Με την ευκαιρία της ξενάγησης στο εσωτερικό του Ναού το Σάββατο 14/10/23 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς, μια σύντομη αναφορά στην ιστορία της εκκλησίας και την πορεία των έργων αποκατάστασης
Του Τόμη Αναγνώστου
Πριν τον σημερινό Ναό, υπήρχε μια προγενέστερη Εκκλησία, χτισμένη στο ίδιο ακριβώς σημείο. Έπειτα ανεγέρθηκε ο Ναός όπως είναι σήμερα. Η επιγραφή στον τοίχο πάνω από την είσοδο αναφέρει το έτος 1840.
 |
| φωτ. Τόμης Αναγνώστου |
Τα πρώτα χρόνια η συνοικία του Απόζαρι είχε την δική της Ενορία, παίρνοντας το όνομά της από την συγκεκριμένη εκκλησία. Στην Ενορία Αγίου Λουκά λοιπόν και στην ομώνυμη εκκλησία τελούνταν γάμοι και βαφτίσεις. Πολλοί εν ζωή κάτοικοι της Καστοριάς, βαφτίστηκαν ή παντρεύτηκαν εκεί.
Μετά τους πολέμους και σίγουρα μέχρι και την δεκαετία του 1970, γίνονταν λιτανεία στην γειτονιά, γύρω από τα στενά και τα κοντινά σπίτια στην εκκλησία. Μια επιδημία είχε σαν αποτέλεσμα πολλούς θανάτους στην Καστοριά και οι κάτοικοι είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους και προσεύχονταν στον Άγιο Λουκά, γιατρό και προστάτη των αρρώστων, να διώξει το κακό. Τις παραμονές λοιπόν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στις 24 Μαρτίου κάθε χρόνο, γινόταν η περιφορά της εικόνας της Παναγίας και του Αγίου Λουκά, γύρω από την εκκλησία, στα στενά της Χριστοπούλου και της Νίκης στην παραλία. Τα τελευταία χρόνια δε, οι γειτόνισσες μετά την λιτανεία ανοίγανε τα σπίτια τους και προσέφεραν καφέ στους κατοίκους.
Με την πάροδο των χρόνων η εκκλησία παρουσίασε προβλήματα κατασκευαστικά, η σκεπή έβαζε νερά από τις βροχές και μέσα συσσωρεύονταν υγρασία, τόσο από την σκεπή, όσο και από τον τοίχο που γειτόνευε με το βουνό από πίσω. Ήταν αναγκαίο να παρθούν μέτρα και οι γείτονες κάνανε έρανο προκειμένου να μαζευτούν χρήματα για την στέγη. Μια πρόχειρη λύση δόθηκε από τις δωρεές των πιστών της γειτονιάς και με το ποσό που συγκεντρώθηκε και με την μέριμνα του συλλόγου του Απόζαρι, του Δήμου και της Ερανικής Επιτροπής της Εκκλησίας τότε, κατασκευάστηκε προστατευτικό στέγαστρο με σιδηροδοκούς και λαμαρίνες, επάνω από την σκεπή. Λίγο μετά επενέβη και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς και προχώρησε σε ενίσχυση των τοίχων της εκκλησίας, ενώ με δωρεά του Συλλόγου Φίλων Περιβάλλοντος κατασκευάστηκε το προαύλιο τοιχίο.
 |
| φωτ. Τόμης Αναγνώστου |
Τα νεότερα χρόνια και χάρη στην μέριμνα της Εφορείας Αρχαιοτήτων, ο ναός αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό, τόσο στο εσωτερικό του, όσο και εξωτερικά. Εντάχθηκε σε προγράμματα και με κρατικά και ευρωπαϊκά κονδύλια απέκτησε σιγά σιγά την αρχική του όψη. Έγινε και συνεχίζει να γίνεται προσπάθεια να διατηρηθεί όπως ήταν, αλλά και να εξυγιανθεί με σύγχρονες τεχνικές και να συντηρηθεί ο διάκοσμος μέσα.
Η οροφή είναι ζωγραφιστή και οι τοιχογραφίες έχουν γίνει με την τεχνική της ξηρογραφίας με λάδι.
 |
| φωτ. Αθηνά Μασιακού |
 |
| φωτ. Αθηνά Μασιακού |
 |
||
| φωτ. Ιφιγένεια Μασιακού |
 |
| φωτ. Ιφιγένεια Μασιακού |
 |
| φωτ. Ιφιγένεια Μασιακού |
 |
| φωτ. Τόμης Αναγνώστου |
