Ένας φίλος (μη διαδικτυακός … ναι υπάρχουν ακόμη και τέτοιοι), ο Αχιλλέας Ακριβός, με ιδιαίτερη αγάπη στην λαϊκή-ρεμπέτικη μουσική (μουσικός ο ίδιος) και μεράκι στη συνδικαλιστική δράση, μού πρότεινε ένα βιβλίο* σχετικά με το συνδικαλισμό στο χώρο τής γουνοποιίας στις ΗΠΑ. Γνώριζε βέβαια ότι λόγω των καταβολών μου, η γενέτειρα μου Καστοριά έχει μια μακρά και ιστορική παράδοση στο χώρο τής γούνας μέσα από το εμπόριο τής οποίας ευεργετήθηκε όλος ο νόμος αλλά και άλλοι φορείς και ιδρύματα, μέχρι και η εθνική μας οικονομίας αλλά και το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο όπου μνημονεύονται οι γουναράδες. Ανέδειξε δε η Καστοριά, όπως και η γειτονική Σιάτιστα με παράλληλη ιστορία, πάμπολους επιφανείς εμπόρους σε αυτό το χώρο με διεθνή ακτινοβολία.
Το βιβλίο…
Το εν λόγω, σχετικά σπάνιο, βιβλίο, με τίτλο «The Fur and Leather Workers Union – A Story of Dramatic Struggles and Achievements» (Το Σωματείο Εργαζομένων στη Γούνα και τα Δέρματα – Ένα Ιστορικό Δραματικών Αγώνων και Επιτευγμάτων), με κωδικό βιβλίου (International Standard Book Number/Διεθνής Πρότυπος/Τυποποιημένος Αριθμός Βιβλίου, ISDN) 978-1299153943, είναι γραμμένο από τον Αμερικανό (Ρωσικής καταγωγής) καθηγητή ιστορίας, Philip S. Foner** και εκδόθηκε το 1950 από τη Norvan Press. Το θέμα τού βιβλίου είναι οι συνδικαλιστικές δραστηριότητες και βέβαια οι απεργιακές κινητοποιήσεις των εργατών στον τομέα κατεργασίας/επεξεργασίας γούνας και δέρματος την περίοδο 1830-1948 όπου καταγράφονται άνω των 30 απεργιών.
Τα κίνητρα μου…
Προσωπικά αν και είμαι (υποχρεωτικά; ) συμβεβλημένος με ένα συνδικαλιστικό φορέα και παρόλα που θεωρώ τον ορθό και αχειραγώγητο συνδικαλισμό απαραίτητο και ευεργετικό για την επίτευξη ισορροπημένων εργασιακών σχέσεων και αποδοχών, δεν είχα ποτέ καμιά προσωπική εμπλοκή με το συγκεκριμένο λειτούργημα. Κατά συνέπεια δεν είμαι ο καταλληλότερος για να επιμεληθώ το συγκεκριμένο θέμα. Επίσης δεν έχω ολοκληρώσει κάποια πρωτογενή έρευνα επί τού αντικειμένου. Μόνο μου κίνητρο ήταν η αγάπη μου για τη γενέτειρα μου και τούς συμπολίτες μου καθώς και η πηγαία εκτίμηση μου για τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε η γούνα (σε όλα τα στάδια της) στην εξέλιξη τής ευρύτερης περιοχής, στην ανάληψη ευεργετικών πρωτοβουλιών εντός και εκτός συνόρων από συμπολίτες μου και φορείς τους, στη στήριξη ή και θεμελίωση κοινωφελών ιδρυμάτων, κ.ο.κ. Αυτά ήταν τα κίνητρα που με οδήγησαν στο να μελετήσω το προαναφερόμενο βιβλίο … αυτά και η παραίνεση τού φίλου μου Αχιλλέα.
