Νομοθετική πρωτοβουλία για την αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου αναλαμβάνει η κυβέρνηση στο προσεχές διάστημα, όπως προανήγγειλε ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, από το βήμα της ημερίδας συγκριτικού δικαίου με θέμα «Ο ρόλος του συμβολαιογράφου στην κληρονομική διαδοχή στις ευρωπαϊκές χώρες», που διοργάνωσε η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (CAE) της Παγκόσμιας Ένωσης Συμβολαιογραφίας (UINL) σε συνεργασία με τον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Εφετείου Θεσσαλονίκης (ΣΣΕΘ) και με τη συμμετοχή συμβολαιογραφιών από 35 χώρες της Ευρώπης.
«Με την πάροδο του χρόνου έχουν επέλθει κοινωνικές και δημογραφικές μεταβολές, ως επί το πλείστον κοινές στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Κληρονομικό Δίκαιο, ως συνέχεια του Ενωσιακού Δικαίου -Ενοχικού και Εμπράγματου-, επιτελεί σημαντική κοινωνική λειτουργία. Για τον λόγο αυτό πρέπει να συμβαδίζει με τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Υπάρχουν λόγοι, λοιπόν, που καθιστούν αναγκαίο τον εκσυγχρονισμό και καλούμαστε να εξετάσουμε την αναμόρφωσή του», επισήμανε ο κ. Μπούγας.
Οι βασικοί άξονες της σχεδιαζόμενης αναμόρφωσης του Κληρονομικού Δικαίου
Όπως εξήγησε ο υφυπουργός, λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες συνθήκες, αλλά και τη χρόνια εφαρμογή του δικαίου στην πράξη, ως βασικούς άξονες της αναμόρφωσης του κληρονομικού δικαίου «θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε την ανάγκη παροχής μεγαλύτερης προστασίας σε ορισμένα πρόσωπα που δεν συνδέονται με συγγενική σχέση με τον κληρονομούμενο, την προσαρμογή των διατάξεων που ρυθμίζουν την κληρονομική διαδοχή στις μεταβολές που υφίσταται ο θεσμός της οικογένειας, τη διεύρυνση της ελευθερίας του διατιθέναι, την αναμόρφωση του δικαίου της νόμιμης μοίρας, αλλά και των διαθηκών».
«Το κληρονομικό δίκαιο, όπως είναι γνωστό, δεν έχει υποστεί σημαντικές μεταβολές και η πραγματικότητα, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, επιβάλλει την αναδιάρθρωση και αναμόρφωση του», υπογράμμισε ο κ. Μπούγας, διαβεβαιώνοντας τους συμμετέχοντες στη διεθνή ημερίδα ότι τα συμπεράσματα στα οποία θα καταλήξουν «θα είναι χρήσιμα για το Υπουργείο Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης και αναμόρφωσης του κληρονομικού μας δικαίου, στο οποίο θα προβούμε το προσεχές χρονικό διάστημα».
Σε ό,τι αφορά την παρουσία του στην ημερίδα ο υφυπουργός σημείωσε πως πρόκειται για μία «πάρα πολύ σημαντική επιστημονική και επαγγελματική πρωτοβουλία του Συλλόγου συμβολαιογράφων». «Πρόκειται για ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο και για πρώτη φορά βλέπω σε ένα συνέδριο ένας επαγγελματικός και επιστημονικός σύλλογος να το προσεγγίζει από άποψη συγκριτικού δικαίου, βλέποντας τι ισχύει για το ίδιο ζήτημα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν περίπου όμοιες ρυθμίσεις», σημείωσε.
Σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δικαιοσύνης διαβεβαίωσε ότι «στο Υπουργείο Δικαιοσύνης λαμβάνουμε υπόψη όλες αυτές τις παραμέτρους, στοχεύοντας στην ασφάλεια των διαδικασιών, προκειμένου να καταστεί εφικτή η εξασφάλιση των απαραίτητων θεσμικών εγγυήσεων για τον σεβασμό του κράτους δικαίου, αλλά και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπό την ανεξάρτητη δικαστική λειτουργία».
«Παράλληλα, όμως, επιδιώκουμε την διευκόλυνση όλων των εμπλεκομένων δικηγόρων, δικαστών, δικαστικών λειτουργών, συμβολαιογράφων και δικαστικών υπαλλήλων. Με την κατάλληλη αξιοποίηση των τεχνολογικών μέσων επιδιώκουμε να αναβαθμιστούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες του συμβολαιογράφου ως δημοσίου οργάνου που εγγυάται τη νομιμότητα της διαδικασίας και σε καμία περίπτωση να μην αντικατασταθεί ή να περιοριστεί κατά οποιοδήποτε άλλο τρόπο ο ρόλος του», πρόσθεσε.
Η τάση για νέες αρμοδιότητες στους συμβολαιογράφους στα κληρονομικά
Ανοίγοντας τις εργασίες της ημερίδας ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Ένωσης Συμβολαιογραφίας Λιονέλ Γκαλιέζ αναφέρθηκε στο έργο της Ακαδημίας Συμβολαιογραφίας, που αποτελεί το βήμα ακαδημαϊκού και πρακτικού προβληματισμού των μελών της Ένωσης, ενώ μίλησε και για την επικρατούσα στους σύγχρονους νομικούς πολιτισμούς τάση μεταφοράς αρμοδιοτήτων στους συμβολαιογράφους, στις περιπτώσεις όπου δεν υφίσταται αντιδικία και δεν είναι απαραίτητο να τις αναλάβουν δικαστές. «Εδώ και αρκετά χρόνια, στις κληρονομιές στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, έχουμε δει μια σημαντική τάση να ανατίθενται στους συμβολαιογράφους μη αμφισβητούμενες αποστολές που προηγουμένως ήταν ευθύνη των δικαστών. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η ιδιότητά μας ως δημόσιων λειτουργών, το ήθος και οι αξίες μας έχουν πείσει τις δημόσιες αρχές να μεταφέρουν αυτές τις νέες αρμοδιότητες στους συμβολαιογράφους. Αυτή είναι μία εξέλιξη αποδεκτή και μάλιστα επιθυμητή από τους δικαστές που θέλουν να μπορούν να επικεντρωθούν στα επίμαχα ζητήματα που αποτελούν τον πυρήνα του έργου τους. Ως απόδειξη αυτού του κοινού οράματος δικαστών και συμβολαιογράφων, τον περασμένο Νοέμβριο, στη γενική συνέλευση της Ένωσής μας, υπογράψαμε συμφωνία συνεργασίας με τη Διεθνή Ένωση Δικαστών με στόχο την προώθηση αυτής της εξέλιξης», ανέφερε -μεταξύ άλλων- ο κ. Galliez.
