Αγροοικολογία (αναγεννητική – Βιολογική Γεωργία – Κτηνοτροφία)Υποστηρίζεται, από μέρος της Επιστημονικής κοινότητας, ότι ο περιορισμός της θέρμανσης της ατμόσφαιρας (από κατακράτηση επανακτινοβολιας), επιπλέον της φυσιολογικής, είναι Το σημαντικό κλειδί, για μέτρα και πολιτικές, με απόδοση σε πολύ συντομότερο χρόνο, από ο,τι το έτος 2100 και πέρα, που υπολογίζουν οι θιασώτες της (περιοριστικής) θεωρίας του CO2, για μια πιο ισόρροπη υδρολογική λειτουργία του πλανήτη και τον μετριασμό των πιό ακραίων εκφράσεων και μεταβολών στο κλίμα, που έχουν ήδη τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος στην ανθρωπότητα! (https://www.regenerate-earth.org/ ).
Μετάβαση «διατροφικής επάρκειας και ευζωίας»
Υπάρχουν ποικίλες απόψεις στο τι είναι ή τι δεν είναι η λεγόμενη «κλιματική κρίση».
Για να επικοινωνήσουμε πιο ουσιαστικά, θα αναφέρουμε μερικά «φαινόμενα» της, (κατά τις «δοξασίες» της παραπάνω Επιστημονικής και Τεχνικής κοινότητας που συμμερίζομαι), όπως είναι οι ανυπολόγιστες υδρολογικές πιέσεις στον πλανήτη που εκφράζονται με έντονες ξηρασίες, καταστροφικές πλημμύρες, τυφώνες, ταχύτατες ερημοποιήσεις εδαφών, υπερθέρμανση και οξίνιση των ωκεανών, τήξη παγετώνων, υψηλά ποσοστά υγρασίας (ομίχλης) επιμολυσμένης με σωματίδια εδαφικής σκόνης, αιθάλης και άλλους ρυπαντές, μια διαρκής υπέρθερμη υγρασία, σε μεγάλο μέρος του πλανήτη, που δεν γίνεται γρήγορα σύννεφα και βροχή (κύκλοι του νερού σχεδόν δεν κλείνουν, ή διευρύνονται οι χρονικές περίοδες γι αυτό) και άλλα τέτοια ακραία (και ασυνήθιστα εν πολλοίς – εκτός ίσως των Ηφαιστειακών εκρήξεων και των σεισμών) φαινόμενα…
Αίτιο – Συνεργός (των ακραίων φαινομένων) η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 0,75 βαθμούς (από το 1750 έως σήμερα και επ’ απειλή σε 1,3 βαθμούς σε λίγα ακόμη χρόνια) που όλοι μας συζητάμε (και μόνο συζητάμε και … μοντελοποιούμε!).
Αυτά, ή πολλά από αυτά (αιτια και ακραια φαινομενα), εικάζουμε, με αρκετά αποδεικτικά όμως, ότι έχουν ανθρωπογενείς αιτίες*1
Οι πιέσεις αυτές έχουν ανυπολόγιστα κόστη αλλά, κύρια, απορρυθμίζουν την περεταίρω ικανότητα μας να εξασφαλίσουμε την διατροφική μας επάρκεια αλλά και την ευζωία στον μικρό μας ζωντανό πλανήτη.
Σύγχρονες αναζητήσεις λύσεων…
Το βάρος των προτάσεων, τεχνικών και εφαρμογών για επίλυση (απομείωση των πιέσεων), προφανώς, θα πρέπει να δίνεται εκεί όπου μπορούμε άμεσα να δώσουμε απαντήσεις αποτελεσματικές (στα σημεία με δυνατότητες «μόχλευσης»).
