«Ο δίσκος γίνεται το απόλυτο μέσο για την ιστορική καταγραφή της τζαζ, αφού είναι μουσική του αυτοσχεδιασμού και δεν υπάρχει άλλος τρόπος διαιώνισής της εκτός από τις ηχογραφήσεις», έγραφε το 1990 ο Κώστας Γιαννουλόπουλος (1948-1997), εμπνευστής και διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού Jazz FM, δημιουργός του φεστιβάλ Praxis, εκδότης του περιοδικού ΤΖΑΖ και συγγραφέας του βιβλίου «Τζαζ 1900-1990». «Είναι ευτύχημα λοιπόν, ότι η τζαζ ως μουσικό φαινόμενο του αιώνα μας, είναι εξαρχής καταγραμμένη σε δίσκους, άρα μπορούμε να περιγράψουμε το χρονικό της με βάση συγκεκριμένα δισκογραφικά ντοκουμέντα», σημείωνε.
Πόσο καταγραμμένο είναι το χρονικό της τζαζ στη χώρα μας; Μια ψηφιακή «βιβλιοθήκη» προσβάσιμη στο διαδίκτυο έρχεται ν’ αλλάξει τα δεδομένα για όλους όσοι θέλουν να «βουτήξουν» στα βαθιά της τζαζ.
Ο λόγος για το Jazz Library (http://jazzlibrary.gr/), μια ψηφιακή συλλογή που στοχεύει να παρέχει πληροφορίες για «τα πάντα» γύρω από την ελληνική σκηνή της τζαζ μουσικής και η οποία δημιουργήθηκε υπό την αιγίδα και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το Jazz Library καλύπτει μια περίοδο από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα και περιέχει τα άλμπουμ και τα προφίλ των καλλιτεχνών από την Ελλάδα, την Κύπρο και άλλες χώρες, οι οποίοι τα δημιούργησαν. Περιλαμβάνει ακόμα τα ελληνικά τζαζ συγκροτήματα, ραδιοφωνικές εκπομπές και σύντομα θα επεκταθεί σε πληροφορίες για τα φεστιβάλ, τους χώρους όπου παίζεται η μουσική τζαζ στην Ελλάδα, καθώς και τις νεότερες ειδήσεις στον χώρο.
Ήταν η βαθιά αγάπη του Βαγγέλη Αραγιάννη για τη μουσική και ειδικά την τζαζ, αυτή που τον ώθησε να συμπράξει με μια ομάδα φίλων, με τους οποίους μοιράζεται κοινά ενδιαφέροντα, ώστε να δημιουργήσουν έναν ιστότοπο αφιερωμένο αποκλειστικά στο συγκεκριμένο είδος μουσικής. «Γράφοντας εδώ και πολλά χρόνια σε έντυπα και το διαδίκτυο για τη μουσική, διαπίστωσα ότι υπάρχει ένα κενό συστηματικής πληροφόρησης για την ελληνική τζαζ», λέει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ερασιτέχνης μουσικός και κάτοχος μεγάλης δισκοθήκης, ιδρυτής του Syros Jazz Festival, του ιστότοπου http://jazzbuzz.gr και της RE-Solution AMKE Βαγγέλης Αραγιάννης, εξηγώντας πώς «γεννήθηκε» η αρχική ιδέα.
«Η τζαζ εμφανίστηκε στη χώρα μας από τη δεκαετία του 1920 και έχει ήδη συμπληρώσει πορεία ενός αιώνα. Η δισκογραφία είναι πολύ πλούσια, υπάρχει πολύ δυναμική σκηνή που εμπλουτίζεται διαρκώς με νέους καλλιτέχνες, ενώ εμφανίζονται συνεχώς νέοι χώροι ζωντανής μουσικής και φεστιβάλ σε όλη τη χώρα. Παράλληλα, υπάρχει πλούσιο υλικό από περιοδικά, συνεντεύξεις, δημοσιεύματα και ραδιοφωνικές εκπομπές, μέσα από τα οποία σκιαγραφείται η πορεία της αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής στην Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά δεν υπήρχε ένας διαδικτυακός τόπος, στον οποίο να συγκεντρώνεται η διάσπαρτη και ελλιπής μέχρι σήμερα πληροφορία για τη διαδρομή αυτής της μουσικής στην Ελλάδα», προσθέτει κι εξηγεί πως στον ιστότοπο http://jazzlibrary.gr/ μπορεί κάποιος να μάθει για την τζαζ, ν’ αντλήσει πληροφορίες και ενημέρωση. Οι δημιουργοί του Jazz Library (σ.σ. το σάιτ είναι δίγλωσσο και λειτουργεί σε ελληνικά και αγγλικά) ελπίζουν ότι με έγκυρη και συνεχώς ανανεωνόμενη πληροφόρηση θα βάλουν το δικό τους λιθαράκι στην προώθηση της ελληνικής τζαζ.
