Ο επικεφαλής του ertnews.gr Τάσος Οικονόμου μαζί με τον δημοσιογράφο του Lifo Άρη Δημοκίδη μίλησαν στην εκπομπή «Πρωϊάν σε είδον» για τα fake news, για το πόσο εύκολο είναι να διαδοθούν ενώ επίσης αναφέρθηκαν και σε παραδείγματα που έγιναν πιστευτά όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο κόσμο.
Αν είναι εύκολο να διαδοθεί μια ψεύτικη είδηση
Τ. Οικονόμου: «Να γίνει είναι εύκολο. Να διαδοθεί είναι μια σύνθετη διαδικασία. Ο άνθρωπος είναι κατασκευασμένος έτσι. Είτε υποστηρίζει το αουτσάιντερ, είτε είναι εύκολο να πέσει θύμα συνωμοσιολογίας. Στον άνθρωπο αρέσει η ιστορία που καταδεικνύει την αλήθεια που κρύβεται πίσω από τη φαινομενική ιστορία, πίσω από αυτή που βλέπει».
Πού διαδίδονται οι ψεύτικες ειδήσεις
Τ. Οικονόμου: «Πάντα υπήρχαν οι ψεύτικες ιστορίες, από παλιά. Ωστόσο θα ήθελα να εστιάσω στο Facebook. Πλέον εκεί γίνεται όλη η «βρώμικη» δουλειά. Βγάζει κάποιος μια ιστορία και εκεί βρίσκεται μια ολόκληρη βιομηχανία πίσω από τα fake news και διαδίδεται μια ψεύτικη ιστορία».
Fake news στον πόλεμο της Ουκρανίας
Τ. Οικονόμου: «Μαζί με το ξεκίνημα του πολέμου της Ουκρανίας ξεκίνησε και η μάχη της επικοινωνίας, θα έλεγα εξίσου λυσσαλέα όσο αυτή στο πεδίο του πολέμου, για αυτό έγινε και η απαγόρευση του Sputnik στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Τις πρώτες μέρες του πολέμου είχε βγει ότι ο Ζελένσκι είχε πετάξει με αεροπλάνο εγκαταλείποντας την χώρα, το οποίο ήταν ψέμα».
Fake news για θανάτους επωνύμων
Τ. Οικονόμου: «Οποιοδήποτε σάιτ ή μέσο ανακοινώσει τον θάνατο κάποιου, σαφώς το ενδιαφέρον του κόσμου είναι μεγάλο. Εδώ όμως παίζει ρόλο και ο δημοσιογράφος που καλύπτει το θέμα. Θα πρέπει να επιβεβαιώσει την είδηση από δύο πηγές, οι οποίες θα είναι αξιόπιστες και κοντά στο θέμα. Είτε από το νοσοκομείο, είτε από την οικογένεια του ανθρώπου που έχει πεθάνει. Το 60 με το 70% των fake news είναι σε αυτό το πεδίο. Θα πρέπει η πολιτεία να οργανώσει ένα τρόπο, όπου οι δημοσιογράφοι να έχουν πρόσβαση σε τέτοιου είδους πληροφορίες. Δεν μπορεί να αφαιρεθεί Στον ψηφιακό κόσμο οι ειδήσεις ζουν και πεθαίνουν μέσα σε λίγα λεπτά».
Το fake news με την Μαρία στον Έβρο της Spiegel
Α. Δημοκίδης: «Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα μπορεί να διαπομπευθεί με πολλούς τρόπους στο θέμα του προσφυγικού. Το συγκεκριμένο ήταν περίεργο γιατί εμπλέκονταν τρίτες χώρες δηλαδή η Τουρκία και η Γερμανία, ξένο έντυπο, που με την είδηση αυτή προκλήθηκε μια στεναχώρια και μια οργή προς την Ελλάδα, ότι δεν προσέχει αυτούς τους ανθρώπους».
