Γεννημένοι στον Άγιο Ηλία της Καστοριάς, οι εικαστικοί με το ιδιαίτερο ταλέντο ζουν και δημιουργούν στη Θεσσαλονίκη
Γράφει η Άντζελα Ζιούτη
Οι αδελφοί Χρήστος και Στέργιος Κοβατσιάδης γεννήθηκαν το 1967 και 1970 αντίστοιχα στον Άγιο Ηλία της Καστοριάς. Νεαροί ακόμα, οι εικαστικοί ανέδειξαν το εξαιρετικό ταλέντο και την εμφανή κλίση τους στη ζωγραφική. Με την σωστή καθοδήγηση του δασκάλου τους, αλλά και με την αγάπη τους για την τέχνη, η καλλιτεχνική έφεση τους εκδηλώθηκε από νωρίς στον καμβά. Μέσα από τα έργα τους απεικονίζουν ηθογραφικά την ελληνική κοινωνία. Του τότε και του τώρα.
Ο Χρήστος μας μεταφέρει ήρεμες σκηνές από την επαρχία. Μεταφέροντας άρτια στον θεατή την ελληνική ψυχή. Το τρακτέρ που οργώνει τα χωράφια για να σπαρθούν. Οι γεωργοί που σκύβουν με αγάπη πάνω από το ποτισμένο χώμα της εύφορης γης και περιμένουν τη σοδειά τους. Το χωριουδάκι λουσμένο στο φως. Ένα ψάθινο πανέρι με σύκα και σταφύλια. Κι όλα αυτά με το κίτρινο χρώμα να κυριαρχεί. Το χρώμα του ήλιου. Ζωογόνο. Και κομιστής της άσβεστης ελπίδας. Πρόδηλα ακουμπά στον εξπρεσιονισμό και παραμένει πιστός σε διαφορετικά θέματα. Από νεκρή φύση μέχρι αναπαραστάσεις μαχών. Και όπως λέει: “Επιπλέον νομίζω, ότι τα έργα μου και τα χρώματα μου απεικονίζουν έναν σύγχρονο Βαν Γκοχ”.
Ο Στέργιος έχει αποδώσει με απαράμιλλη μαεστρία την ενότητα «Θαλασσογραφίες» που όπως ομολογεί ο ίδιος είναι επηρεασμένος από τον Ρώσο ζωγράφο Ιβάν Αιβαζόφσκι που για πολλούς θεωρείται ο μεγαλύτερος θαλλασσοζωγράφος όλων των εποχών. Όμως ποιος ξέρει. Μπορεί ο Στέργιος να είναι ένας νέος Αιβαζόφσκι. Άλλωστε παρθενογένεση δεν υπάρχει. Και στην ερώτηση τι είναι για αυτόν το κύμα, απαντά με σιγουριά: «Το κύμα συμβολίζει τη ζωή. Που συνέχεια κινείται και μεταβάλλεται». Ή πάλι με ευκολία μεταφέρεται στην Belle Epoque χαρίζοντας μας με τον δικό του αφαιρετικό τρόπο ζηλευτές εικόνες μίας όμορφης ζωής. Και μετά ο αλήτης με το σκυλάκι. Με τα τρύπια παπούτσια και τα μπαλωμένα ρούχα. Όμως μπροστά στον πίνακα του Εσταυρωμένου με τους ληστές ο θεατής λυγίζει. Τα θρησκευτικά συναισθήματα εγείρονται και ένα «καρφί» διαπερνά την καρδιά του. Ο ουρανός που μαύρισε. Οι ληστές που Τον πλαισιώνουν. Και οι έντονοι αντιθετικοί φωτισμοί. Αφήνοντας εν τέλει στον θεατή την αίσθηση,ότι διαθέτουν τη “στόφα” των μεγάλων δημιουργών.
Τα εικαστικά έργα του Χρήστου και του Στέργιου Κοβατσιάδη αναπλάθουν έναν μαγικό ρεαλισμό σε μια ολότελα δική τους εκδοχή. Μια εικονογραφία, όπου παγιδεύεται η λογική και η ομορφιά του τοπίου. Μας μυούν στις καταγωγικές διαδρομές και στις αρχετυπικές παραστάσεις του συνειδητού και ασυνειδήτου. Προασπίζοντας τη δυναμική της εικόνας, μας προτείνουν έναν τρόπο έκφρασης που κινείται σαν το εκκρεμές ανάμεσα στη λήθη και την αλήθεια.
