Κριτική στην ποιητική συλλογή “Πανσέληνοι Έρωτες” του Χρήστου Δ. Παπαδόπουλου από την ποιήτρια Δότα Σαρβάνη
Είναι ωραίο να σε επισκέπτονται οι «Πανσέληνοι έρωτες». Και μάλιστα απρόσμενα,να έχουν καταλάβει το γραμματοκιβώτιό σου.
«Πανσέληνοι έρωτες», είναι ο τίτλος της νέας, τέταρτης κατά σειρά, ποιητικής συλλογής του Χρήστου Δ. Παπαδόπουλου. Από τις εξαιρετικές εκδόσεις της Κοζάνης, Παρέμβαση. Μ ένα ολοφώτεινο εξώφυλλο, που σε βουτά στη μαγεία της πανσέληνης νύχτας. Σαρανταένα (41) ποιήματα συνήθως ολιγόστιχα, σε στίχο ελεύθερο, κουβαλούν ακριβώς αυτό που υπόσχεται ο τίτλος της συλλογής. Έρωτες στο φως του φεγγαριού της καρδιάς του. Που ξεκινούν «νύχι» μικρό, σαν φέτα πεπονιού στον ουρανό των συναισθημάτων του και εξελίσσονται και ιστορούνται σιγά σιγά, μέχρι να γίνουν πανσέληνοι. Κι ύστερα, αρχίζουν να συρρικνώνονται στον κύκλο των φάσεων της σελήνης, για να φτάσουν πάλι στο απόλυτο σκοτάδι. Με την ελπίδα της επόμενης πανσελήνου…
Παρεισφρύουν ανάμεσα και μερικά ποιήματα από τις προηγούμενες συλλογές του,γιατί ταιριάζουν και ταυτίζονται απόλυτα με τα νέα.
Ο Χρήστος Δ.Παπαδόπουλος,γεννήθηκε στη Πρέσπα. Είναι κι αυτή ένας απόλυτος έρωτας…Εκείνη ρέει και κυματίζει πάντα μέσα του. Όλα ακουμπούν στο γαλάζιο της κι όλα μπορούν να συμβούν στο αντιφέγγισμά της. Μας εισάγει στα μυστήριά της. Μας καθιστά κοινωνούς των συναισθημάτων του, με μικρές λεπτομέρειες. Ο χώρος, συνδέεται άρρηκτα με τα ποιήματά του. Ο λυρικός και τρυφερός Χρήστος,μας συγκινεί και μας μαγεύει.
Κολυμπούν θαρρείς οι στίχοι του. Λέξεις που εμπεριέχουν τον τόπο που αγάπησε, μας φανερώνουν το νερό. «Εκβολές» «υγραίνει» «πηγή», «νέφη», «Πρέσπες των ονείρων», «κύματα», «δάκρυα», «ηρεμία της λίμνης»…Όλα συμβαίνουν εκεί…Και παντού ο έρωτας κυρίαρχος. Πάντοτε όμως χαμηλόφωνος. Δεν κραυγάζει, ούτε επαίρεται. Χωρίς φλυαρία άσκοπη,ακόμη κι όταν αγγίζει το κρεσέντο του…Αλλά πάντα όμορφος, με ονειρικές περιγραφές, με εικόνες που δεν χορταίνεις.
Είναι μεστά και κατάφορτα τα ποιήματά του. Στους λίγους κάθε φορά στίχους του μεσουρανεί το «πολύ». Συναντήσεις καθοριστικές, απόρριψη, φευγιό, αποχαιρετισμοί, απώλεια…Που αφήνουν στη ψυχή του,γρατσουνιές για πάντα. Γυναίκες στην αχλύ της μνήμης του και της ζωής του. Ανεξίτηλες, ωραιοποιημένες ως την υπερβολή. Αέρινες νεράιδες της λίμνης. «Κι εγώ θα ήθελα να σε έχω εδώ», λέει στο ποίημά του Αβάπτιστος έρωτας. Όμως η γραφή του μας πείθει,πως ό,τι φεύγει είναι εκεί. Στη μνήμη του,στην άφατη νοσταλγία του. Στα Μικρά Ερωτικά του και όχι μόνο, αποδίδει μοναδικά το ερωτικό σμίξιμο. «Οι μπλε φλεβίτσες στους μηρούς σου,σκονάκια για αποστήθιση του έρωτα»…
Ο Χρήστος, σαν όλους τους ποιητές, νιώθει βαθειά τι είναι πόνος. Προσπαθεί να διαπραγματευτεί το τραύμα του έρωτα. Συνήθως δεν τα καταφέρνει σ αυτό. Η πληγή που ανοίγεται μέσα του,παραμένει…Κι ο αναγνώστης,ταυτίζεται μαζί του ασυνείδητα. «Μπαίνει» στο ποίημα. Συμμετέχει. Αφήνεται να συγκινηθεί, ή να αναστοχαστεί τους δικούς του πανσέληνος έρωτες.
