«…Ἀναλαμβάνω αὐτόν τὸν ἀγῶνα μὲ ὅλην μου τὴν ψυχὴν καὶ μὲ τὴν ἰδέαν ὅτι εἶμαι ὑποχρεωμένος νὰ τὸν ἀναλάβω. Εἶχα καὶ ἔχω τὴν ἀκράδαντον πεποίθησιν, ὅτι δυνάμεθα νὰ ἐργασθῶμεν ἐν Μακεδονίᾳ καὶ νὰ σώσωμεν πολλὰ πράγματα. Ἔχων δὲ τὴν πεποίθησιν ταύτην, ἔχω καὶ ὑπέρτατον καθῆκον νὰ θυσιάσῳ τὸ πᾶν ὅπως πείσω καὶ Κυβέρνησιν καὶ Κοινὴν Γνώμην περὶ τούτου. . .»
Στις 13-14 Οκτωβρίου τού 1904, το Αίμα τού Παύλου Μελά, το πανάρχαιο ελληνικό Αίμα που ρέει και ζωογονεί, το αθάνατο Αίμα που χύνεται και ανασταίνει, πότισε την Μακεδονική Γη.
Ο πρωτομάρτυρας τού Μακεδονικού αγώνα, ανθυπολοχαγός τού πυροβολικού Παύλος Μελάς, ο οποίος από τις 18 Αυγούστου είχε εισχωρήσει στην Μακεδονία, επί κεφαλής σώματος Μανιατών, Κρητών καί Μακεδόνων, προδοθείς από τον βούλγαρο κομιτατζή Μήτρο Βλάχου, περικυκλώθηκε στην Στάτιστα Κορεστίων από τουρκικά αποσπάσματα. Ο Μελάς και οι συναγωνιστές του πάλεψαν με ηρωισμό επί δίωρο· τέλος δε επιχείρησαν έξοδο διά μέσου των τουρκικών γραμμών. Κατά την επιχείρηση όμως εξόδου, πληγώθηκε θανάσιμα και μετά από μισή ώρα εξέπνευσε. Ο θάνατος τού Μελά συγκλόνισε ολόκληρη την Ελλάδα, το όνομά του δε, κατέστη σύμβολο τού Μακεδονικού αγώνα. Μετά την απελευθέρωση τής Μακεδονίας η Στάτιστα μετονομάσθηκε σε Μελάς.
Επιμέλεια Αννιώ
