Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Εργασίας – Ο Ρόλος της Κοινωνικής Εργασίας στην
Κοινότητα
Η Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Εργασίας αποτελεί μία ευκαιρία να αναδείξουμε τη σημασία της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της συμπερίληψης. Η κοινωνική εργασία δεν αφορά μόνο την παροχή υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες, αλλά και την ενεργή παρέμβαση στις κοινότητες, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και προσβάσιμου κόσμου.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Κέντρο Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας Ατόμων με Αναπηρία «Σύμπλευση» Καστοριάς διοργάνωσε ένα βιωματικό εργαστήρι σε Δημοτικό Σχολείο του Άργους Ορεστικού, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών της Γ’ και Δ’ Δημοτικού για την αναπηρία και τη συμπερίληψη. Αυτή η δράση εντάσσεται στην ευρύτερη φιλοσοφία της κοινωνικής εργασίας στην κοινότητα, η οποία εστιάζει στη διαμόρφωση συμπεριληπτικών αντιλήψεων από μικρή ηλικία, ώστε να οικοδομήσουμε ένα πιο ισότιμο μέλλον.
Ένα Παραμύθι Διαφορετικό από τα Άλλα
Το εργαστήρι ξεκίνησε με την παρουσίαση του «Διαφορετικού Πινόκιο», ενός πρωτότυπου παραμυθιού, όπου ο Πινόκιο είναι ένα παιδί με αναπηρία. Μέσα από την ιστορία του, τα παιδιά γνώρισαν διαφορετικούς τύπους αναπηρίας και προβληματίστηκαν σχετικά με το πώς η κοινωνία μπορεί να γίνει πιο συμπεριληπτική. Η αφήγηση και η συζήτηση που ακολούθησε αποτέλεσαν το πρώτο βήμα για την κατανόηση της έννοιας της ισότητας και της σημασίας της αποδοχής.
Εικόνες και Ιστορίες που Εμπνέουν
Στη συνέχεια, μέσα από βίντεο και φωτογραφικό υλικό, οι μαθητές γνώρισαν ανθρώπους με αναπηρία που διαπρέπουν σε διάφορους τομείς. Ένα από τα πιο συγκινητικά σημεία ήταν η προβολή δύο βίντεο, που ανέδειξαν τη δύναμη της θέλησης και την ισότητα των ευκαιριών:
- Το πρώτο βίντεο παρουσίαζε ένα κορίτσι με κινητική αναπηρία, το οποίο κάνει μαθήματα χορού με το αμαξίδιο της, δείχνοντας πως η τέχνη και η κίνηση είναι για όλους. Το δεύτερο βίντεο αφορούσε ένα κορίτσι μικρής ηλικίας με ακρωτηριασμένο κάτω άκρο, το οποίο, φορώντας πρόσθετο μέλος, συμμετείχε σε αναρρίχηση, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα, ότι η αναπηρία δεν περιορίζει τις δυνατότητες ενός ατόμου.
Ένας Ανοιχτός Διάλογος – Ο Ρόλος των Προτύπων
Ιδιαίτερη σημασία είχε η συμμετοχή του κου Παναγιώτη Σεμασιώτη, ενός συμπολίτου μας, ατόμου με Σκλήρυνση κατά Πλάκας και κινητική αναπηρία, ο οποίος μοιράστηκε τις εμπειρίες του με τα παιδιά. Μέσα από τις ερωτήσεις των μαθητών, αναδείχθηκαν τα πραγματικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην καθημερινότητά τους, καθώς και οι λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν τόσο στο σχολικό περιβάλλον όσο και στην κοινωνία γενικότερα.
Στο βιωματικό μας εργαστήριο, ξεκαθαρίσαμε τη σημασία της συμπεριληπτικής γλώσσας και τη δύναμη που έχουν οι λέξεις στη διαμόρφωση αντιλήψεων και στάσεων. Συζητήσαμε και υιοθετήσαμε όρους που αναδεικνύουν τον σεβασμό και την ισότιμη συμμετοχή όλων, αποφεύγοντας εκφράσεις που ενισχύουν στερεότυπα ή αποκλεισμό. Για παράδειγμα, επισημάναμε τη διαφορά μεταξύ του «ανάπηρο άτομο» και του «ατόμου με αναπηρία», δίνοντας έμφαση στην ατομική υπόσταση πέρα από την αναπηρία. Αμαξίδιο, όχι «καροτσάκι», τα παιδιά έμαθαν ότι το αμαξίδιο μπορεί να το κινεί το ίδιο το άτομο, ενώ το καροτσάκι απαιτεί τη βοήθεια τρίτου προσώπου για να μετακινηθεί. Αντί για λέξεις όπως «κωφάλαλος- μουγκός», συμφωνήσαμε να χρησιμοποιούμε τον όρο «άτομο με ακουστική αναπηρία» ή «κωφός». Αντίστοιχα, μάθαμε να μιλάμε για βακτηρίες, και όχι «πατερίτσες».
