Ο Βυζαντινός λόγιος Προκόπιος ο Καισαρεύς (500 – 565) στο έργο του “Περί κτισμάτων”, σχετικά με το οικοδομικό έργο του Ιουστινιανού στην επικράτεια της αυτοκρατορίας, αναφέρει για την Καστοριά:
Υπήρχε μια πόλη στη Θεσσαλία, με το όνομα του Διοκλητιανού. Στην αρχαιότητα ήταν μια πλούσια πόλη, αλλά με την πάροδο του χρόνου καταστράφηκε από τις επιθέσεις των βαρβάρων και έμεινε έρημη για πολύ καιρό.
Δίπλα βρίσκεται η λίμνη Καστοριάς. Στη μέση της λίμνης υπήρχε ένα νησί περιτριγυρισμένο από το νερό.
Μόνο ένα στενό πέρασμα σε αυτό παρέμεινε καθαρό από τη λίμνη, όχι περισσότερο από 15 πόδια.
Ένα πολύ ψηλό βουνό αυξήθηκε σε αυτό το νησί. Το ήμισυ πλύθηκε από μια λίμνη, το άλλο μισό ανέβηκε πάνω από το νησί.
Συνεπώς, ο αυτοκράτορας μας, αφήνοντας στην άκρη την τοποθεσία της πρώην Διοκλητιανής, δεδομένου ότι αυτή η πόλη ήταν εξαιρετικά προσιτή και ήδη, όπως είπα προηγουμένως, υπέστη πολύ κόπο, έχτισε μια πολύ δυνατή πόλη σε αυτό το νησί και φυσικά έδωσε στην πόλη το όνομά της.
Προκόπιου, Περί κτισμάτων (553-555)
Περί Κτισμάτων: σε έξι βιβλία, όπου εξυμνεί τα έργα και τα οικοδομήματα που κατασκεύασε ο Ιουστινιανός σε ολόκληρη την αυτοκρατορία, που εικάζεται ότι γράφτηκε κατά παραγγελία της αυτοκρατορικής αυλής.
Μετάφραση από ρώσικα: translate.google