“Δως μοι πα στω και ταν γαν κινάσω” (της Χρυσούλας Πατρώνου – Παπατέρπου)

2 Απριλίου: Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό!
Το είχε μάθει απ’ έξω και ανακατωτά. Και, μόλις συναντούσε κάποιον γνωστό ή φίλο, ρωτούσε: «Ξέρεις να μου πεις τι σημαίνει;». Τον κοίταζαν οι άλλοι, κουνούσαν αρνητικά το κεφάλι και ζητούσαν να τους εξηγήσει τη σημασία αυτής της ακαταλαβίστικης πρότασης. Όχι, βέβαια, ότι ενδιαφέρονταν τόσο πολύ να μάθουν, όχι. Να ακούσουν τον καλοκάγαθο νέο να τους εξηγεί με κάθε επισημότητα, τόσο τη σημασία της πρότασης όσο και το όλο ενθουσιασμό σχόλιό του σχετικά με τον πατέρα της ρήσης αυτής. «Μα, ο μέγας Έλληνας Αρχιμήδης! Αυτός που βρήκε πρώτος την αρχή που πήρε το όνομά του. Κάθε σώμα βυθισμένο σε ρευστό δέχεται άνωση ίση με το βάρος του ρευστού που εκτοπίζει»! Δεν σταματούσε σ’ αυτό. Ήθελε να τους εξηγήσει το πώς και το γιατί. Και, αν τύχαινε να είναι στους παριστάμενους κάποιος, τον οποίο δεν είχε ξαναδεί, ρωτούσε να μάθει το όνομά του. Αμέσως μετά, συμπλήρωνε: «Εμένα με λένε ΧιΨιΩμέγα, με κεφαλαία όλα!», και έσκαγε στα γέλια. Ακολουθούσε ένα σύντομο λογύδριο για τον μεγάλο Αρχιμήδη και κατέληγε πάντα με την πρόταση: «Θέλεις να δοκιμάσουμε; Με ένα βοτσαλάκι κι ένα μεγάλο κομμάτι ξύλο; Θα καταλάβεις έτσι στην πράξη την Αρχή του Αρχιμήδη!».
Ένα άσπρο βοτσαλάκι κρατούσε πάντα στην τσέπη του παντελονιού του. Για το ξύλο, άρχιζε να γυρίζει σε όλη την περιοχή, ώσπου να βρει το κατάλληλο. Αρκετά μεγάλο και χοντρό. Έπιανε τότε από το μπράτσο τον ενδιαφερόμενο για την πειραματική απόδειξη των λεγομένων του και προχωρούσαν μέχρι τα κοντινότερα σκαλιά που οδηγούσαν στην επιφάνεια της λίμνης. Γιατί, ο ΧιΨιΩμέγα ήθελε να αποδείξει την ορθότητα της σκέψης του ινδάλματός του. Και, αφού το πείραμα είχε φυσικά πάντοτε επιτυχές αποτέλεσμα, προχωρούσε αμέσως μετά στο επόμενο ερώτημα: «Ξέρεις τι σημαίνει “Δως μοι πα στω και ταν γαν κινάσω”; Αυτόματα ερχόταν και η εξήγηση: «Δως μου μέρος να σταθώ και θα κινήσω τη γη!» Ακολουθούσε και περαιτέρω διευκρίνιση: «Και μη σας μπερδεύει το πα, το γαν και το κινάσω. Είναι η δωρική διάλεκτος, όπου πολλά φωνήεντα, το ο, το η και λοιπά, γίνονται άλφα. Ο Αρχιμήδης ζούσε στις Συρακούσες κι εκεί αυτή τη διάλεκτο μιλούσαν! Ξέρεις κάτι ακόμη; Κι εμείς απόγονοι των Δωριέων είμαστε!».
Ενθουσιάζεται ο ΧιΨιΩμέγα όταν μιλά για τον ήρωά του, τον Αρχιμήδη. Και θέλει να τα εξηγήσει όλα. Όλα, όσα ανακάλυψε, όσα εφηύρε ο αρχαίος αυτός πρόγονός του. Τα έχει μάθει απ’ έξω κι ανακατωτά. Όταν, όμως, τα εξιστορεί, τηρεί απαρέγκλιτα τη σειρά με την οποία τα αναφέρει. Ξεκινάει, βέβαια, πάντα με την ερώτηση για το ειδικό βάρος των σωμάτων και το πείραμα με την πέτρα και το ξύλο. Συνεχίζει με τις πολιορκητικές μηχανές, τις αντλίες με κοχλία, την υδροστατική του και καταλήγει με τον μοχλό. Τότε έρχεται η ώρα για το τόσο αγαπητό του “δως μοι πα στω…”. Προσπαθεί να εξηγήσει γιατί το είπε ο ήρωάς του και πόσο προχώρησε η υδροστατική και η στατική χάρη στο ευρηματικό μυαλό του.
Όταν πια έχει αναφέρει όλα του τα επιτεύγματα, αλλάζει εντελώς η διάθεση του ΧιΨιΩμέγα και με πραγματικά πονεμένη, αλλά και αγριεμένη όψη αναφέρεται στον τραγικό θάνατο του Αρχιμήδη. «Τι ζήτησε ο άνθρωπος από τον Ρωμαίο στρατιώτη; Να τον αφήσει ήσυχο να τελειώσει το πείραμά του. Τι είπε που τόσο τον νευρίασε και ο Ρωμαίος τον σκότωσε; Μη μου τους κύκλους τάραττε! Κακός πολύ, ο Ρωμαίος πολεμιστής!», κι αρχίζει να κλαίει γοερά, ασταμάτητα.
Πάντα κάποιος από τους παριστάμενους, γνωστός στη γειτονιά, τον αγγίζει απαλά στον ώμο και του λέει: «Ώρα είναι να πάμε σπίτι τώρα. Αύριο θα μας αφηγηθείς και πάλι την ιστορία του Αρχιμήδη. Και την αφηγείσαι τόσο ωραία. Μπράβο, φίλε μου!»
«ΧιΨιΩμέγα!!!, όταν μιλώ για τον Αρχιμήδη, παρακαλώ!», διορθώνει ο νεαρός και το κλάμα μετατρέπεται αυτόματα σε ένα πλατύ χαμόγελο. «Τον αγαπάς κι εσύ τον Αρχιμήδη;»
«Βέβαια. Σπουδαίος επιστήμονας!»
«Και Έλληνας από τη Σικελία που μιλούσε δωρική διάλεκτο!», συμπληρώνει ο νεαρός και παίρνει όλο χαρά τον δρόμο για το σπίτι.
Μόλις τελειώσει με την παρουσίαση των έργων του Αρχιμήδη, τελειώνει και η χρήση του ΧιΨιΩμέγα. Γίνεται πάλι ο χαρισματικός Χάρης, ο νέος που εργάζεται ως τεχνικός στο Υδραγωγείο της πόλης. Παρακολουθεί με απόλυτη προσοχή όλους τους δείκτες, οι οποίοι εμφανίζονται στους πίνακες ελέγχου της στάθμης του νερού και, μόλις κάποιος ξεφύγει από τα επιτρεπόμενα όρια, πατάει αμέσως τον διακόπτη κινδύνου για να ειδοποιήσει τον υπεύθυνο του σταθμού. Άψογος πάντα στη δουλειά του ο Χάρης, κι ας μην ανήκει στην κατηγορία των νευροτυπικών ατόμων!
Από το Facebook της Χρυσούλας Πατρώνου – Παπατέρπου