Οι τίτλοι συνήθως απρόσμενοι. «Χρυσοθήρας», «Δίλημμα», «Φως μου», «Ύστερο φιλί», «Η εκδρομή» , «Άστεγος», «Αβάπτιστος έρωτας», «Αναδεύω δειλινά» κλπ. Όλοι ανεξαιρέτως,έναν έρωτα αφηγούνται. Μια συνάντηση με το άλλο πρόσωπο. Και πώς χωρά τόσος λυρισμός στους στίχους του. Συναισθήματα πού δεν σ αφήνουν να ησυχάσεις. Βυθίζεσαι μέσα τους. Κι εκείνος μονίμως ακολουθείται ποιήματά του, ένα βήμα πίσω. Γραμμένα με της καρδιάς του το μελάνι…Αναλαμβάνει πάντα την ευθύνη. Και ποτέ δεν νιώθει νικητής. Έρωτες βιωμένοι ή ζυμωμένοι στη ψυχή του. Πανσέληνοι έρωτες με το παράπονο του σκοταδιού της άλλης πλευράς του φεγγαριού…Ημιτελείς, ονειρικοί, ξαφνικοί, απρόσμενοι,με μια θλίψη για τη σίγουρη θνητότητά τους…Και πόσο αριστοτεχνικά πλέκονται. Σαν μικρά μονόπρακτα. Ιστορίες,με αρχή μέση και τέλος. Κυρίως το τέλος, πάντα αναπάντεχο. Νομίζω πως είναι ,το πιο δυνατό σημείο των ποιημάτων του. Τίποτε βαρετό και προβλέψιμο. Υπονοούνται περισσότερα ,ανάμεσα σ εκείνα που γράφονται. Γνώστης καλός της γλώσσας,ο Χρήστος , «κεντάει» με τις λέξεις του. Κάθε λέξη,είναι ακριβώς στη θέση που πρέπει…
Θα μπορούσε η συλλογή,να είναι αφιερωμένη σε έναν έρωτα. Όμως ο πληθυντικός τίτλος της,μας παραπέμπει κάθε φορά,σε άλλον. Η αναλύει τον ένα σε αμέτρητους…Θέλει τέχνη και δεινότητα και γνώση να διαπραγματεύεται το ίδιο θέμα,ή παραπλήσιο, σε τόσα ποιήματα. Και να μην επαναλαμβάνεται,ή να μη συμπίπτει,το ένα με το άλλο…Ο Χρήστος Δ. Παπαδόπουλος το καταφέρνει αυτό με ευκολία…Και παντού ξαφνικές πινελιές της Πρέσπας. Με τα γνωστά στοιχεία της,να αρμενίζει στα μάτια μας. Άλλοτε πιο έντονα,άλλοτε φευγαλέα. Σαν το υστερόγραφο στο ποίημα Εκδρομή.
ΥΓ.Ακούγονται κύματα
ή είναι οι παλμοί της καρδιάς μου;
Η Βυζαντινή Βασιλική, οι βαρκάρηδες, τα ξαφνιασμένα νούφαρα που γεμίζουν τη λίμνη, οι αγαπημένοι νάρκισσοι, τα βουνά γύρω πάντα στη θέση τους χώνονται ανάμεσα στους έρωτες και γίνονται το φόντο τους. Δεν μπορείς παρά να δεις τις εικόνες του. Πολύχρωμες,νερένιες ,που τις «κατοικούν» πάντα δύο. Παρόντες,ακόμη και με την απουσία τους…
Σε αρκετά ποιήματά του,είναι τα σώματα που πρωταγωνιστούν. Τρυφερά,φυσικά,με το πάθος πανταχού παρόν. Σώματα «άγραφα χαρτιά»,από την εφηβεία ως την ωριμότητα.