Με αφορμή την τελευταία τους Έκθεση στους φιλόξενους χώρους του Δημαρχείου Αμπελοκήπων τους συνάντησα και μου παρεχώρησαν μία συνέντευξη που επιχειρεί να προσεγγίσει το πολυεπίπεδο έργο των καλλιτεχνών, αλλά και να αφουγκραστούμε τις απόψεις τους και τη θέση τους για την τέχνη και το τυχαίο στη ζωή.
Μιλήστε μας για την Καστοριά που αφήσατε για να εγκατασταθείτε στη Θεσσαλονίκη. Πως η γενέθλια πόλη διαπερνά το έργο σας;
Χρήστος Κ: Η Καστοριά είναι μια μαγική πόλη, πανέμορφη με ωραία θέα και υπέροχους ανθρώπους. Πάντοτε όμως στην νεότητα υπάρχουν άλλες αναζητήσεις και σε επαγγελματικό και καλλιτεχνικό επίπεδο. Έτσι η αναζήτηση αυτή με έφερε να διαμένω στην μία όμορφη και ερωτική πόλη της Μακεδονίας. Την Θεσσαλονίκη. Ήμουν και είμαι ερωτευμένος με αυτή την πόλη που μοιάζει με την πόλη που γεννήθηκα, έχουν ένα κοινό το υγρό στοιχείο της φύσης. Πόλεις που δημιουργούν καλλιτεχνικό πνεύμα δημιουργίας.
Στέργιος Κ: Η Καστοριά ως έννοια καταγωγής σχετίζεται με τα παιδικά μου χρόνια και θα την ορίζω ως γέφυρα με την παιδικότητα μου. Φώς και ρομαντισμός.
Υπάρχει έντονη διεισδυτικότητα στους πίνακες σας. Είναι η δική σας τοποθέτηση για το «σημαίνον» και το «σημαινόμενο» δια μέσου της ζωγραφικής σας;
Χρήστος Κ: Για τους περισσότερους ζωγράφους το θέμα κάθε πίνακα που δημιουργούν είναι πιο βαθύ, περιέχει συναίσθημα ταυτίζεται με στιγμές της ζωής τους και θέλει να μεταδώσει ένα μήνυμα, πως ο ίδιος αντιλαμβάνεται τα γεγονότα της καθημερινότητας και της επικαιρότητας. Τα έργα μου απεικονίζουν μία βαθιά πλευρά της ζωής μου που θέλω να μεταδώσω στον θεατή, Φώς, αισιοδοξία και ελπίδα. Να αναπνέει, όταν βρίσκεται απέναντι σε ένα έργο μου και να αισθάνεται ευεξία.
Στέργιος Κ: Κατά τον Φερντινάν ντε Σωσσύρ το “σημαίνον” και το “σημαινόμενο” ως σημεία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες στην γλωσσολογία που ορίζεται και ως κλάδος της ευρύτερης επιστήμης της σημειωτικής. Το σημαίνον ως ήχος, εικόνα και το σημαινόμενο ως έννοια αντίληψης, ιδέα. Ο ίδιος θεωρεί, ότι τα δύο αυτά σημεία είναι καθαρά ψυχολογικές έννοιες, μορφές και όχι υπάρξεις. Η σχέση μεταξύ τους είναι αυθαίρετη και συμβατική όπως ενός σημείου με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Άρα το “σημαίνον” ορίζεται ως υλική μορφή (όραση, ακοή, αίσθηση, γεύση, μυρωδιά) και το σημαινόμενο ως πνευματική έννοια. Συνεπώς η σχέση δημιουργού – έργου καθορίζεται απ’αυτών την αμφίδρομη και διαδραστική πράξη.
Με ποιο τρόπο σας ενέπνευσε η ελληνική φύση;
Χρήστος Κ: Επειδή μεγάλωσα σε χωριό της επαρχίας και έχω ταυτιστεί με την φύση, έχοντας βιώσει κάθε εποχή μέσα στην μαγεία της, μου δημιούργησε ερεθίσματα τέτοια που τα έργα μου απεικονίζουν παιδικά συναισθήματα και αντικατοπτρίζουν συγκεκριμένες εικόνες από πραγματικά τοπία της φύσης που έχω δει, έχω περπατήσει στον χρόνο με ερέθισμα να τα ζωγραφίσω. Είμαι λάτρης και ζωγράφος του τοπίου.