Αυτό γίνεται καταφανές πια και μετά την πλήρη αποτυχία και αδυναμία της, εδώ και πενήντα χρόνια, συστράτευσης των κρατών σε λύσεις που κεντρικό τους μοτίβο αποτελεί το διοξείδιο του άνθρακα (ένας ζωτικός πόρος στον πλανήτη, που εμπορευματοποιήθηκε ασύστολα…)!*2
Οι υποθέσεις προτάσεων για λύσεις είναι: ή συνεχίζουμε να ερίζουμε στο αδιέξοδο της μονομέρειας με το διοξείδιο του άνθρακα που, εν τέλει, εξελίχτηκε σε πολιτική πρόφαση για καταστροφικές «μπίζνες» ολκής… ή παίρνουμε έμπρακτα μέτρα να συμβάλλουμε στην ψύξη – δροσισμό του πλανήτη με τους γνωστούς και αποτελεσματικούς φυσικούς τρόπους που για εκατομμύρια χρόνια η φύση πραγματοποιεί με επιτυχία, κρατώντας τον πλανήτη ζωντανό (αρκεί να τους «δούμε»).*3
Διαλέγουμε την συνέχιση της «μηχανικής» μας αντίληψης των πραγμάτων ή την ζωντανή πλανητική βιολογία!
Οι πιο προσιτές, εφικτές και αποτελεσματικές λύσεις μπορεί να δοθούν με και από αυτά που λειτούργησε η φύση εδώ και εκατομμύρια χρόνια: από τα φυτά, την βλάστηση του πλανήτη και τις ζωηφόρες διεργασιες τους. Να τις «δούμε» (έχουμε ακόμη την ικανότητα) και να βάλουμε ένα πρακτικό χέρι ενδυνάμωσης αυτών των φυσικών διεργασιών.
… «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι κύκλοι άνθρακα, νερού και ενέργειας στην ξηρά συνδέονται στενά.
Η αποκατάσταση των ατμοσφαιρικών και χερσαίων κύκλων του νερού στη βλάστηση, τα εδάφη και την ατμόσφαιρα είναι πρωταρχικής σημασίας για την ψύξη του πλανήτη.
Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να σταθεροποιηθούν τα πρότυπα βροχοπτώσεων και να αποτραπούν πλημμύρες και ξηρασίες – σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.
Για αυτό, περισσότερη βλάστηση, πιο γόνιμα εδάφη και διατήρηση νερού στη χρήση γης είναι απαραίτητα.
Γενικά, χρειαζόμαστε μια αλλαγή παραδείγματος που να εκτιμά τις υδρολογικές και κλιματικές επιδράσεις της βλάστησης γενικά και των δασών ειδικότερα, επιπλέον της δυνατότητας δέσμευσης άνθρακα.
Οι επιπτώσεις της βλάστησης στο κλίμα προσφέρουν οφέλη που πρέπει να αναγνωριστούν ευρύτερα και απαιτούν μια συστημική προσέγγιση για να καταστήσει τη γεωργία, τη δασοκομία και τη διαχείριση των υδάτων ανθεκτική για τους επόμενους καιρούς.
Οι κύκλοι άνθρακα, νερού και ενέργειας μπορούν να επηρεαστούν από την αύξηση της γονιμότητας του εδάφους, την περισσότερη βλάστηση και την κατακράτηση νερού.
Αυτές (οι προτάσεις) περιλαμβάνουν αγροοικολογικές πρακτικές αναγεννητικής διαχείρισης της γης, όπως κάλυψη βλάστησης όλο το χρόνο μέσω διακαλλιέργειας και υποσποράς, μειωμένη άροση, δημιουργία μεγάλης κλίμακας αγροδασοκομικών συστημάτων, δημιουργία περιοχών διατήρησης, μετατροπή δασών προσαρμοσμένη στο κλίμα και διαχείριση βοσκοτόπων με ολιστική διαχείριση βόσκησης…».
Τροφή, νερό, βροχή, βιότοποι, περιβαλλοντική, οικολογική ισορροπία, κοινωνική σταθερότητα, η ζωή όπως την ξέρουμε στον πλανήτη, εξαρτώνται, απόλυτα, από την επαναναγέννηση και διαρκή ανθεκτικότητα των εδαφών, από τον τρόπο, σχεδόν αποκλειστικά σήμερα, της καλλιέργειας…
Έχουμε ένα εργαλείο (που είναι και βασικός συντελεστής αυτής της περιβαλλοντικής κρίσης) την γεωργία, που σε αυτή τη συγκυρία μπορεί να γίνει εργαλείο εξόδου από την κρίση.
