Είναι μία ιστορική στιγμή, γιατί μετά από δύο και πλέον αιώνες έχουμε την πρώτη οργανωμένη επιστροφή – προσκύνημα, των απογόνων αυτών των πληθυσμών Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκε το «1ο Αντάμωμα των Απανταχού Γραμμουστιάνων», το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2023
Το 1ο Αντάμωμα των απανταχού Γραμμουστινών είναι μία ιστορική στιγμή, γιατί μετά από δύο και πλέον αιώνες , και μετά τις μαζικές πληθυσμιακές εξόδους από τη Γράμμουστα, έχουμε την πρώτη οργανωμένη επιστροφή – προσκύνημα, των απογόνων αυτών των πληθυσμών, στην όμορφη και ιστορική γενέτειρα τους, που αποτελεί και σημείο αναφοράς της πολιτιστικής τους ταυτότητας. (“Νόι χίμου Γραμμουστιάνοι” .)
Οργανωτής: Δήμος Νεστορίου
Συμμετείχαν οι σύλλογοι : Σύλλογος Βλάχων Ν. Σερρών ««Γεωργάκης Ολύμπιος» – Σύλλογος Μεγαλολιβαδιωτών Πάϊκου Θεσσαλονίκης- Σύλλογος Γυναικών Μεγάλων Λιβαδίου Παϊκου ¨Οι Αρμάνες» -Σύλλογος Βλάχων Προσοτσάνης» Οι Γραμμουστιάνοι» και Βλάχοι Σιδηροκάστρου
ΟΙ εκδηλώσεις άρχισαν το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 2023, στο Νεστόριο.
Στις 6.30 μ.μ στο Πνευματικό Κέντρο Νεστορίου με την ημερίδα με θέμα : «Γράμμουστα». Το Μητροπολιτικό Κέντρο του Βλαχόφωνου Ελληνισμού» με τις ακόλουθες εισηγήσεις:
1.«Οδοιπορικό στη Γράμμουστα» από τον Κωνσταντίνο Αδάμ. Πρόεδρο Μ.Σ « Η Ορεστίς» Αργους Ορεστικού. Πρ. Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων
2 «Πληθυσμιακές έξοδοι και διασπορά των Γραμμουστιάνων». Από τον Φώτη Κιλιπίρη Καθηγητή Διεθνούς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Πρ. Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων.
Παρευρέθηκαν ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Νεστορίου Χρήστος Κοσμάς, ο οποίος χαιρέτησε και την εκδήλωση και η Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Γράμμου Αλέκα Μάτσια. Ο Δήμαρχος Χρήστος Γκοσλιόπουλος, ο οποίος δεν μπόρεσε να παραστεί λόγω συμπτωμάτων Covid, στην διαδυκτιακή εισήγηση του, αφού καλωσόρισε τους πολυάριθμους επισκέπτες αποδήμους Γραμμουστιάνους, πρότεινε συνάντηση όλων των απογόνων των Γραμμουστιανών, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης, σε συνεργασία με τις δύο Περιφέρειες Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας με στόχο να γνωρίσουν όλοι τον τόπο καταγωγής των προγόνων τους και να βοηθήσουν ο καθένας με τον τρόπο του στην ανάπτυξη της περιοχής.
Τέλος, ανέλυσε τον προγραμματισμό των έργων τόσο από την πλευρά του Δήμου, όσο και από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας βάσει του οποίου θα υποστηριχθεί ο σύνθετος παραγωγικός προσανατολισμός του Γράμμου που είναι η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και του τουρισμού.
Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2023 στην Γράμμουστα, με Εκκλησιασμό στον Ιερό Ναό της Παναγίας της Γράμμουστας, από τον Πατέρα Λεωνίδα, ο οποίος εμφανώς συγκινημένος στο πέρας της Θείας λειτουργίας αναφέρθηκε στο ιστορικό της αναστήλωσης του Ιερού ναού της Παναγιάς, και στην θαυματουργή εικόνα της Οδηγήτριας της Γράμμουστας, εκφράζοντας την χαρά του για την παρουσία των αποδήμων Γραμμουστιάνων στη γενέτειρα των προγόνων τους.
Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με τον Μεγάλο Χορό από τα χορευτικά συγκροτήματα των Γραμμουστιάνων της διασποράς στο πλακόστρωτο της πλατείας της Γράμμουστας, αφού μέλη των χορευτικών μετέφεραν την εικόνα της Παναγίας από τον Ιερό Ναό στο κέντρο της πλατείας.