Κλέβω νιφάδες
τις κάνω ρυάκια στο σώμα σου.
Θέλω τόσο πολύ να βλαστήσεις μέσα μου
άνοιξή μου…
λέει στο ποίημά του Άνοιξη. Η αιωνιότητα που ενεδρεύει στη ποίηση του Χρήστου,δίνει υπόσταση στον έρωτα και τον μετουσιώνει σε αγάπη πολύτιμη και μνήμη αναλλοίωτη. Ακόμη και η ματαιότητα και το εφήμερο,δίνουν τον χώρο τους στην ελπίδα.
Δεν ξεφεύγεις από τους στίχους του. Πιάνεσαι στο δόκανο της μαγευτικής τους ποιητικής αλήθειας. Γίνονται δικοί σου και σε επαναφέρουν στον τόπο των δικών σου ερώτων. Πραγματικά δεν ξέρεις ποιο να διαλέξεις…Ποίηση στοχαστική αλλά στα ανθρώπινα μέτρα. Καμμιά φορά ξεστρατίζει στην γλυκειά υπερβολή, μα από μόνος του ο έρωτας υπερβάλλει…Ποίηση που γίνεται προσωπική,γιατί οι άνθρωποι μοιάζουν τόσο στους έρωτές τους. Στην ανεκλάλητη χαρά τους, στον πόνο τους, στη μοναξιά τους, στην προσμονή, στα αναπάντητα ερωτήματά τους, στη μάταια διεκδίκηση…
Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου εδώ αναλύεται κάθε φορά στο φως, και γίνεται διάφανο. Με διάθεση προστασίας. Με μονάκριβες λέξεις. Κόμπο ,κόμπο αφήνει στις αγαπημένες αγκαλιές τον εαυτό του ο ποιητής.Σαν Χρυσοθήρας,ψάχνει το χρυσό του Δίλημμα. Αγγίζει το Ουράνιο τόξο και στραγγίζει τις Νότες , μέσα στη Προσδοκία. Αφήνεται στη Νοσταλγία, βαδίζει στο Φθινόπωρο, γεύεται το Ύστερο φιλί, χάνεται Άστεγος στην Αναμονή, ταξιδεύει στα Αγίνωτα όνειρα, Στη Λεμονιά που θροΐζει λόγια χαζεύει το Ερωτικό τοπίο, στη λειτουργία της λίμνης κάνει Ολονυχτία με μια Αμυγδαλιά, κι ο Αβάπτιστος έρωτας ακουμπά στα Μικρά ερωτικά του. Εκπορθεί το Άβατο με συντροφιά την Άνοιξη. Ξενιτεύεται στα Μελιά μάτια της , Ιδανικός αυτόχειρας σε κάθε έρωτα. Όπως ο καθένας μας…Μας παρασέρνει σε μια Παλίρροια ποίησης όμως μας αφήνει με την αίσθηση πως δεν χορτάσαμε…
Στην επόμενη ποιητική του συλλογή, ίσως μας ξαναβάλει στο παιχνίδι των ερώτων που τόσο καλά γνωρίζει και που αρμενίζουν στο φως της πανσελήνου. Πανσέληνοι έρωτες κι οι ίδιοι…Και τότε το τέλος ,θα γίνει τραγούδι της αρχής…
Ήμουν μια ξεχασμένη νότα
σε μια φυσαρμόνικα παλιά.
Μου έδωσες πνοή γλυκιά
Κι έγινα τραγούδι…
Δότα Σαρβάνη – Ποιήτρια
Φλώρινα
Καστοριά – Νέο Βιβλίο: «Πανσέληνοι έρωτες» του Χρήστου Δ. Παπαδόπουλου