Η γεωργία είναι το, μόνο άμεσο, μέτρο της ανθρωπότητας που επιδρά σε όλα τα συστατικά (είτε αποτελέσματα είτε αίτια) του φαινομένου της «τεχνητής» υπερθέρμανσης*4 του φυσικού θερμοκηπίου του πλανήτη.
Για την γεωργία λοιπόν…
Έχουμε την γνωστή μας βιολογική γεωργία (οικολογική, φυσική, περμακουλτούρα…) που είναι η πιο σύγχρονη και προωθημένη μορφή άσκησης της γεωργίας και δουλεύει σε μια τέτοια κατεύθυνση φυσικής ενδυνάμωσης των βιοαγροσυστημάτων.
Ωστόσο, η πρακτική της βιολογικής χρειάζεται να «επεκταθεί» αγροοικολογικά, ώστε:
Να αναζωογονήσει περεταίρω τα αγροκτηνοτροφικά τοπία και να γίνει ο, κύριος, μοχλός βιωσιμότητας των συστημάτων παραγωγής τροφής και της ζωής στον πλανήτη.
Η αγροοικολογική «επέκταση» της γεωργίας σε αναγεννητικά, πολύφορα, αγροδασικά και στρωματοποιημένα, ει δυνατόν, συστήματα, είναι η λύση που έχουμε για άμεσα διασωστικά μέτρα στον πλανήτη…
Αυτό αποδείχνεται από υλοποιημένες εφαρμογές – νησίδες, σε πολλά μέρη του κόσμου (100% απόδοση, 300% ποιότητα και διατροφική ασφάλεια, 20% εισροές, 10% ο φυσικός κίνδυνος, 300% αξιοπιστία και 500% αξία φυσικού κεφαλαίου… συν η συμβολή στα υδρολογικά δεδομένα των περιοχών εφαρμογής με ευρύτερες θετικές συνέπειες).
Τα αγροοικολογικά (βιολογικά, αναγεννητικά, αγροδασικά) συστήματα παραγωγής τροφής είναι, εν δυνάμει, βιώσιμα.
Μπορεί να συνδυάσουν γεωργικά, κτηνοτροφικά και δασικά στοιχεία σε μια περιοχή.
Εφαρμόζονται από το 1 τετραγωνικό της αυλής και του αστικού μπαλκονιού μας, έως εκτάσεις χιλιάδων εκταρίων, από απλά χειρωνακτικά σε σχετικά μηχανοποιημένα με πιο απλές οικονομικές και έξυπνες τεχνολογικά μηχανές.
Είναι συστήματα που επενδύουν στην γνώση και στην πλανητική σοφία και μπορούν:
Να παρέχουν μεγάλη δέσμευση άνθρακα σε ρυθμούς υπερδιπλάσιους (έως και 20% από το συνολικό ετήσιο κύκλο του διοξειδίου) από ό,τι «τεχνητά» εκπέμπουμε (5-8% του ετήσιου κύκλου του διοξειδίου), τεράστια κατακράτηση νερού στα εδάφη, βιοποικιλότητα, βελτιωμένη ανθεκτικότητα και βιώσιμη παραγωγή.
Να υποστηρίξουν υψηλότερη σωρευτική παραγωγικότητα της γης (και να ταΐσουν τα 10 δις ανθρώπων).
Να μειώσουν – μηδενίσουν τις ανάγκες εισροής χημικών λιπασμάτων.
Να μειώσουν την συχνότητα εμφάνισης παρασίτων και ασθενειών και της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων.
Να παρέχουν προστασία από το θερμικό στρες και την πλημμύρα.
Να παρέχουν καλύτερη αναλογία κόστους οφέλους.
Να παρέχουν, εν τέλει, μια ανθεκτική στρατηγική χρήσης γης που μπορεί να αντέξει σε ακραία καιρικά φαινόμενα (κλιματική κρίση).
