Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια, αυτοάνοση νευρολογική διαταραχή, που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας βλάβες στη μυελίνη. Επηρεάζει περίπου 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, με την Ευρώπη να έχει τον υψηλότερο επιπολασμό. Εμφανίζεται κυρίως μεταξύ 20-40 ετών και επηρεάζει τις γυναίκες 2-3 φορές περισσότερο από τους άνδρες. Συχνά συμπτώματα/σημεία είναι η κόπωση, η μυϊκή αδυναμία, ο πόνος και η δυσκολία στην ισορροπία και τον συντονισμό των κινήσεων, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών (Motl & Gosney, 2008· MS International Federation, 2020).
Το υδάτινο περιβάλλον αποτελεί τη νούμερο ένα επιλογή για άτομα με ΣΚΠ, διότι παρέχει ιδιαίτερα πλεονεκτήματα που βοηθούν τόσο στη διαχείριση των συμπτωμάτων/σημείων κατά τη διάρκεια της άσκησης όσο και στη βελτίωση της λειτουργικότητας των ασθενών.
Αρχικά, το νερό προσφέρει μειωμένη καταπόνηση στις αρθρώσεις και στους μύες, καθώς μειώνει τη βαρύτητα και παρέχει υποστήριξη στο σώμα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα με ΣΚΠ, καθώς η κούραση και η δυσκολία κίνησης είναι κοινά συμπτώματα/σημεία (Becker, 2009).
Επιπλέον, η υδροθεραπεία συμβάλλει στη διαχείριση της θερμοκρασίας του σώματος και στη μείωση της σπαστικότητας και του πόνου. Τα άτομα με ΣΚΠ συχνά παρουσιάζουν επιδείνωση των συμπτωμάτων/σημείων σε υψηλές θερμοκρασίες. Η άσκηση σε νερό βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, μειώνοντας τον κίνδυνο υπερκόπωσης, ενώ η άνωση του νερού και το υδρομασάζ βοηθούν στη χαλάρωση των μυών, με αποτέλεσμα να μειώνεται η σπαστικότητα, ένα συχνό σημείο της πάθησης (Castro-Sánchez et al., 2012· White & Dressendorfer, 2004).
Ακόμη, η άσκηση στο νερό συμβάλλει στη βελτίωση της ισορροπίας, στη μυϊκή ενδυνάμωση και στην ενίσχυση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας. Η πυκνότητα του νερού βοηθά στη βελτίωση της ισορροπίας, ενώ παράλληλα μειώνει τον κίνδυνο πτώσεων, κάτι που είναι δύσκολο να συμβεί στην ξηρά, λόγω μυϊκής αδυναμίας ή αστάθειας που παρουσιάζουν τα άτομα με ΣΚΠ. Ο χώρος της πισίνας επιτρέπει μια μεγάλη ποικιλία ασκήσεων για κάθε άτομο, προσαρμόζοντας τις ασκήσεις στις δικές του ανάγκες και δυνατότητες, ενισχύοντας συνολικά τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής τους (Gehlsen et al., 1984· Petajan & White, 1999).
Ορισμένες δυνατότητες που προσφέρει η υδροθεραπεία σε άτομα με ΣΚΠ είναι:
- Περιπατητικές ασκήσεις ισορροπίας και συντονισμού.
- Ασκήσεις ενδυνάμωσης με το βάρος του σώματος και τη χρήση ειδικού εξοπλισμού (χειροπέδιλα, βατραχοπέδιλα, αλτήρες κ.ά.).
- Αερόβια άσκηση, μέσω της κολύμβησης.
- Ασκήσεις κινητικότητας (δυναμικές και στατικές διατάσεις), εκμεταλλευόμενοι τις ιδιότητες του νερού.
- Ασκήσεις κιναίσθησης και ιδιοδεκτικότητας μέσα από πρακτικές εκμάθησης και παραλλαγές των κολυμβητικών στυλ (Bates & Hanson, 1996· Becker, 2009).
Φυσικά, το υδάτινο περιβάλλον προσφέρει και ψυχολογικά οφέλη στους ασκούμενους, καθώς το νερό δίνει ένα αίσθημα ελευθερίας και χαλάρωσης. Επιπλέον, η άσκηση στο νερό μπορεί να μειώσει το άγχος και την κατάθλιψη, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση και την ψυχική ευεξία (Frank & Dean, 2007).
Όλα τα παραπάνω είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένων επαγγελματιών, για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η μέγιστη αποτελεσματικότητα. Το Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς, μέσα από τον σύγχρονο και κατάλληλα εξοπλισμένο, πιστοποιημένο και αδειοδοτημένο χώρο της πισίνας που διαθέτει, προσφέρει εξατομικευμένες συνεδρίες άσκησης στο νερό, με απώτερο στόχο την επίτευξη της καλύτερης ποιότητας ζωής των ωφελούμενων που πάσχουν από ΣΚΠ.
Ο Γυμναστής του Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς,
Βραγγάλας Γιώργος
Βιβλιογραφία
Bates, A., & Hanson, N. (1996). Θεραπευτική άσκηση στο νερό. Επιστημονικές εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.
Becker, B. E. (2009). Aquatic therapy: Scientific foundations and clinical rehabilitation applications. PM&R, 1(9), 859-872. https://doi.org/10.1016/j.pmrj.2009.05.017
Castro-Sánchez, A. M., Matarán-Peñarrocha, G. A., & López-Rodríguez, M. M. (2012). Effects of aquatic therapy on pain, functional capacity, and quality of life in patients with multiple sclerosis: A randomized clinical trial. International Journal of Clinical and Health Psychology, 12(2), 235-247.
Gehlsen, G. M., Grigsby, S. A., & Winant, D. M. (1984). Effects of an aquatic fitness program on the muscular strength and endurance of patients with multiple sclerosis. Physical Therapy, 64(5), 653-657. https://doi.org/10.1093/ptj/64.5.653
Motl, R. W., &Gosney, J. L. (2008). Effect of exercise training on quality of life in multiple sclerosis: A meta-analysis. Multiple Sclerosis Journal, 14(1), 129-135. https://doi: 10.1177/1352458507080464.
MS International Federation (2020). Atlas of MS, 3rd Edition. https://www.atlasofms.org
Petajan, J. H., & White, A. T. (1999). Recommendations for physical activity in patients with multiple sclerosis. Sports Medicine, 27(3), 179-191. https://doi.org/10.2165/00007256-199927030-00004
Frank, R., & Dean, R. (2007). Water exercise and stress relief: The physiological effects of aquatic exercise on reducing stress and anxiety. Journal of Strength and Conditioning Research, 21(1), 40-46. https://doi.org/10.1519/00124278-200701000-00009
White, L. J., &Dressendorfer, R. H. (2004). Exercise and multiple sclerosis: Physiological, psychological, and quality of life issues. Journal of Sports Medicine, 34(15), 1077-1100. https://doi.org/10.2165/00007256-200434150-00001
