Με αφορμή την τοποθέτηση του κ. Βελόπουλου στην διακαναλική συνέντευξη όπου επιδεικνύει εικόνες που παρουσιάζουν την Παναγία με ενδυμασία ιαπωνική και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι βλαστήμια και προσβολή της χριστιανικής πίστης εκ μέρους των Ιαπώνων.
Στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 12.46-50, αναφέρεται σε ένα γεγονός. Ενώ ο Ιησούς μιλούσε ακόμα στο πλήθος, η μητέρα και τ’ αδέρφια του ήρθαν και στάθηκαν έξω από το σπίτι, και ήθελαν να του μιλήσουν. Του λέει κάποιος: «Η μητέρα σου και τ’ αδέρφια σου στέκουν έξω και θέλουν να σε δουν». Εκείνος απάντησε σ’ αυτόν που του το είπε: «Ποια είναι η μητέρα μου και ποια είναι τ’ αδέρφια μου;» Και δείχνοντας με το χέρι του τους μαθητές του είπε: «Να η μητέρα μου και τ’ αδέρφια μου. Γιατί όποιος εφαρμόζει το θέλημα του ουράνιου Πατέρα μου, αυτός είναι αδερφός και αδελφή και μητέρα μου.
Επίσης στην προς Γαλάτας επιστολή του Αποστόλου Παύλου, γ 23, αναφέρεται: «Πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».
Επομένως κατά την χριστιανική θρησκεία δεν υπάρχει αδελφός αίματος αλλά αδελφός του πνεύματος. Απορρίπτει οποιαδήποτε σχέση υπάρχει με έθνος, με ράτσα, με γλώσσα. Επίσης δεν υπάρχει περιούσιος λαός. Όλοι οι λαοί είναι ίσοι απέναντι του Θεού.
Επομένως το πρώτο ζήτημα που έθεσε ο Βελόπουλος, αποδείξαμε ότι η χριστιανική θρησκεία δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί εργαλείο επίτευξης πολιτικής η στρατιωτικής προπαγάνδας.
Το δεύτερο ζήτημα που έθεσε ο Βελόπουλος, είναι η ενδυματολογική απεικόνιση της Παναγίας με ιαπωνική ενδυμασία και τεχνοτροπία είναι βλασφημία. Όμως είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η χριστιανική θρησκεία και πίστη, ενσωμάτωσε τοπικές κουλτούρες οι οποίες αποτέλεσαν αναπόσπαστο τμήμα τοπικής χριστιανικής παράδοσης.
Ειδικά η Καστοριά, ενσωμάτωσε όχι μόνο τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό στην χριστιανική ορθόδοξη πίστη, αλλά ακόμη και την εβραϊκή και την μουσουλμανική παράδοση.
Ας ξεκινήσουμε από την Παναγία την Εβραΐδος, που βρίσκεται κάτω της στάσης Υψηλάντη, στην τέως ποτέ περιοχή των κατοίκων Εβραίων. Πουθενά στον κόσμο, μηδέ εξαιρουμένου και του κράτους του Ισραήλ, δεν υπάρχει εκκλησία που να αναφέρεται ως Παναγία των Εβραίων.
Επίσης στις 15 Αυγούστου, γιορτάζεται ή λιτανεία της εφεστίου εικόνας της Παναγίας Πορφύρας, της Μητροπόλεως Καστοριάς, στην λίμνη της Καστοριάς και την μεταφορά της στην Παναγία την Μαυριώτισσα. Το έθιμο σχετίζεται με μία παράδοση, της αρχαιότητας της θεάς Αρτέμιδας, (το πως και γιατί είναι μία άλλη ιστορία, θα το δημοσιεύσω σύντομα) που μεταβιβάζεται στην Κυρά της λίμνης την Παναγιά όπως αναγράφεται στην εικόνα της εφεστίου εικόνας της Παναγιάς της Πορφύρας, της μητροπόλεως Καστοριάς.