Κύρια όμως και προσδοκώμενα (τεχνικά και επιστημονικά) μπορούν να συμβάλλουν στην αντιστροφή τους (των ακραίων φαινομένων – κλιματικής κρίσης)… εάν ξεπεράσουν το ελάχιστον, σήμερα, κατά 5% (σε έκταση και διάρκεια) επαναπρασίνιση του πλανήτη… (μέρος του δροσισμού του πλανήτη συντελείται με την διαπνοή των φυτών και αφορά ενέργεια επιστρεφόμενη πολύ χαμηλής θερμοκρασίας (λανθάνουσες ροές ενεργειας – θερμότητας), σε ποσοστό περίπου 24% της εισερχομένης από τον Ήλιο).
Εν τέλει μπορούν με επιτυχία και άμεσα να δροσίσουν – ψύξουν τον πλανήτη!
Οι αγρότες έχουν (σχεδόν αποκλειστικά) στους ώμους τους όλο αυτό το δυναμικό φορτίο!
Έχουμε ανάγκη, λοιπόν, για πρακτικό επανασχεδιασμό με βάση την φύση και για πρωτοπόρους αγρότες.
Σημείωση*1: Ξεκινούν (σύμφωνα και με τεκμήρια ερευνών) από 8 – 10 χιλιάδες χρόνια πριν (και με την είσοδο της γεωργίας στον ανθρώπινο πολιτισμό), χωρίς ωστόσο να εκφράζονται εμφανώς έντονα και με πιο οξυμένα άκρα, γιατί η δυνατότητα – περιθώριο (buffer) εξισορρόπησης από τον πλανήτη ήταν ακόμη δυνατή, λόγω της πλούσιας, ακόμη, βλάστησης, του τεράστιου αποθέματος νερού, αλλά και της σχετικής ικανότητας του ενιαίου αυτορυθμιζόμενου πλανητικού συστήματος!
Έχουμε σημαντική ένταση των φαινομένων αυτών, τα τελευταία 250 χρόνια, με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης, τις τεράστιες εκκαθαρίσεις δασών, καύσεις – εκχερσώσεις βοσκοτόπων και με εκθετική κορύφωση τα 70 κοντινά μας χρόνια με την εφαρμογή της λεγόμενης «πράσινης επανάστασης» στην γεωργία, της χημικής – βιομηχανικής εκδοχής της και την είσοδο της χρήσης «αποθηκευμένου» άνθρακα της γης για ενεργειακές κατά βάση ανάγκες…
Σημείωση *2: Έχω αναφερθεί, με σχετικές παρεμβάσεις – διερευνήσεις, για το πρακτικό αδιέξοδο μιας τέτοιας λογικής λύσεων (που εξαντλούνται πολύ στενά στο Ενεργειακό) και τις μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφικές επιπτώσεις τους στο όνομα πάντα της προστασίας του περιβάλλοντος, με την κατάληψη και καταστροφή σειρών κορυφογραμμών βουνών και μεγάλων εκτάσεων χρήσιμης γης όπου στην ουσία διαμορφώνονται τα μικροκλίματα, και οι φυσικοί συντελεστές «δροσισμού» της γήινης ατμόσφαιρας, συμβάλλοντας έτσι στην επιταχυνόμενη ενίσχυση του «τεχνητού» μέρους του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Σημειωση*3: Το φυσικό θερμοκήπιο διατηρεί μια θερμοκρασία 33 βαθμών ψηλότερη στην ατμόσφαιρα του πλανήτη και αυτό τον καθιστά ζωντανό όπως τον ξέρουμε. Το «τεχνητό» μέρος συμβάλλει κατά 0,75 μέχρι σήμερα και κατά 1,3 βαθμούς Κελσίου προοπτικά σε λίγα χρόνια, φαντάζει αμελητέο αλλά είναι πραγματικός «πυρετός» για έναν ισορροπημένο κλιματικά πλανήτη επί δισεκατομμύρια χρόνια…
Σημειωση*4: Η υπερθέρμανση συντελείται από την κατακράτηση επανακτινοβολιας – ενέργειας μεγάλου κύματος – υπέρυθρη – κατά 1% περίπου, από αυτήν που δέχεται ο πλανήτης μας από τον Ήλιο.