Στέργιος Κ: Κυρίως το γαλάζιο της Θάλασσας.
Και με ποιο τρόπο η φθορά μπορεί να μετατραπεί σε δημιουργία από έναν καλλιτέχνη;
Χρήστος Κ: Πάντοτε ένας ζωγράφος πρέπει να αισθανθεί ένα ερέθισμα για να ζωγραφίσει κάτι σε έναν καμβά. Υπάρχουν και καταστάσεις όμως στη ζωή που δεν προσφέρουν χαρά. Ακόμη και τότε ο ζωγράφος κρίνεται να απεικονίσει μια χρονική στιγμή που δεν είναι χαρούμενη, πάντοτε όμως με τον δικό του τρόπο και την τεχνοτροπία του, κάνοντας ένα θεατή να αισθανθεί ακόμα και ένα δυσάρεστο συναίσθημα
Στέργιος Κ: Όπως και η κρίση που γίνεται ευκαιρία
Ποιες είναι οι επιρροές σας; Και τι σας καθόρισε ως ζωγράφο;
Χρήστος Κ: Ειμαι επηρεασμένος από πολλούς αξιόλογους μεγάλους ζωγράφους, Βαν Γκοχ, Κλοντ Μονέ, Πάμπλο Πικάσο, Νικηφόρο Λύτρα, Νικόλαο Γκύζη, Ελ Γκρέκο, Γιάννη Τσαρούχη και άλλους. Επιπλέον νομίζω, ότι τα έργα μου και τα χρώματα μου απεικονίζουν έναν σύγχρονο Βαν Γκοχ.
Στέργιος Κ: Η Αναγέννηση και φυσικά ο Εξπρεσιονισμός ως καλλιτεχνικό κίνημα.
Διακρίνεται εμμονή σε κάποια μοτίβα στα έργα σας και γιατί επανέρχεστε σε αυτά;
Χρήστος Κ: Κάθε ζωγράφος επηρεάζεται από πολλά θέματα και μπορεί να κάνει έναν κύκλο στις δημιουργίες του. Αισθάνεται ο ίδιος ανάλογα πότε πρέπει να επανέλθει σε παρόμοια θέματα που έχει ξαναζωγραφίσει.
Στέργιος Κ: Φυσικά την Ανθρωποκεντρικότητα και την γυναικεία φύση που καθορίζεται για μένα ως πηγή ζωής.
Ο Πάμπλο Πικάσο είπε: «Οι καλλιτέχνες πρέπει να μένουνε πάντα παιδιά». Συμφωνείτε;
Χρήστος Κ: Συμφωνώ με τον μεγάλο ζωγράφο Πάμπλο Πικάσο. Ο καλλιτέχνης είναι πάντοτε ένα παιδί τουλάχιστον, όταν ζωγραφίζει και δημιουργεί. Η ψυχή πρωτεύει και το ταλέντο ακολουθεί στην παιδική απλότητα να βλέπει την ζωή με άλλο μάτι.
Στέργιος Κ: Απολύτως.
Ο άνθρωπος σύρετε από την τύχη και το τυχαίο; Ή μήπως είναι αλλιώς τα πράγματα;
Χρήστος Κ: Κάθε άνθρωπος έχει έναν δικό του μοναδικό δρόμο στην ζωή. Σε άλλους η τύχη χαμογελάει περισσότερο σε άλλους λιγότερο. Ευθύνη για αυτό έχει το σύμπαν. Βέβαια μερικές φορές χρειάζεται ένας άνθρωπος να προκαλεί την τύχη του και να ρισκάρει. Αν διεκδικείς συνεχώς, στέκεσαι και τυχερός στην ζωή σου.
Στέργιος Κ: Θα μπορούσαν να απαντήσουν σύγχρονοι Φιλόσοφοι και δημιουργοί όπως ο Κώστας Αξελός στις αινιγματικές απαντήσεις ή ο Νταλί που αμφισβητεί ευθεία τον ίδιο τον χωροχρόνο μέσα σε ένα αυθαίρετο σύμπαν σε μια τυχαία διαρκή κίνηση που το αναγεννά.