Γιατί ο αποδέκτης μιας πληροφορίας πιστεύει τα fake news
Τ. Οικονόμου: «Όπως έλεγε ο Γουόλτερ Λίπμαν στο βιβλίο του «Κοινή Γνώμη», ο αποδέκτης μιας πληροφορίας μέσα στην παραζάλη της καθημερινότητας του θέλει να διαβάσει κάτι που θα συμφωνεί με τις απόψεις που έχει ήδη. Μόλις το 20 με 30% των ανθρώπων μαθαίνει τελικά ότι η ιστορία που διάβασε ήταν fake news και αυτό γίνεται γιατί το πρώτο κύμα της πληροφορίας είναι αυτό που μεταδίδεται πιο εύκολα και η διάψευσή της δεν είναι τόσο γοητευτική όσο η αρχική ιστορία».
Fake News των τελευταίων χρόνων
Α. Δημοκίδης: «Ένα παράδειγμα είναι η φραπελιά που θεράπευε τον καρκίνο. Το πίστεψαν πολλοί, να τις αγοράσουν για να τους γιατρέψει. Η Ελένη Αντωνιάδου η οποία ήταν ερευνήτρια της NASA και η Ελληνίδα Barbie, μόνο που σιγά σιγά βγήκε ότι μας δούλευε όλους. Είχε καταφέρει να πείσει με αυτά που έλεγε και μεγάλα μέσα, αξιόπιστα του εξωτερικού κιόλας, ενώ κιόλας είχε βραβευτεί σε Ελλάδα και εξωτερικό, μέχρι που αποκαλύφθηκε ότι δεν έλεγε την αλήθεια και αναγκάστηκε να αλλάξει μέχρι και το όνομα της. Ήταν έτοιμοι να της βγάλουν τιμητική κούκλα Barbie για την «προσφορά» της στον κόσμο».
Για τους «οπαδούς» των fake news
Τ. Οικονόμου: «Καθαρό παράδειγμα αυτών των «οπαδών» είναι οι εξεγέρσεις στο Καπιτόλιο στην Αμερική. Όταν ο Τραμπ μετέδωσε το fake news πως η επανεκλογή του εμποδίστηκε, δημιουργήθηκε ένα μεγάλο «οπαδικό» κίνημα το οποίο ήταν λάτρες της συνωμοσιολογίας και της «αλήθειας» πίσω από την «πλαστή» πραγματικότητα με αποτέλεσμα να πάνε στο Καπιτώλιο και να τα καταστρέψουν όλα».
Τα τέσσερα αναχώματα για να βρίσκονται οι ψεύτικες ειδήσεις
Τ. Οικονόμου: «Το πρώτο ανάχωμα είναι τα social media και το κράτος, όπου μπορούν να θέσουν κάποια «όρια» στο ποιες ειδήσεις θα πρέπει να διακινούνται, κάτι που είδαμε με τον κορονοϊό.
Δεύτερο ανάχωμα θα πρέπει να είναι να είναι η αξιοπιστία των μέσων ενημέρωσης, τα οποία θα πρέπει να γνωρίζουν την σημασία της αξιοπιστίας τους.
Τρίτο ανάχωμα είναι ο ίδιος ο αναγνώστης, ο οποίος θα πρέπει και αυτός να διασταυρώνει τις πληροφορίες τις οποίες διαβάζει.
Και τέταρτο, οι υπόλοιποι άνθρωποι, οι οποίοι παρεμβαίνουν στα κοινωνικά δίκτυα όταν κάτι δεν τους πάει καλά πάνω στην είδηση και έτσι ξαφνικά σπάει η φούσκα και αποκαλύπτεται ότι μια είδηση είναι fake news».
Για τα fake news προς τους νέους
Τ. Οικονόμου: «Οι νέοι θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν ποια μέσα ενημέρωσης είναι αξιόπιστα, κάτι που είναι πάρα πολύ σημαντικό για αυτή την γενιά. Να ενημερώνεται και να μπορεί να ξεχωρίσει τι είναι πραγματικό και τι όχι, στα κοινωνικά δίκτυα όπως το TikTok. Μάλιστα, έρευνα του Pew Research, του μεγαλύτερου ερευνητικού κέντρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, καταδεικνύει ότι το 30% των Αμερικανών, ενημερώνεται από το TikTok και αυτή είναι μία πολύ σημαντική τάση που θα πρέπει να την λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας».