Επί εκατομμύρια έτη το ισοζύγιο ήταν ισοσκελισμένο. Εισροή ενέργειας στη Γη από Ηλιακή ακτινοβολία 342 watt ανά τετραγωνικό μέτρο, εκροή επανακτινοβολίας το ίδιο. Σήμερα, μετά την καταστροφή και υποβάθμιση του πρασίνου μανδύα της Γης (πάνω από 50%) και της έντασης εκπομπών ρυπογόνων ουσιών και αερίων, η επιστροφή ενεργειας έξω από την γη υπολείπεται κατά 3 watt, που συγκρατείται, όπως προείπαμε, στους θύλακες αερίων του θερμοκηπίου, κύρια στο νερό – υδρατμό το κύριο και πιο ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου που απορροφά υπέρυθρη ενέργεια μακρών κυμάτων.
Τα μόρια των αερίων του θερμοκηπίου δεν μπορούν να απορροφήσουν εκ νέου θερμοκρασία που δεν επανεκπέμπεται…
Αυξήθηκε η θερμοκρασία των ωκεανών, επίσης η θερμοκρασία υγρασίας και ομίχλης (σε ορισμένες περιοχές ξεπερνά τους 40-50 βαθμούς κελσίου, με όριο επιβίωσης 36,60, περιβάλλον δηλαδή αβίωτο. Η γη σιγοβράζει…
Η συμβολή των λεγόμενων αερίων του θερμοκηπίου στο «τεχνητό» φαινόμενο κατακράτησης της επανακτινοβολούμενης ενέργειας (1%) από τον πλανήτη, με τεκμηριωμένες μετρήσεις και αναλύσεις είναι: υγρασία – νερό 80%, CO2 11%, μεθάνιο και άλλα αέρια 9%!
Οι «θεωρητικοί» του διοξειδίου του άνθρακα δεν περιλαμβάνουν το νερό στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στις εξισώσεις τους! Έχουν μοντελοποιήσει είναι αλήθεια με ακρίβεια τις συνέπειες του διοξειδίου του άνθρακα και μέχρι εκεί… Θεώρησαν (ίσως δίκαια) ότι το νερό και οι υδρολογικές διεργασιες με συντελεστή 95% στο φυσικό ατμοσφαιρικό θερμοκήπιο είναι άπιαστο, με ανθρώπινα μέτρα, στοιχείο και αδύνατο να «μοντελοποιηθεί»…
Υστερόγραφο: Δεν έχω διάθεση να αντιφωνώ σε φίλους που εμμένουν στα «παραδοσιακά» του διοξειδίου του άνθρακα και «παίζουν», εν τέλει, αντικειμενικά, μέσα στο προκαθορισμένο (από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Κάρτερ και τις επιστημονικές του επιτροπές και υλοποιημένο πολιτικά από την Θάτσερ και τον Ρέιγκαν) χώρο της «οικοκαπιταλιστικής» (καταστροφικής και ληστρικής, εν τέλει) «ανάπτυξης». Είναι πολύ «ασφυκτικός, επιβεβλημένος και απελπιστικά περιορισμένος χώρος»! Τα μη αποτελέσματα του τα βλέπουμε εδώ και 50 χρόνια… Υπάρχουν άμεσες λύσεις που στηρίζονται στην ίδια την βιολογία του πλανήτη. «Δείχνουν» ότι είναι πιο σίγουρες και αποτελεσματικές (έχουμε έμπρακτα δεδομένα τους στον κόσμο) και ίσως μας επιτρέψουν να ξεπεράσουμε ως άνθρωποι την «εφηβική» μας ηλικία και την «μηχανική» μας, ακόμη, αντίληψη και να ενηλικιωθούμε αντλώντας σοφία και εμπειρία από τον ίδιο μας τον ζωντανό πλανήτη και την εκατομμυρίων χρόνων αυτοποιητική διαδρομή του.
Λιούζας Στέφανος
Βιοκαλλιεργητής – Ηλεκτρολόγος Τεχνολόγος Μηχανικός
Βασιλειάδα Καστοριάς
19/5/2023
