Το διήμερο Συνέδριο με θέμα “Climate resilience policies for coastal cultural heritage at the Adriatic Ionian Region” πραγματοποιήθηκε στην Καστοριά από τις 16 έως και 18 Μαΐου 2025 και διοργανώθηκε στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας της Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Περιφέρεια Αδριατικής και Ιονίου (EUSAIR) και της Πρωτοβουλίας Αδριατικής και Ιονίου (AII).
Η διοργάνωση υλοποιήθηκε από Υπουργείου Πολιτισμού στο πλαίσιο του Πυλώνα IV της EUSAIR για το Βιώσιμο Τουρισμό με την οργανωτική συμβολή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καστοριάς, της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων & Ε.Ε. και της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και με την υποστήριξη της Μόνιμης Γραμματείας της Πρωτοβουλίας Αδριατικής-Ιονίου.
Στη Διημερίδα συμμετείχαν 12 ομιλητές, εξειδικευμένοι επιστήμονες και μέλη αντίστοιχων Υπουργείων και Φορέων από την Ελλάδα και το Εξωτερικό, από τις εμπλεκόμενες στην Πρωτοβουλία χώρες (Ιταλία, Σλοβενία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη), καθώς και η Κύπρος. Η διοργάνωση ολοκληρώθηκε την Κυριακή 18 Μαΐου στο Αρχοντικό Τσιατσιαπά, με ανοιχτή συζήτηση μεταξύ των Συνέδρων, υπό το συντονισμό του Καθηγητή Φυσικής, Περιβάλλοντος και Κλίματος στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Κωνσταντίνου Καρτάλη, μέλους της Ευρωπαϊκής και αντίστοιχης Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, ο οποίος σταθερά συνδράμει το Υπουργείο μας σε θέματα προσαρμογής της πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η Υπουργός Πολιτισμού Δρ. Λίνα Μενδώνη, χαιρετίζοντας την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου, επεσήμανε τη διαβρωτική επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα μνημεία της πολιτιστικής της κληρονομιάς, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί μια από τις δύσκολες προκλήσεις, τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν οι χώρες της Μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου και τόνισε ότι επιστημονικές συναντήσεις, όπως η συγκεκριμένη, συνιστούν σημαντικές ευκαιρίες δικτύωσης, ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών, που ενισχύουν τις κοινές προσπάθειες των κρατών-μελών της Ε.Ε. και των γειτονικών χωρών, οι οποίες βρίσκονται σε ενταξιακή πορεία. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην επιλογή της Καστοριάς για τη διοργάνωση του συνεδρίου, ως σημαντική λόγω της πλούσιας ιστορικής και μνημειακής της κληρονομιάς, που καθιστά την πόλη ένα ζωντανό μουσείο στις όχθες της λίμνης Ορεστιάδας, όσο και λόγω του ιδιαίτερου φυσικού τοπίου. Ενός τοπίου ενταγμένου σε ένα ορεινό λιμναίο περιβάλλον με συχνά ακραίες εναλλαγές καιρικών φαινομένων επηρεάζοντας τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς, φαινόμενα που εντείνονται από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε καίρια ερωτήματα που οδήγησαν σε ουσιαστικά συμπεράσματα, τα οποία και καταγράφηκαν. Τέθηκαν οι βασικές προτεραιότητες στη θεματική ενότητα «πολιτιστική κληρονομιά και κλιματική αλλαγή» για το επόμενο διάστημα, συζητήθηκε η αλληλένδετη σχέση πολιτισμού και περιβάλλοντος, καθώς και η ενίσχυση του ειδικότερης θεματικής ενότητας «Κλιματική αλλαγή και υποβρύχια αρχαιολογία», ενώ διερευνήθηκε και η δομή που θα είχε τη δυνατότητα να εξειδικεύσει περισσότερο τις προτάσεις των Συνέδρων. Επιπλέον, κρίθηκε απαραίτητη η συλλογή και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων ερευνητικών προγραμμάτων, η ανάγκη για την ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως και η ανάγκη για την ανάπτυξη διαχειριστικών σχεδίων για τους αρχαιολογικούς χώρους για την προστασία τους.
2 λεπτά ανάγνωση