Ένα Συμπεριληπτικό Σχολείο για Όλους
Ένα από τα βασικά σημεία του εργαστηρίου ήταν η σημασία ενός σχολείου που να είναι προσβάσιμο σε όλους τους μαθητές. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να δουν και να δοκιμάσουν τη μετακίνηση με αναπηρικό αμαξίδιο, αντιλαμβανόμενα έτσι τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με κινητική αναπηρία.
Τα Παιδιά ως Φορείς Αλλαγής
Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα του εργαστηρίου ήταν η απόφαση των μαθητών να γράψουν ένα γράμμα προς τον Δήμαρχο, όπου θα περιγράφουν τα προβλήματα προσβασιμότητας του σχολείου τους και θα καταθέσουν προτάσεις βελτίωσης. Παράλληλα, συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την προσβασιμότητα του σχολικού τους χώρου, μετατρέποντας τη θεωρητική γνώση σε προβληματισμό και πρακτική δράση.
Η Δύναμη της Γλώσσας – Βιωματικό Παιχνίδι για τις Λέξεις
Ένα από τα πιο ισχυρά μηνύματα του εργαστηρίου ήταν η σημασία της χρήσης της γλώσσας στην καθημερινότητά μας. Σε ένα βιωματικό παιχνίδι, τα παιδιά κλήθηκαν να εντοπίσουν και να αναφέρουν λέξεις και φράσεις που περιέχουν αναφορές στην αναπηρία και χρησιμοποιούνται συχνά, είτε με αρνητική είτε με προσβλητική χροιά, στην επικοινωνία με τους συνομηλίκους τους. Με έναν συμβολικό τρόπο, όλες αυτές οι λέξεις έγιναν χάρτινες μπάλες, τις οποίες πέταξαν μακριά, δείχνοντας την επιθυμία τους να απορρίψουν στερεοτυπικές και μειωτικές εκφράσεις. Αυτό το παιχνίδι ανέδειξε τη δύναμη της γλώσσας και τη σημασία της επιλογής λέξεων που προάγουν τον σεβασμό και τη συμπερίληψη.
Η Κοινωνική Εργασία ως Μοχλός Κοινωνικής Αλλαγής
Το βιωματικό εργαστήρι αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα της κοινωνικής εργασίας στην κοινότητα. Ο ρόλος του κοινωνικού λειτουργού είναι να προωθεί την αλλαγή μέσα από εκπαίδευση, δράση και συμμετοχή. Μέσα από τέτοιες παρεμβάσεις:
- Ενισχύεται η ενσυναίσθηση και η κατανόηση των παιδιών απέναντι στην αναπηρία.
- Καλλιεργείται η κριτική σκέψη και η διάθεση για συμμετοχή στην κοινωνική αλλαγή.
- Δίνεται χώρος στις φωνές των μαθητών, ώστε να γίνουν οι ίδιοι φορείς της αλλαγής.
Η εκπαίδευση αποτελεί το πρώτο βήμα για έναν κόσμο πιο συμπεριληπτικό, όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα. Όταν αλλάζουμε τον τρόπο που σκέφτονται τα παιδιά, κάνουμε ένα βήμα προς ένα καλύτερο μέλλον.
Ένα Μήνυμα για το Μέλλον
Η συνεργασία με την Εργοθεραπεύτρια Βάγια Κατσιγιάννη και όλους τους συμμετέχοντες στο εργαστήρι ανέδειξε τη δύναμη της ομαδικότητας και της συνεργασίας στην κοινωνική εργασία. Μαζί, δημιουργούμε δράσεις που εμπνέουν, εκπαιδεύουν και ενισχύουν την κοινωνική συνοχή.
Η Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Εργασίας είναι μια υπενθύμιση ότι η κοινωνική αλλαγή ξεκινά από εμάς. Με μικρές αλλά ουσιαστικές παρεμβάσεις, μπορούμε να διαμορφώσουμε έναν κόσμο περισσότερο δίκαιο, ισότιμο και προσβάσιμο για όλους.
Οι Κοινωνικοί Λειτουργοί του Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς
Αφεντούλη Σοφία
Κοκκινίδου Ελευθερία
Μπούγια Μαρία
