Αφιερωμένο στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη-Πτολεμαΐδα-Καστοριά-Φλώρινα) το σημερινό 9ο επεισόδιο της νέας πετυχημένης σειράς ιστορικών ντοκιμαντέρ,
κάθε Παρασκευή στις 19.00 από την ΕΡΤ3
Μια μοναδική παραγωγή που καταγράφει για πρώτη φορά τη ζωή των προσφύγων στους τόπους εγκατάστασής τους, μετά το βίαιο εκπατρισμό τους από τις περιοχές της Μικράς Ασίας
Το 9ο κατά σειρά επεισόδιο που θα προβληθεί σήμερα Παρασκευή στις 19.00 το απόγευμα είναι αφιερωμένο στις πόλεις της δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Καστοριά και Φλώρινα) με τον τίτλο: «Εγκατάσταση και συλλογική οργάνωση»
Το επεισόδιο αναφέρεται στην προσφυγική εγκατάσταση στις πόλεις της Κοζάνης, της Πτολεμαΐδας, της Καστοριάς και της Φλώρινας. Αρχικά παρουσιάζονται μαρτυρίες των απογόνων των προσφύγων από τις οδυνηρές στιγμές της εγκατάλειψης των πατρογονικών εστιών και τις δυσκολίες που συνάντησαν οι πρόγονοι τους.
Η αφήγηση ξεκινά με την εγκατάσταση στην Κοζάνη και τις δυσκολίες που συνάντησαν εκεί οι πρόσφυγες από το γηγενή πληθυσμό. Πράγματι στα χωριά της Κοζάνης αλλά και στην Εορδαία εγκαταστάθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός προσφύγων από τον Πόντο και την Μικρά Ασία.
Οι πρόσφυγες με την εγκατάσταση τους θα διαμορφώσουν με την εργατικότητα τους και τον μόχθο τους τη λασπωμένη γη και θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις για την οικονομική και κοινωνική εξέλιξη της περιοχής. Και εδώ οι σχέσεις με τους ντόπιους θα περάσουν από δύσκολες περιόδους μη αποδοχής και ανοικτής έχθρας. Σταδιακά όμως οι ντόπιοι θα αποδεχτούν τους πρόσφυγες και θα εκτιμήσουν την εργατικότητα τους, ενώ η πλήρης αποδοχή θα επέλθει με την κατοχή και τον ελληνοϊταλικό πόλεμο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αγροτικής εγκατάστασης είναι η Ξηρολίμνη, όπου ο απόγονος προσφύγων Χριστόφορος Χριστοφορίδης μιλά για τις δυσκολίες που συνάντησαν, τον αγώνα που έδωσαν για την επιβίωση αλλά και τη δική του προσπάθεια να σπουδάσει, όπου έπρεπε να φύγει μόνος από το χωριό και να εγκατασταθεί στην πόλη της Κοζάνης. Μια άλλη σημαντική μερίδα των προσφύγων υπήρξαν τα ορφανά προσφυγόπουλα. Στο επεισόδιο παρουσιάζεται η μαρτυρία του πολιτικού Μιχάλη Παπακωνσταντίνου σχετικά με τα ορφανά που φιλοξενούνταν στο ορφανοτροφείο της Κοζάνης.
Αντίστοιχα αναφέρεται η εγκατάσταση των προσφύγων στην Πτολεμαΐδα και ιδιαίτερη μνεία γίνεται στα έργα κοινής ωφέλειας που πραγματοποίησε η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων με ξεχωριστό εκείνο του υδραγωγείου της πόλης. Σημαντική παράμετρος αποτελεί η εξιστόρηση της οικονομικής δραστηριότητας των προσφύγων με κορυφαία την εκμετάλλευση των λιγνιτοφόρων κοιτασμάτων της Πτολεμαΐδας από την εταιρία που σύστησαν οι πρόσφυγες Γ. Παυλίδης και Κ. Αδαμόπουλος.
Στο δεύτερο μέρος του επεισοδίου παρουσιάζεται η προσφυγική εγκατάσταση στη Φλώρινα και περιγράφεται τόσο η αστική όσο και η αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων, σε αμιγώς προσφυγικούς αλλά και σε μεικτούς προσφυγικούς οικισμούς. Περιγράφονται οι μέθοδοι και οι πρακτικές της πολιτείας αλλά και των προσφυγικών συλλόγων, για να ξεπεραστούν τα διάφορα προβλήματα που δημιουργήθηκαν με την εγκατάσταση των προσφύγων. Επιπλέον αναφορά γίνεται και στην επαγγελματική δραστηριότητα των προσφύγων τόσο στην αγροτική, όσο και στην αστική εγκατάσταση. Μεταξύ των κειμηλίων που μετέφεραν από το Καρς οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ήταν και η εικόνα της Παναγίας της Λάλογλης.
Το επεισόδιο κλείνει με την αναφορά της προσφυγικής εγκατάστασης στην Καστοριά και το Άργος Ορεστικό και στα ζητήματα που δημιουργήθηκαν σχετικά με τη διανομή των κλήρων και της στέγασης, ενώ γίνεται αναφορά και στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες.
Στο επεισόδιο μιλούν με τη σειρά που εμφανίζονται
Θεοδόσιος Κυριακίδης | Δρ Ιστορίας
Έφη Κατσόγιαννου Τριανταφύλλου | Ιστορικός, ειδική συνεργάτης Δήμου Κοζάνης
Θωμάς Αλεξιάδης | Δρ. Ιστορίας
Χριστόφορος Χριστοφορίδης | Γεωπόνος, απόγονος προσφύγων
Γιάννης Τσιοπάνος | Ιστορικός ΑΠΘ – Συλλέκτης
Φωτεινή Πέκου | Ερευνητής Λαογραφίας
Γιάννης Κασκαμανίδης | ΕΔΙΠ Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας
κ. Ιουστίνος | Μητροπολίτης Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς
Αρχιμανδρίτης Ειρηναίος Χατζηεφραιμίδης | Ιεροκήρυκας Ιεράς Μητρόπολης Φλωρίνης, Πρεσπών & Εορδαίας
Βασίλης Κωστόπουλος | Αρχιτέκτονας, Μηχανικός
Βασιλική Παπαμαντζάρη | Πρόεδρος Συλλόγου Απολλωνιαδιτών Καστοριάς
Οι συντελεστές της παραγωγής
Εκτέλεση παραγωγής: Gullwing
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Χατζημαλλής
Σενάριο: Θεοδόσιος Κυριακίδης
Δημοσιογραφική Έρευνα: Βασίλης Λωλίδης
Διεύθυνση Παραγωγής: Γιώργος Κάσδαγλης
ArtDirector: Παντελής Κάσδαγλης
Διεύθυνση Φωτογραφίας – Colorist: Λευτέρης Κάσδαγλης
Εικονολήπτης: Γιώργος Λεοντάρης
Μοντάζ: Δημήτρης Χατζημαλλής
Πρωτότυπη Μουσική: SocialProductions – Γιώργος Ξουλόγης
MotionGraphics: Θωμάς Δουκινίτσας
Λογιστική Υποστήριξη: Γιώργος Θεοδωρίδης