Τι πιστεύετε, ότι απουσιάζει από την εποχή μας;
Χρήστος Κ: Από την εποχή μας απουσιάζει, η ποιότητα, η ειλικρίνεια, η παιδεία, η αγάπη για τον συνάνθρωπο. Δυστυχώς όλοι πασχίζουν για υλικές απολαβές, χάνοντας την απλότητα, το χιούμορ, την όμορφη δημιουργία. Δυστυχώς στην τέχνη δεν προβάλλονται οι άνθρωποι με ταλέντο και ποιότητα, αλλά εκείνοι οι ατάλαντοι που όμως κινούν τα νήματα για την προβολή τους σε ΜΜΕ και σε εκδηλώσεις με κάθε αντάλλαγμα.
Στέργιος Κ: Ο λόγος και η μπέσα.
Περιγράψτε με λίγα λόγια την ευτυχία.
Χρήστος Κ: Η ευτυχία είναι η τέλεια ικανοποίηση της ψυχής σε αυτή την ζωή. Δυστυχώς μόνο ευτυχισμένες στιγμές υπάρχουν για κάποιο άνθρωπο ανάλογα με το τι αναζητεί στην ζωή του, είτε σε επαγγελματικό, είτε σε προσωπικό επίπεδο. Όσο πιο απλό είναι, είναι και ευτυχισμένο.
Στέργιος Κ: Να κάνεις αυτό που αγαπάς, να ακολουθείς τα όνειρα σου και να τα μοιράζεσαι. Δύο είναι καλύτερα!
Ποιοι είναι:
Ο Χρήστος Κοβατσιάδης γεννήθηκε το 1967 στην Καστοριά. Ασχολήθηκε με την ζωγραφική από τα παιδικά του χρόνια και διέπρεψε σε σχολικές εικαστικές εκδηλώσεις. Μεγάλη η αγάπη και το καλλιτεχνικό του ταλέντο για τα εικαστικά. Διοργάνωσε την πρώτη του ατομική έκθεση το 1991 στο Δήμο Καλαμαριάς. Ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από το 1991 έως το 2013 παραμένει χωρίς καλλιτεχνική δημοσιότητα, ενώ δημιουργεί συνέχεια έργα. Ασχολείται με την επιχειρηματικότητα και την πολιτική. Συμμετέχει ξανά το 2013 σε ομαδική έκθεση με Ρώσους ζωγράφους στην Καστοριά, υπό την αιγίδα του Ρώσικου προξενείου Θεσσαλονίκης. Παίρνει μέρος σε ομαδική έκθεση με το Σύλλογο Ζωγράφων Θεσσαλονίκης και Κεντρικής Μακεδονίας στο Γαλλικό Ινστιτούτο το Νοέμβριο του 2016. Επίσης διοργανώνει ατομική έκθεση ζωγραφικής “Χρώμα στο Χειμώνα” στο Remezzo, στο Δήμο Καλαμαριάς, τον Ιανουάριο του 2017 και ακολουθεί τον Μάιο του 2018 στον εκθεσιακό χώρο της Μονής Λαζαριστών η δεύτερη ατομική του έκθεση “Όταν η Τέχνη αγγίζει την Ψυχή”. Συμμετέχει επίσης σε ομαδικές εκθέσεις των Δήμων Νεάπολης-Συκεών, Αμπελοκήπων και Τράπεζα Πειραιώς.
Ο Στέργιος Κοβατσιάδης γεννήθηκε το 1970 στον Άγιο Ηλία Καστοριάς. Τα πρώτα του σχέδια είναι από έντεκα ετών, ενώ στην συνέχεια ακολούθησε μία σειρά από σχολικές εκδηλώσεις-εκθέσεις στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από τα έργα του πηγάζει το φως, η ένταση, το συναίσθημα ανάμεσα σε μορφές μιας έντονης κατάστασης πολλές φορές ακραίας. Προκαλούν τον θεατή όπως και τον δημιουργό σε ένα στοίχημα ολοκληρωμένης απόδοσης του συνόλου. Η τεχνική των τριών χρωμάτων και η τέχνη του απλού είναι η πρόκληση για τον εικαστικό. Διοργάνωσε την πρώτη του ατομική έκθεση ζωγραφικής “Χρώμα στο Χειμώνα” τον Ιανουάριο του 2017 στον εκθεσιακό χώρο του Remezzo, στο Δήμο Καλαμαριάς. Ακολούθησε τον Μάιο του 2018 στην Μονή Λαζαριστών η έκθεση “Όταν η Τέχνη Αγγίζει την Ψυχή”.3