«Οι συμβολαιογράφοι κατέχουν κεντρική θέση στην εξασφάλιση της ομαλής και δίκαιης μετάβασης της περιουσίας από γενιά σε γενιά. Η συμβολή σας είναι κρίσιμη για την αποτροπή συγκρούσεων και την εμπέδωση ασφάλειας δικαίου στις κληρονομικές διαφορές. Σε μία εποχή που η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη διασυνοριακή συνεργασία και εναρμόνιση των νομικών διαδικασιών ο ρόλος του συμβολαιογράφου αναδεικνύεται ακόμη πιο σημαντικός. Η γνώση και εξειδίκευση του συμβολαιογράφου είναι απαραίτητες για τη διαχείριση των πολυσύνθετων ζητημάτων που ανακύπτουν στις διακρατικές κληρονομικές υποθέσεις», ανέφερε στον χαιρετισμό του ο προϊστάμενος του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, Πέτρος Αλικάκος.
«Η κληρονομιά είναι πάρα πολύ σημαντικό κεφάλαιο , επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου ακόμη από την ώρα που θα αποφασίσει πώς θα μοιράσει την περιουσία του μέχρι την τελευταία στιγμή που θα καταλήξει αυτή η περιουσία στους κληρονόμους του. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να είμαστε ενήμεροι, διότι έχουμε και το διεθνές γίγνεσθαι, έχουμε πολύ κόσμο στο εξωτερικό που έχουν ενδεχομένως και διπλή υπηκοότητα, αλλά και πέρα από αυτό υπάρχει ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι εφαρμόζεται το δίκαιο της τελευταίας διαμονής, επομένως ένας Έλληνας που ζει στη Γαλλία ή στη Γερμανία μπορεί να πρέπει να εφαρμοστεί το γαλλικό ή το γερμανικό δίκαιο αντίστοιχα στην κληρονομιά, και πρέπει να είμαστε ενήμεροι», ανέφερε ο πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Θεσσαλονίκης, Δημήτριος Τζίμας.
«Οι συμβολαιογραφικές πράξεις και ο ρόλος τους στη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των συμβαλλομένων μερών, αλλά και εν γένει όλων των πολιτών, αποτελούν πολύτιμα στοιχεία του νομικού μας πολιτισμού, κορωνίδα του που πρέπει να διαφυλαχθεί, να μελετηθεί και να οριοθετηθεί σε σχέση με το ευρύτερο πλαίσιο του δικαίου», επισήμανε στον χαιρετισμό της η αναπληρώτρια κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ Μαρία Αρχιμανδρίτου.
Την ικανοποίησή του που «ένα συνέδριο αυτής της εμβέλειας και δυναμικής φιλοξενείται στην πόλη της Θεσσαλονίκης», εξέφρασε ο δήμαρχος του κεντρικού Δήμου, Στέλιος Αγγελούδης, ο οποίος αναφερόμενος στο θέμα της ημερίδας μίλησε για τον ρόλο των συμβολαιογράφων ως δημόσιων λειτουργών «με έναν τρόπο που έχει καταγραφεί ιδιαίτερα σημαντικός για την άσκηση της δικαιοσύνης». Παρόντες στην εκδήλωση ήταν ο Γενικός Πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη Ζαν-Λικ Λαβό και εκπρόσωποι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης.
Την εισαγωγή στο θέμα της ημερίδας έκανε η πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Παγκόσμιας Ένωσης Συμβολαιογραφίας Βαλεντίνα Ρουμπερτέλι (Valentina Rubertelli), εξηγώντας ότι τα μέλη της επιτροπής εργάζονται συστηματικά προκειμένου «να ενισχύσουν τους δεσμούς μεταξύ των διαφόρων Ευρωπαίων συμβολαιογράφων αλλά κυρίως για να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και τη συμβολαιογραφική πρακτική τους», ενώ η Ένωση μέσα από τις μελέτες που πραγματοποιεί αναπτύσσει «συστάσεις που ελπίζουμε να είναι χρήσιμες όχι μόνο για τους συμβολαιογράφους, αλλά κυρίως για τους Ευρωπαίους νομοθέτες και ελπίζουμε ακόμη και στον Έλληνα νομοθέτη».
Σχετικά με το θέμα της κληρονομικής διαδοχής επισήμανε ότι «ο συμβολαιογράφος βρίσκεται στο πλευρό του πολίτη σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή της ύπαρξής του, όταν δηλαδή πρόκειται να αποφασίσει πώς να διαθέσει τα περιουσιακά του στοιχεία στους κληρονόμους του», ενώ «ο συμβολαιογράφος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, ακόμη και στο καθήκον της συμβουλής, καθώς πρέπει να αξιολογεί ακόμη και την καταλληλότητα ορισμένων πράξεων».
Σμαρώ Αβραμίδου
