Διαβάζοντας πρόσφατα δημοσιεύματα σχετικά με τη φύλαξη των σχολικών προαυλίων στα Ιωάννινα και τους βανδαλισμούς εκεί, μπαίνω στον πειρασμό να ασχοληθώ με το πολύ σημαντικό αυτό θέμα, το οποίο θεωρώ ότι αποτελεί γενικότερο φαινόμενο σε πάμπολλες περιοχές.
Το θέμα είναι παραπάνω από σύνηθες και γνωστό: Οι διευθυντές των σχολείων συχνά προβληματίζονται αν θα πρέπει κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες και κατά τη διάρκεια των διακοπών να αφήνουν ανοιχτά τα προαύλια για χρήση από το κοινό. Το δίλημμα που προκύπτει: Αν μεν τα κλειδώνουν, στερούν το κοινό από τη χρήση αθλητικών εγκαταστάσεων, ασφαλούς χώρου για παιχνίδι, ενώ προκαλούνται ατυχήματα κατά την προσπάθεια των παιδιών να σκαρφαλώσουν από τα κάγκελα και επιπλέον δίνεται η ευκαιρία σε πιο παραβατικές ομάδες νέων να εισέρχονται και να δρουν απομονωμένες και ανενόχλητες. Εάν πάλι τα αφήνουν ανοιχτά, τότε παρατηρείται ότι πλήθος παιδιών και νεαρών κάνει χρήση του χώρου, χωρίς όμως να δείχνουν τον απαραίτητο σεβασμό στον εξοπλισμό (τέρματα, μπασκέτες, παγκάκια, παιχνίδια) και αδιαφορώντας πλήρως για την καθαριότητα του χώρου.
Έχω την τύχη να εργάζομαι στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Μανιάκων, ένα σχολείο που θα ζήλευαν πολλοί για το προαύλιό του, με μεγάλο χώρο και πλούσιες αθλητικές εγκαταστάσεις. Το προαύλιο εδώ και χρόνια παραμένει ανοιχτό τις ώρες που κλείνει το σχολείο. Ωστόσο είναι πολύ θλιβερό αυτό που αντικρίζουμε καθημερινά και κυρίως μετά από Σαββατοκύριακα, τριήμερα κλπ. Πάρα πολλά σκουπίδια, σπασμένα γυαλιά, ακαθαρσίες, ασχήμιες με απρεπείς εικόνες και λέξεις πάνω σε φρεσκοβαμμένους τοίχους, καταστροφές των αθλητικών εγκαταστάσεων… Θλίψη, θυμός, οργή, απογοήτευση για τις συμπεριφορές αυτές της τοπικής νεολαίας, που στην πλειοψηφία της πέρασε από το σχολείο αυτό στα παιδικά χρόνια.
Ειλικρινά, πρόκειται για ανεξήγητη συμπεριφορά. Στην καλύτερη περίπτωση μιλάμε για πλήρη αδιαφορία για τον κοινόχρηστο χώρο και τη δημόσια περιουσία και στη χειρότερη για ένα μένος, μια κακία και διάθεση καταστροφής του χώρου που έχουν μισήσει. Ως γονέας και ως εκπαιδευτικός εκφράζω ένα τεράστιο «ΓΙΑΤΙ;;;». Πού βρίσκεται άραγε η ευθύνη;
Μήπως ως γονείς δε δώσαμε την απαραίτητη προσοχή όταν τα μικρά μας πετούσαν τα χαρτάκια της σοκολάτας τους στην παιδική χαρά; Μήπως δεν τα συμβουλέψαμε ούτε τα μαλώσαμε αρκετά γι αυτό; Μήπως και οι ίδιοι μας παρατούσαμε το κουτάκι της μπύρας στο παγκάκι και πατούσαμε τη γόπα του τσιγάρου μας στο χώμα του πάρκου;
Μήπως ως δάσκαλοι δεν κάναμε αρκετά προγράμματα και μαθήματα περιβαλλοντικής αγωγής; Μήπως δεν αναθέσαμε επανειλημμένα την καθαριότητα του στους μαθητές μας ώστε να συνηθίζουν να εκτιμούν την προσπάθεια καθαρισμού; Μήπως δεν τονίσαμε αρκετά την έννοια του ενδιαφέροντος για τα κοινά και του εθελοντισμού;
Και αν τα κάναμε όλα αυτά σε ικανοποιητικό βαθμό, όπως πολλοί θα απαντήσουμε, τότε τι φταίει; Μήπως η επικρατούσα αντίληψη του ατομικισμού η του ωχαδερφισμού; Μήπως η απουσία σεβασμού στο περιβάλλον και τον συνάνθρωπο; Και πάλι, πού οφείλονται αυτά; Δυστυχώς ερωτήματα αναπάντητα που διαιωνίζουν το πρόβλημα.
Χωρίς να αποποιούμαστε όλοι τις ευθύνες, καλούμε αρωγό την πολιτεία, μήπως και βελτιωθεί η εικόνα και η κατάσταση στα προαύλια των σχολείων μας. Η προτεινόμενη από πολλούς τοποθέτησης ηλεκτρονικών μέσων παρακολούθησης των χώρων δεν φαίνεται να είναι πολύ καλή ιδέα. Οι κάμερες παρακολούθησης και καταστρέφονται εύκολα και μπορεί να δημιουργήσουν επιπλέον προβλήματα με τη χρήση τους, καθώς δε διασφαλίζεται εύκολα η χρήση του παραγόμενου υλικού, ως προς τα προσωπικά δεδομένα. Κίνδυνος υπάρχει να διαρρεύσει εσκεμμένα ή κατά λάθος υλικό με δυσάρεστες συνέπειες.
Συνεπώς φαίνεται ότι η εξασφάλιση από πλευρά πολιτείας του αναγκαίου προσωπικού για φύλαξη των σχολείων, θεσμός που υπήρχε παλιότερα, είναι μια λύση στο πρόβλημα της ρύπανσης και των βανδαλισμών στους σχολικούς χώρους. Το ενδεχόμενο κόστος γι αυτές τις προσλήψεις ίσως και να είναι μικρότερο από αυτό που καλείται να πληρώνει η πολιτεία για αποκατάσταση των ζημιών. Το όφελος από την παρουσία σχολικών φυλάκων θα είναι βέβαιο.
Παράλληλα, με στόχο την αλλαγή κουλτούρας των κατοίκων και κυρίων των παιδιών και των νέων, εξαιρετική ιδέα θα ήταν η αξιοποίηση των χώρων αυτών για δράσεις πολιτισμού και αθλητισμού με ευθύνη και οργάνωση από τους δήμους. Ποιο παιδί δεν θα αγαπήσει ακόμα περισσότερο το σχολείο, αν ξέρει ότι το απόγευμα εκεί θα κάνει κάποιο άθλημα, χορό, θέατρο, μουσική ή κάτι άλλο, δωρεάν παρεχόμενο από τον δήμο; Και αν καταφέρουμε να αγαπήσουν τον χώρο, τότε ίσως και να γλιτώσουμε από τη μάστιγα των καταστροφών στα προαύλια. Ας το έχουν και αυτό στο νου τους οι υποψήφιοι…
(Επαναλαμβάνω προς αποφυγή παρεξήγησης ότι οι ευθύνες βαρύνουν πολλούς, σίγουρα όχι μόνο την πολιτεία)
Εύη Νικηφορίδου
3 λεπτά ανάγνωση