Σωματεία εργαζομένων…
Ως θεμελιωτές τού Διεθνούς Σωματείου Γουνεργατών σε ΗΠΑ και Καναδά (International Association of Fur Workers of United States and Canada) το 1904 αναφέρονται οι C. Bruegger (Πρόεδρος), H. V. Koch, A. V. McCormack, C. E. Carlson (Γραμματέας) και J. C. Smolensky (Ταμίας). Ωστόσο, κυρίαρχη μορφή στο βιβλίο είναι ο Benjamin (Ben) Gold (1898-1985), ηγετική μορφή στην εξέλιξη και πορεία τού συνδικαλιστικού κινήματος στο χώρο τής γούνας και τού δέρματος. Ο B. Gold ήταν γόνος μεταναστών από την πάλαι Ρωσική Αυτοκρατορία και υπήρξε αρχικά (1916) μέλος τού Σοσιαλιστικού Κόμματος Αμερικής (Socialist Party of America) και μετέπειτα (στα τέλη του 1919, αμέσως μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων στη Ρωσία), μετά από απόσχιση από το σοσιαλιστικό κόμμα, εντάχθηκε στο νεοϊδρυθέν βραχύβιο Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Αμερικής (Communist Labor Party of America, 1919-1921) το οποίο μετεξελίχθηκε στο (United) Communist Party of the United States of America (CPUSA) με περίπου 5.000 εγγεγραμμένα μέλη στην παρούσα χρονική στιγμή.
Απεργιακές κινητοποιήσεις…
Στο βιβλίο αναφέρονται όλες οι σημαντικές απεργιακές κινητοποιήσεις του/των σωματείου/ων των εργαζομένων κυρίως στη Νέα Υόρκη, Σικάγο, Μόντρεαλ, Φιλαδέλφεια, Νιούαρκ, κ.ά., από τα πρώτα οργανωμένα συνδικάτα τής δεκαετίας τού 1830 μέχρι το 1948 με εκτενή αναφορά στις εκάστοτε συμμαχίες, ίντριγκες και διαφωνίες στους κόλπους τού συνδικαλισμού.
Ομογενείς πρωτοπόροι συνδικαλιστές…
Αναζήτησα στις σελίδες τού βιβλίου κάποιες αναφορές στην Καστοριά και τούς ομογενείς γουναράδες. Δεν διέκρινα κάτι συγκεκριμένο. Ωστόσο μεταξύ των ομογενών εμπλεκομένων διέκρινα τα ονόματα των (με αλφαβητική σειρά), John Demelis, Tom Galanos, Louis Hatchios, Charles Soulounias, Harry Stathos, John Vafiades, κ.ά, όπως και ενός κυβερνητικού μάρτυρα σε μια ακροαματική διαδικασία , του William Karpouzas. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο ότι η πρώτη σημαντική συμμετοχή Ελλήνων στα συνδικάτα ήταν το 1920 με πλέον των 500 εγγεγραμμένων μελών με ηγετικές μορφές τής εποχής τούς, John Papagianos, Tom Pappas, Vasiliki Maliaron, George Arvanitis, Steve Leondopoulos, James Stephenson, John Demelis, Louis Hatchios, Gus Rossios, Anthony Julios, Harry Parrisis, Aristidis Sotiropoulos and A. Payvouris. Στο βιβλίο επίσης αναφέρονται, πέρα από τη συμμέτοχή ομογενών σε απεργιακές κινητοποιήσεις και κάποιες απεργοσπαστικές κινήσεις τους. Ως ένα εμπόδιο για μαζικότερη και δυναμικότερη συμμετοχή των ομογενών, αναφέρεται η μη-επαρκής γνώση τής αγγλικής γλώσσας από τη μεγάλη πλειοψηφία τους. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 1926 περίπου το 90% των ομογενών γουναράδων δεν γνώριζε επαρκώς την αγγλική γλώσσα. Η πιο συστηματική και επίσημη ενασχόληση των ομογενών ίσως θεμελιώνεται με τη δημιουργία τού δικού τους συνδικαλιστικού οργάνου το 1938 με την ονομασία «United (Greek) Fur Manufacturers Association».
