Η πρώτη αναφορά στο Δισπηλιό ως αρχαιολογικού χώρου γίνεται ήδη το 1913, με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων και την ενσωμάτωση των Νέων Χωρών στο ελληνικό κράτος, και σχετίζεται με την περιγραφή του αρχαιολόγου Ν. Γ. Παππαδάκι για «πολυγωνικόν τείχος μεγάλων πελεκητών λίθων», το οποίο «σώζεται εν μέρει – μέχρι 2μ. ύψους ενιαχού», «με ίχνη πύλης και δυο πύργων, ασφαλώς αρχ. Ελληνικόν», «του άλλοθεν δυσπροσίτου Κελέτρου»
Του Κοσμά Τουλούμη
