Με καλοπροαίρετη διάθεση διάβασα το πρωί στον ιστότοπο alfavita το άρθρο με τίτλο “Πιερρακάκης: Οι 35 μεταρρυθμίσεις για το πρώτο πλήρως ψηφιακό Υπουργείο», σε σχέση με τα σχέδια του νέου Υπουργού Παιδείας. Ως εκπαιδευτικός και μητέρα φοιτητών και μαθητών που επανειλημμένα ένιωσα αγανάκτηση, θλίψη και οργή με την στάση και τις ενέργειες της προηγούμενης ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, νιώθω την ανάγκη να απευθύνω ανοιχτή επιστολή στον νέο μας Υπουργό, ευελπιστώντας ότι η μέχρι πρότινος τακτική του «προχωρούμε χωρίς να ακούμε» δεν θα συνεχιστεί.
Αναμφισβήτητα, η εξάλειψη της βασανιστικής γραφειοκρατίας είναι κάτι που εδώ και χρόνια ζητάμε οι εκπαιδευτικοί, καθώς μας εξουθενώνει και μας οδηγεί στο να κατασπαταλούμε ενέργεια και χρόνο που κατ’ ανάγκη αφαιρείται από το κύριο έργο μας, αυτό της διδασκαλίας. Ο κ. Πιερρακάκης έχει δείξει έμπρακτα έως τώρα ότι έχει τη διάθεση και τη δυνατότητα να πατάξει μεγάλο μέρος της ανούσιας γραφειοκρατίας και να μας εξασφαλίσει τον αναγκαίο ζωτικό χρόνο και ενέργεια ώστε να αφοσιωθούμε στο εκπαιδευτικό μας έργο. Ως ένα βαθμό, εκφράζω την αισιοδοξία μου ότι πιθανότατα θα τα καταφέρει. Δεν μπορώ όμως και να μην εκφράσω κάποιους βάσιμους φόβους μου ότι η πλήρης ψηφιοποίηση κρύβει σοβαρούς κινδύνους.
Συγκεκριμένα, η έως τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι οι εκάστοτε ηλεκτρονικές πλατφόρμες, οι οποίες μας επιτρέπουν να διεκπεραιώνουμε τις υποθέσεις μας γρήγορα και αξιόπιστα από την άνεση του σπιτιού μας, μπορεί να αποβούν ανάλγητες και μοιραίες, όταν αποκλείεται από τις διαδικασίες παντελώς ο ανθρώπινος παράγοντας. Ως παράδειγμα μπορώ να φέρω την πρόσφατη διαδικασία επιλογής διευθυντών, όπου ένα μικρό λάθος κλικ κάποιων συναδέλφων τους άφησε εκτός επιλογής, επειδή το Υπουργείο επέμεινε εμμονικά στο να μην υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα ανθρώπινης παρέμβασης. Ο υποψήφιος είχε απέναντι ένα ανάλγητο ρομπότ, που δε συγχωρούσε το παραμικρό λάθος. Θεωρώ ότι κάτι τέτοιο δε θα πρέπει να επαναληφθεί στην όποια προσπάθεια ψηφιοποίησης του Υπουργείου Παιδείας, ενός υπουργείου με ιδιαίτερες ευαισθησίες, μιας και έχει να κάνει με ψυχές, πέρα από αριθμούς.
Ένας ακόμη φόβος που θα ήθελα να εκφράσω, σχετίζεται με την απόλυτη χωροταξική κατανομή των μαθητών. Καμία αμφιβολία ότι ένα πλήρως ψηφιακό σχολείο θα μπορεί πανεύκολα να κατατάσσει τους μαθητές στις σχολικές μονάδες που χωροταξικά ανήκουν. Αναρωτιέμαι όμως: Μήπως θα είναι πάλι ένα ψυχρό ρομπότ, το οποίο δε θα μπορεί να λάβει υπόψη ιδιαίτερες παιδαγωγικές, ψυχολογικές, πρακτικές ανάγκες γονέων και μαθητών, ώστε να μπορεί να παρακάμπτεται η απόλυτα χωροταξική κατανομή, όταν συντρέχουν ειδικοί ,λόγοι;
Άλλο παράδειγμα «πιθανής παρενέργειας» της πλήρους ψηφιοποίησης του Υπουργείου Παιδείας: Διαβάσαμε ότι θα γίνει πλήρης καταγραφή των οργανικών θέσεων των εκπαιδευτικών, των πραγματικών αναγκών για προσωπικό βάσει των ωρών διδασκαλίας κλπ. Απόλυτα ορθό και αναγκαίο, βέβαια για εξορθολογισμό των προσλήψεων κλπ. Ωστόσο, αναρωτιέμαι με φόβο: Μήπως το λογιστικό πρόγραμμα θα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι π.χ. στο τάδε σχολείο χρειάζονται 12,5 δάσκαλοι, στο άλλο 3,5 εκπαιδευτικοί παράλληλης στήριξης και οι τοποθετήσεις γίνονται έτσι, αυστηρά λογιστικά, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη παιδαγωγικές ανάγκες; Δυστυχώς το βλέπουμε αυτό τα τελευταία χρόνια, με δυσάρεστα αποτελέσματα στην καθημερινότητα και στην ποιότητα της εκπαίδευσης. Και εδώ η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να είναι άριστος αρωγός στην βέλτιστη οργάνωση των σχολικών μονάδων, εφόσον όμως εμπεριέχει δικλείδες ασφαλείας, που θα επιτρέπουν την ανθρώπινη παρέμβαση εκ μέρους ειδικών παιδαγωγών, συμβούλων και εκπαιδευτικών, όταν και όπου συντρέχουν λόγοι σοβαροί.
Για να συνοψίσω τις σκέψεις μου: Εύχομαι και ελπίζω ειλικρινά ότι ο νέος Υπουργός θα εργαστεί προς τη σωστή κατεύθυνση, αυτήν της απελευθέρωσης από την γραφειοκρατία, της διαφάνειας και αντικειμενικότητας στην οργάνωση της εκπαίδευσης, της ορθής διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων, μέσω της υψηλής τεχνολογίας. Άλλωστε οι σπουδές του και η ειδικότητά του είναι πολύτιμα εργαλεία γι αυτόν τον σκοπό. Τον παρακαλώ όμως, πιστεύω εκφράζοντας το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, να μην επιτρέψει σε καμία περίπτωση να περάσουμε από τη σκλαβιά της γραφειοκρατίας στην τρομακτική υποδούλωση στην τεχνολογία. Τον τελικό λόγο είναι ανάγκη να τον έχει πάντα ό άνθρωπος, με τις γνώσεις, την κρίση και την ενσυναίσθηση που διαθέτει.
Τέλος, ευχόμενη καλή επιτυχία
στον κ. Πιερρακάκη, του δίνω ταπεινά μια συμβουλή: Ας μην κρατήσει τους εκπαιδευτικούς έξω από το παιχνίδι. Οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί της τάξης μπορεί να γίνουν οι σοφότεροι σύμβουλοί του για τη λήψη αποφάσεων. Ο κατάκοπος μαθηματικός του γυμνασίου, ο φιλόλογος που πάλεψε με την Τράπεζα Θεμάτων, ο ταλαιπωρημένος δάσκαλος του ορεινού μονοθέσιου δημοτικού, η εικαστικός που μοιραζόταν σε 5 σχολεία, μπορούν να δώσουν πολύτιμη βοήθεια για το στήσιμο κάθε ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Παιδείας.
Εύη Νικηφορίδου
