Στο hot spot της Αμερικής Ellis Island στις αρχές και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα κατέληγαν και οι Καστοριανοί μετανάστες φτάνοντας στη Νέα Υόρκη. Μάλιστα πολλοί απ’ αυτούς γυρίζοντας στην Καστοριά και προσπαθώντας να εξηγήσουν το μέρος που τους συγκέντρωναν και άλλους τους κρατούσαν και ουκ ολίγους τους απέλαυναν, το είχαν ονομάσει και καστιγκάρι (καστιγκάρδι) εκ του coast guard που άκουγαν από τους Αμερικανούς.
«Καστιγκάρι: Το κέντρο μετανάστευσης στις ΗΠΑ, πριν λειτουργήσει η νήσος Έλλις, ήταν το Castle Garden, «Καστιγκάρι» σε άπταιστα ελληνοαμερικάνικα. Ο όρος παρέμεινε μάλιστα σε χρήση ακόμα και όταν έκλεισε το Castle Garden, καθώς αφορούσε πια σε κάθε σημείο ελέγχου της μεταναστευτικής ροής”
Το συνάντησα σε τραγούδι σκωπτικό της ξενιτιάς όταν πριν κάποια χρόνια ερευνούσα και κατέγραφα την αστική μουσική παράδοση της Καστοριάς και την μεταναστευτική ροή των καστοριανών στη Νέα Υόρκη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Το τραγούδι έλεγε λοιπόν περιγελώντας “Ντάλιενα μωρή Ντάλιενα, Ντάλιενα πενεμένη, έβγα να δεις τον Ντάλη σου στο Καστιγκάρδι μένει” . Στο τέλος το τραγούδι αναφέρει πως το Ντάλη τελικά τον γύρισαν στον Περαία με το βαπόρι, (τον απέλασαν δηλαδή ).
Προχωρώντας λίγο παραπάνω την έρευνα μου, βρήκα πως ο έρμος ο Ντάλης απελάθει λόγω αριστερών πεποιθήσεων. Όταν ρωτώντας τη γιαγιά που γνωριζε την ιστορία του Ντάλη να μου πει με τι ασχολούνταν ο Ντάλης, μου απάντησε “διάβαζε πολύ παιδί μου “. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Το τραγούδι της Ντάλιενας βρίσκεται στην μουσική έκδοση με τίτλο “Κίνησαν τα καράβια τα Καστοριανά” που έγινε από τον Όμιλο “Μύησις” το 2012 και είχα την τιμή να την επιμεληθώ προσωπικά.»
Παναγιώτης Κώττας
Της Ντάλιενας
Ντάλιαινα μωρή Ντάλιαινα
Ντάλιαινα παινεμένη
έβγα να ιδείς τον Ντάλη σου
στο Καστιγκάρδι μένει
για σε στην ξενιτιά τραβώ
για σένα ωκεανό περνώ
όλα τα τρένα κίνησαν
κι όλοι οι σιδηροδρόμοι
μόνον ο Ντάλης ο πικρός
δεν κίνησεν ακόμη
για σε στην ξενιτιά τραβώ
για σένα ωκεανό περνώ
τον Ντάλη δεν αφήσανε
στην ξενιτιά να φτάνει
πίσω τον εγυρίσανε
στην Καστοριά να πάνει
για σε στην ξενιτιά τραβώ
για σένα ωκεανό περνώ