Ακόμη υπενθυμίζω την περίπτωση του Προφήτη Ηλία. Ο Προφήτης Ηλίας λατρεύεται, για όσους δεν το ξέρουν, από τους Χριστιανούς, τους Εβραίους, αλλά και Μουσουλμάνους. Εμείς ειδικά στην Καστοριά, και λόγω του ότι είναι ο Προστάτης των γουνοποιών, τον απεικονίζουμε με γούνα τζουμπέ, (εκκλησία Αγίου Θεολόγου) αλλά και σε φορητή εικόνα απεικονίζεται να ρίχνει έτοιμο ένδυμα γούνας, αντί της παράδοσης που θέλει να ρίχνει δέρμα προβάτου. Η αγιογραφική απεικόνιση του Προφήτη Ηλία στην Καστοριά δεν συνάδει με τον ασκητικό βίο του προφήτη.
Μάλιστα ο κ. Κοντούλης στην διδακτορική του διατριβή, που υπέβαλλε στην Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστήμιου των Ιωαννίνων, το 1973, με θέμα: Οι αγιογραφίες του Προφήτη Ηλία στα Βαλκάνια, αναφέρεται στις εν λόγω εικόνες του Προφήτη Ηλία της Καστοριάς. Διερωτάται όπως και ο Βελόπουλος ότι η ενδυματολογική αγιογραφική απεικόνιση του Προφήτη Ηλία είναι αιρετική. Προφανώς υποπίπτει στο ίδιο λάθος με τον Βελόπουλο.
Η ενδυματολογική προσέγγιση δεν είναι αιρετική αλλά βαθύτατα πολιτιστική. Μάλιστα η αγιογράφηση του Προφήτη Ηλία του ναού του Αγίου Θεολόγου, έγινε εν καιρώ οθωμανικής αυτοκρατορίας
Η ενδυματολογική απεικόνιση αποτελεί ενσωμάτωση της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής κουλτούρας μίας περιοχής, χωρίς να διασπάται η χριστιανική θρησκεία ή Πίστη.
Επανερχόμαστε εξ αιτίας του Βελόπουλου, στην διαμάχη, πάλι, μεταξύ εικονολατρίας και εικονομαχίας. Η χριστιανική αγιογραφία δεν είναι αυτή καθ΄ αυτή η εικόνα που αποτυπώνεται σε ένα ξύλο και σε χρώματα.
Η αγιογραφία εμπεριέχει δύο διαστάσεις. Η πρώτη το μέρος της αγιογραφίας είναι το υλικό και αναφέρεται στην υλική υπόσταση της εικόνας (στην υλική πολιτιστική κληρονομιά), στην τεχνοτροπία, ενώ το δεύτερο μέρος είναι το άυλο η ανάταση και η υπέρβαση δια της πίστης στην μετάβαση στην διαχρονικότητα της χριστιανικής πίστης.
Επομένως η χριστιανική πίστη, ενδυματολογικά και μόνο ενδυματολογικά προσαρμόζεται, στις επι μέρους πολιτιστικές κουλτούρες και παραδόσεις, όχι μόνο δεν είναι βλασφημία ή αίρεση αλλά θεμελίωση της χριστιανικής πίστης. Η εικόνα, η αγιογραφία κατά τον καθηγητή Σημειολογίας του Μιλάνου, Ουμπέρτο Έκο, δεν είναι τίποτε άλλο από την γέφυρα της μετάβασης από την υλική υπόσταση του ανθρώπου στην άυλη.
Τι απεικονίζει επομένως η Παναγία των Ιαπώνων; Ότι και η Παναγία της Εβραΐδος. Την επίγεια μητέρα, το μητρικό φίλτρο, την μητρική αγάπη, που μετατρέπεται στην άυλη επικυριαρχία του Κυρίου. Συνδυάζει την αντίθεση της ανθρώπινης υπόστασης του Κυρίου, την Μητρική Αγάπη της Παναγίας αλλά και την δύναμη του Θεανθρώπου.
Είναι καιρός να απορρίψουμε πολιτικούς και πολιτικές που σκοπό και μόνο έχουν τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Αυτήν την επικοινωνιακή μέθοδο ο Χαμπέρμπας, στο έργο του Ηθική της Επικοινωνίας, την χαρακτηρίζει ΕΡΓΑΛΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ. Εγώ την χαρακτηρίζω κάπως αλλιώς αλλά δεν την γράφω, προκειμένου να μην θεωρηθεί προσβολή.