Η ομάδα του JazzLibrary
Το Jazz Library σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε σαν μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων και αναπτύχθηκε στην ψηφιακή πολιτιστική πλατφόρμα Omeka. «Προσαρμόσαμε τις δυνατότητες της πλατφόρμας Omeka στις προδιαγραφές που είχαμε θέσει αρχικά, ώστε η πληροφορία που παρέχει η ψηφιακή βιβλιοθήκη να είναι πλήρης και ταυτόχρονα λειτουργική και συνθέσαμε τις δυνατότητες της ομάδας για να βγει σωστό αλλά και αισθητικά ωραίο το αποτέλεσμα», προσθέτει η Κυριακή Κυρίτση, μέλος της ομάδας με μεταπτυχιακό στα πληροφοριακά συστήματα, φίλη των τεχνών και ενεργό μέλος τοπικών συλλόγων. «Με μεγάλη χαρά βλέπουμε τους μουσικούς και την ευρύτερη κοινότητα της τζαζ να αγκαλιάζει το Jazz Library κι αυτό μας δίνει ώθηση να συνεχίσουμε».
Στην ομάδα του Jazz Library, που έχει την έδρα της στη Σύρο, μαζί με τον Βαγγέλη Αραγιάννη και την Κυριακή Κυρίτση, συμμετέχουν o Παύλος Χατζηγρηγορίου, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, αρχιτέκτων ψηφιακής κληρονομιάς και ιδρυτής της «HERMeS», η Θεοδώρα Συμεώνογλου, με μεταπτυχιακές σπουδές στο επικοινωνιακό μάρκετινγκ, ερασιτέχνης φωτογράφος και μέλος εθελοντικών καλλιτεχνικών ομάδων, o Mάνθος Γιουρτζόγλου, δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός και λάτρης της εγχώριας τζαζ σκηνής, και η Δανάη Καλλιαμπέτσου, με μεταπτυχιακές σπουδές στον βιομηχανικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη εφαρμογών και εμπειρία σε ψηφιακά έργα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς). Όπως συστήνονται οι ίδιοι μέσα από την ψηφιακή πλατφόρμα: «είμαστε μια ομάδα από άτομα που έχουμε ακολουθήσει διαφορετικές διαδρομές, αλλά μοιραζόμαστε και πολλά κοινά: πάνω απ’ όλα την αγάπη μας για το ωραίο, τη φύση, τις τέχνες και τη μουσική». Στα άμεσα σχέδια της ομάδας είναι ο εμπλουτισμός της βάσης και η βελτίωση των λειτουργιών του site.
Η τζαζ στην Ελλάδα, μια νέα …παλιά ιστορία
Κι αν κάποιος νομίζει ότι η τζαζ στην Ελλάδα είναι …νέα ιστορία, τα στοιχεία που παρατίθενται στο Jazz Library μάλλον θα τον διαψεύσουν. «Έλληνες μουσικοί, αλλά και διεθνή ονόματα που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα, έκαναν την τζαζ δημοφιλή από τη δεκαετία του ’30. Μετά το τέλος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, πολλοί σημαντικοί συνθέτες αγκάλιασαν αυτή τη μουσική και το τέλος της δεκαετίας του ’70 σηματοδότησε μια νέα εποχή για τη μοντέρνα τζαζ στην Ελλάδα και το ξεκίνημα μιας αξιόλογης δισκογραφίας». Σπουδαίο ρόλο στη διάδοση της τζαζ στην Ελλάδα έπαιξε και η δημιουργία του Τμήματος Τζαζ στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
Μάλιστα, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αραγιάννης, έχει γίνει ήδη επικοινωνία με τον υπεύθυνο καθηγητή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και υπάρχει αμοιβαία διάθεση συνεργασίας. Όσο για το αν έχει μέλλον η τζαζ στην Ελλάδα, ο ίδιος επισημαίνει πως υπάρχει πολύς κόσμος που ακούει αυτή τη μουσική, αλλά θα μπορούσε να διαδοθεί πολύ περισσότερο, καθώς δεν έχει τύχει της προβολής που της αξίζει. Σημειώνει δε, ότι «τα αυτιά της ελληνικής τζαζ είναι ανοιχτά προς όλες τις κατευθύνσεις κι επηρεάζεται από παντού: από την Αμερική, την Ευρώπη, την κλασική μουσική, την ελληνική παράδοση…».
Σοφία Παπαδοπούλου/ΑΠΕ
