Το μυθιστόρημα “Πικραλίδες” του Στάθη Μασκαλίδη μετεωρίζεται στον χώρο και τον χρόνο. Είν’ ένα εκκρεμές που ταλαντώνεται από τα χρόνια της αθωότητας, μέχρι τα χρόνια της ωριμότητας, από τα γυμνασιακά χρόνια στη Μεσοποταμία, μέχρι τα επαγγελματικά, στην πόλη της Καστοριάς.
Οι πρωταγωνιστές, είναι μια παρέα από γυμνασιόπαιδα της Μεσοποταμίας. Μπαίνουν στην εφηβεία, και κατεργάζονται την ενηλικίωση. Σμιλεύουν τη φιλία και τον πρωτοέρωτα με τις σμίλες του ενστίκτου, του φόβου, του πάθους, του εγωισμού και των αντιλήψεων που υπαγορεύει η εποχή κι ο τόπος.
Ο Σώτος είναι ερωτευμένος με τη Φανή. Εκείνη το ξέρει και διασκεδάζει με την ατολμία και τη ζήλεια του. Δεν έχει την αποφασιστικότητα να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα. Τον τυφλώνει το πάθος και τον οδηγεί σε αθέμιτες σκέψεις κι επιλογές. Μεταξύ άλλων, χρησιμοποιεί την Ελπίδα, ένα κορίτσι της παρέας, που τον αγαπά τίμια, άδολα, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Θέλει να κάνει τη Φανή να ζηλέψει. Εκείνη με την έπαρση και την αλαζονεία που τη διακρίνουν, ανταποδίδει. Συνάπτει σχέσεις ερωτικές με τους φίλους του, για να τον βλέπει να υποφέρει και να ταπεινώνεται μπροστά της.
….
Στην ενήλικη πια ζωή, η Φανή είναι σε μόνιμη σχέση με τον Δημητρό, τον κοινό τους φίλο από τα μαθητικά χρόνια. Ο Σώτος ενώ έχουν περάσει τόσα χρόνια, δεν μπορεί να ξεπεράσει τη Φανή. Εξακολουθεί να είναι ο απαγορευμένος καρπός του ερωτικού πόθου. Πληγώνεται, και αυτοκαταστρέφεται. Πίνει, ξενυχτάει και θυσιάζει πολύτιμα κομμάτια της αξιοπρέπειάς του. Η Φανή, μια αμετανόητη Σειρήνα και στην ενήλικη ακόμα ζωή, επιμένει να τον βασανίζει. Σε μια εκδρομή της παρέας στον Γράμμο, συνδυάζεται το ποτό με τη συναισθηματική έκρηξη του Σώτου, η οποία προκαλείται από την αμφίσημη συμπεριφορά της Φανής. Τον κυριεύει η οργή και με απροκάλυπτο τρόπο, με κυνισμό ασυνήθιστο και βιαιότητα πρωτοφανή, επιτίθεται στη Φανή και τον σύντροφό της.
Η Ελπίδα στο πλάι του, όπως κάθε φορά, προσπαθεί να τον συντρέχει και να συγχωρεί τις εκρήξεις και την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά του, η οποία έχει αρχίσει να επιδρά στην ψυχοσωματική του υγεία.
Μια πτώση κι ένα χτύπημα στο κεφάλι, τη στιγμή του μεγάλου θυμού, βάζουν σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή του. Σε κωματώδη κατάσταση, μεταφέρεται στο νοσοκομείο της πόλης. Η ζωή του είναι σε κίνδυνο. Ευτυχώς μετά από έξι κρίσιμες μέρες, διαφεύγει τον κίνδυνο. Έκτοτε αλλάζουν τα πάντα. Το σύντομο σεργιάνι που έκανε με τον θάνατο, διαφοροποιεί την αντίληψή του για τη ζωή. Διαφοροποιεί και τα συναισθήματά του. Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου που είναι και το συγκλονιστικότερο, η Φανή επισκέπτεται τον Σώτο στο νοσοκομείο και παίρνουν ανέλπιστες και οδυνηρές αποφάσεις οι οποίες καθορίζουν τη μετέπειτα πορεία της ζωής τους.
Στις «Πικραλίδες» ο συγγραφέας δίνει ζωντάνια στις εικόνες που περιγράφει. Επιλέγει σχήματα και λέξεις από το λογοτεχνικό γλωσσάρι. Θα έλεγα ότι οι «Πικραλίδες» είναι ένας πίνακας ζωγραφικής δουλεμένος με μεράκι, επιμονή, πολλά χρώματα, πολλές γραμμές και επίμονη λεπτομέρεια.
«Σαν φυσάει ο Βαρδάρης», παίρνει μαζί του και τις βαμβακένιες “Πικραλίδες” και τις σκορπάει στον ορίζοντα. Κάποιες μπορεί πετώντας, να περάσουν κι απ’ το παραθύρι σας. Ανοίξτε το και κρατήστε μία και για σας! Ίσως να σας αναθυμίσει τη δική σας νιότη, τη δική σας αθωότητα, τους δικούς σας έρωτες. Κι αν δε σας θυμίσει κάτι που δε ζήσατε, μπορεί και να σας προετοιμάσει για κάτι μεγάλο, δυνατό, μοναδικό που-δεν μπορεί- θα ‘ρθει!
“Πικραλίδες”: Το νέο ερωτικό, ψυχολογικό μυθιστόρημα του Στάθη Μασκαλίδη
