Μια νέα εθελοντική σύμπραξη με συμμετοχή φορέων της αυτοδιοίκησης και ιδιωτών, έρχεται να προσφέρει υψηλές υπηρεσίες στον σημαντικότερο πλούτο της Δυτικής Μακεδονίας, που είναι τα δάση της. Πρόκειται για το «Πρότυπο Δάσος Δυτικής Μακεδονίας – Western Macedonia Model Forest», που δημιουργήθηκε μόλις το 2023 και πριν από λίγες ημέρες έλαβε την αναγνώριση του πλήρους μέλους του Διεθνούς Δικτύου Πρότυπων Δασών (International Model Forest Network) με έδρα τον Καναδά.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Κοζάνης Δημήτριος Τσίπλινας, στην ΑΜΚΕ Πρότυπο Δάσος συμμετέχουν 13 φορείς της Αυτοδιοίκησης Α & Β βαθμού, 53 ιδιώτες, μέλη των δασικών Συνεταιρισμών της περιοχής, Ορειβατικοί Σύλλογοι, «με άμεσο στόχο την αειφόρο διαχείριση των δασών, τη συμμετοχή σε αυτοψίες και γνωμοδοτήσεις, την ανάδειξη και ορθή διαχείριση των μη ξυλωδών προϊόντων του δάσους».
Ο κ. Τσίπλινας διευκρίνισε ότι στα μη ξυλώδη προϊόντα «περιλαμβάνονται τα μανιτάρια, τα αρωματικά φυτά και τα φρούτα του δάσους», που η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας διαθέτει σε μοναδικές ποικιλομορφίες. Επισήμανε, ωστόσο, ότι «υπάρχει σημαντικό έλλειμμα ορθής διαχείρισης και ελέγχου, με αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων για το Κράτος αλλά και την καταστροφή της χλωρίδας».
Αναφέρθηκε σε δύο περιπτώσεις που δημιουργούν ένα κακό προηγούμενο με συνέπειες για το κράτος αλλά και το περιβάλλον. Πολλές βουνοκορφές που προηγουμένως ήταν προσιτές μόνο σε αναρριχητές βουνού και ορειβάτες, σήμερα. εξαιτίας της ύπαρξης αιολικών πάρκων διαθέτουν δρόμους προσπέλασης ακόμη και σε απλά ΙΧ αυτοκίνητα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται αλόγιστη, χωρίς όρια και με ακατάλληλο τρόπο συλλογή αρωματικών φυτών που στη συνέχεια πωλούνται στο εμπόριο.
Ο κ. Τσίπλινας σημείωσε ότι «εκτός από τις τεράστιες ποσότητες, ο κακός τρόπος συλλογής με την πάροδο του χρόνου τείνει να εξαφανίζει τα λιβάδια των αρωματικών φυτών». Επίσης, στο θέμα της συλλογής άγριων μανιταριών, παρότι το δασαρχείο εκδίδει άδειες για συλλογή συγκεκριμένων ποσοτήτων -για παράδειγμα 10 ή 30 κιλών, ουδείς γνωρίζει εάν συλλέγονται τελικά 500 κιλά καθώς στην ουσία δεν ασκείται ουσιαστικός έλεγχος.
Αν και ο ίδιος είναι στέλεχος της δασικής υπηρεσίας, εξήγησε ωστόσο ότι ο στόχος του Πρότυπου Δάσους δεν είναι να αντικαταστήσει τον ρόλο της Πολιτείας, αλλά μέσω των δράσεων που θα αναπτύξει, να συμβάλει στην αειφορία του περιβάλλοντος στη δυτική Μακεδονία, να προσφέρει σε θέματα εκπαίδευσης για το περιβάλλον, να συμβάλει σε ζητήματα γύρω από τον πολιτισμό και τον τουρισμό, στην ενημέρωση των πολιτών για τα ξύλινα και μη δασικά προϊόντα μέσω της δικτύωσης των δράσεων.
Τα δάση της Δυτικής Μακεδονίας καλύπτουν περίπου το 24,3% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας, με τη μεγαλύτερη έκταση να έχει η ΠΕ Γρεβενών με 78.050 εκτάρια (Ha), ενώ ακολουθεί η ΠΕ Καστοριάς με 68.384 εκτάρια. Μικρότερες αλλά εξίσου σημαντικές εκτάσεις διαθέτουν οι ΠΕ Φλώρινας και Κοζάνης με 46.895 και 36.225 αντίστοιχα.
Σύμφωνα με στοιχεία της δασικής υπηρεσίας, το Δημόσιο κατέχει το 62,21% των δασών στη Δυτική Μακεδονία. Ο δεύτερος μεγαλύτερος δασοκτήμονας είναι οι Δήμοι, με το 23,88% ενώ το υπόλοιπο 14% ανήκει σε ιδιώτες και στην Εκκλησία. Από τις παραπάνω εκτάσεις το 3,45% είναι μεικτά δάση, το 4,52% δάση κωνοφόρων, το 16,95% πλατύφυλλα δάση και το 21,89% μεταβατικό δάσος.
Το στρατηγικό σχέδιο της σύμπραξης Πρότυπο Δάσος εγκρίθηκε από το International Model Forest Network (IMFN) με έδρα τον Καναδά και το Mediterranean Model Forest Network (MMFN) με έδρα την Τοσκάνη της Φλωρεντίας. Στελέχη των παραπάνω δυο οργανισμών, το προηγούμενο καλοκαίρι πραγματοποίησαν αυτοψία στην έδρα της σύμπραξης στη Νεάπολη Κοζάνης, όπου είναι τα γραφεία του Πρότυπου Δάσους, αξιολόγησαν τις δράσεις και το σχέδιο που έχει υποβάλει, ανάβοντας στο τέλος το «πράσινο φως» για την είσοδο του στο παγκόσμιο δίκτυο. Το Model Forest ξεκίνησε στον Καναδά το 1970 και (μέχρι προσφάτως) αριθμούνται 61 πρότυπα δάση σε 36 χώρες παγκοσμίως. Το Πρότυπο Δάσος Δυτικής Μακεδονίας – Western Macedonia Model Forest ως μέρος του παγκόσμιου δικτύου ανήκει στο Mediterranean Model Forest Network.
Σπ. Κουταβάς