Τα γουναράδικα στη Νέα Υόρκη…
Για την ιστορία να τονίσω ότι το κέντρο τής γούνας στη Νέα Υόρκη ήταν (και παραμένει αν και εξαιρετικά υποτονικά και μετατοπισμένο λίγο βορειότερα) στην περιοχή Chelsea, μεταξύ τής 24ης και 31ης οδού και μεταξύ της 6ης και 8ης Λεωφόρου, στο κέντρο τής Νέας Υόρκης (Manhattan), παραδίπλα από το ιστορικό κτιριακό συγκρότημα τού Συλλόγου Καστοριέων «Ομόνοια» Νέας Υόρκης καθώς και δίπλα από τον ελληνορθόδοξο ιερό ναό τού Αγίου Ελευθερίου, όπου η συνδρομή των συμπολιτών μου στην ανέγερση και λειτουργία τού ναού (και τού σχολείου του κάποτε) ήταν ευεργετική. Να τονίσω δε ότι η ανέγερση τού εν λόγω ιερού ναού, από ότι γνωρίζω, ήταν αποτέλεσμα διχόνοιας μεταξύ Βασιλικών και Βενιζελικών την εποχή τής ολέθριας εθνικής μας διχόνοιας που οδήγησε πριν από 100 χρόνια στη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο ναός λοιπόν ανεγέρθηκε ως «αντίβαρο» στην ανέγερση τού ιερού ναού των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης σε άλλη περιοχή τής Νέας Υόρκης (Brooklyn). Η Ελλάς δεν εξάγει μόνο πνεύμα, και πολιτισμό, αξίες και ιδανικά. Εξάγει διαχρονικά και ολίγον από διχόνοια…
Ίσως…
Θα ήταν πιθανόν χρήσιμο να υπάρχει (αν δεν υπάρχει ήδη) ένα αντίγραφο τού εν λόγω βιβλίου (μαζί με άλλα σχετικά) στο μουσείο γούνας (αν υπάρχει) τής Καστοριάς ή σε βιβλιοθήκη κάποιου σχετικού φορέα ή ακόμη και τού Δήμου ή τής Περιφέρειας. Επίσης θα ήταν χρήσιμο να γίνει κάποια διάλεξη με αυτό το θέμα (ιδανικός θα ήταν ο Αχιλλέας Ακριβός) ακόμη και κάποια διδακτορική διατριβή για διερεύνηση όλων των σχετικών πτυχών τού ζητήματος. Ίσως κάποια από αυτά να έχουν γίνει ήδη τα οποία προφανώς δεν τα γνωρίζω.
Απορία και προοπτική…
Προσωπικά η απορία μου είναι αν ένας ισχυρός συνδικαλισμός σε αυτό το χώρο (που είναι αλήθεια ότι πολεμήθηκε και ατόνησε εφιαλτικά τις τελευταίες δεκαετίες) θα μπορούσε να στηρίξει τη βιομηχανία και το εμπόριο τής γούνας και να διατηρήσει θέσεις εργασίας αντικρούοντας αναίτιες κατηγορίες (κυρίως περιβαλλοντικής/οικολογικής φύσης) εναντίον της ώστε να κρατήσει το γουνοφόρο ένδυμα στο εμπορικό και εργασιακό προσκήνιο.
…
*Σε μια 1-2 γενεές θα πρέπει να εξηγούμε τι είναι το βιβλίο (και πολύ περισσότερο την αξία του) λόγω του εGOOGLEβισμού (από την άτακτη σύμπτυξη των όρων «εγκλωβισμός» και «Google») που έχουμε υποστεί. Ωστόσο εντυπωσιάστηκα από τη συμμετοχή εκθετών και ενδιαφερόμενων στην πρόσφατη έκθεση βιβλίου που πραγματοποιείται στο Ζάππειο, στην Αθήνα. Το βιβλίο υπάρχει … και η ελπίδα.
**Ο καθηγητής Philip Sheldon Foner (1910-1994, https://en.wikipedia.org/wiki/Philip_S._Foner), κατηγορήθηκε το 1942 (μέσα στη δίνη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου) για την μαρξιστική του ιδεολογία αλλά και για κομμουνιστική προπαγάνδα και απολύθηκε μαζί με άλλους 25 συναδέλφους του από το City College of New York (ένα από τα 25 κολλέγια τού City University of New York, CUNY, το οποίο ανήκει στο Δήμο της Νέας Υόρκης). To City College, που κάποιες εποχές επονομαζότανε και «Harvard των Πτωχών», έχει στις τάξεις του σημαντικό αριθμό μειονοτήτων, κυρίως Λατινοαμερικάνων και Αφροαμερικανών. Το CUNY γενικότερα έχει συγκριτικά πολύ χαμηλά δίδακτρα.
…
[Η φωτογραφία είναι από το εργαστήριο ενός αναμφισβήτητα χαρισματικού καλλιτέχνη στη γουνοποιία, τού ξαδέρφου μου, Στέφανου Λ. Αμανατίδη, στο Long Island City τής Νέας Υόρκης.]
