«Διαιτητικής παραγγέλματα. Προς την υγιεινήν δίαιτα αφορώντα»
Γράφει η
Κατ’ αλήθειαν η καλή διαγωγή, και καθαρά συνείδησις, είναι η βάσις και το θεμέλιον της γλυκείας ζωής. Διότι όταν τινάς φυλάττη την συνείδησίν του αθώαν, και καθαράν, ενθυμούμενος άπαντα τα καλά της ζωής του έργα, αισθάνεται μίαν γλυκυτάτην χαράν, ήτις εγείρουσα εις το σώμα μας μίαν ξεχωριστήν δύναμιν, προξενεί να γίνωνται αι ενέργειαί του με ευκολίαν, και ευταξίαν, εξ ων τω όντι και η ευσταθής της υγείας εκκρέμαται κατάστασις».
Δεν θα περίμενε κανείς σε ένα βιβλίο με τίτλο «Διαιτητικής παραγγέλματα. Προς την υγιεινήν δίαιτα αφορώντα», να συνδέεται ευθέως η καλή υγεία ενός ανθρώπου με τη στάση ζωής του, ωστόσο όταν ο Καστοριανός ιατροφιλόσοφος Κωνσταντίνος Μιχαήλ το εξέδωσε, το ημερολόγιο έγραφε 1794. Και στην προεπαναστατική Ελλάδα, οι άνθρωποι δεν είχαν μόνο ανάγκη από ιατρικές και διατροφικές συμβουλές, αλλά από γενικότερη εκπαίδευση και καθοδήγηση.
Ο σπουδαγμένος στη Βιέννη ιατροφιλόσοφος έγραψε ένα από τα πρώτα βιβλία εκλαϊκευμένης ιατρικής της εποχής του, ωστόσο, όπως φαίνεται και από το προηγούμενο απόσπασμα, προσεγγίζει το θέμα της υγείας με ευρύτητα ιδιαίτερα πρωτοποριακή για την εποχή του. Στα κεφάλαια του βιβλίου δεν περιορίζεται μόνο σε συμβουλές για πολύ νερό και λίγο κρασί, ούτε αναφέρεται μόνο στον διατροφικό πλούτο των ψαριών και των χορταρικών.
Ο ιατροφιλόσοφος Κωνσταντίνος Μιχαήλ, στο βιβλίο του που εκδόθηκε το 1794, εκθειάζει τη σημασία του μέτρου σε όλα τα επίπεδα
Υπογραμμίζει την επιβάρυνση στην υγεία του ανθρώπου που μπορεί να προκαλέσουν οι ψυχολογικές εντάσεις, τα έντονα συναισθήματα, εκθειάζει τη σημασία του μέτρου σε όλα τα επίπεδα, την αξία της κίνησης και της ανάπαυσης, και ενός τρόπου ζωής που να οδηγεί σε πνευματική αναγέννηση, άλλωστε ένας από τους στόχους του ίδιου του συγγραφέα είναι να διαφωτίσει τους αναγνώστες της εποχής του, να βοηθήσει το «αγαπητόν του Γένος», όπως γράφει.
Η μεγάλη στροφή
Ενδεχομένως αν ζούσε σήμερα, ο Μιχαήλ θα ήταν από τους βασικούς εκφραστές της παγκόσμιας τάσης που εκφράζεται με μια μεγάλη στροφή προς την προληπτική υγειονομική περίθαλψη, την εξατομικευμένη ιατρική, τις φυσικές θεραπείες, τον συνδυασμό σωστής διατροφής και άσκησης.
Όλο και περισσότερο αναζητάει κανείς λύσεις που εκτός από επιστημονική εγκυρότητα να έχουν και μια ολιστική προσέγγιση. Καθώς τα προβλήματα στις σύγχρονες κοινωνίες είναι εξαιρετικά σύνθετα, μονοδιάστατες απαντήσεις δεν είναι επαρκείς. Και μάλλον δεν ήταν ποτέ.
