εἰς τάς Ἁγιολογικάς Δέλτους διά Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως
