Υπερβολική κατανάλωση φυσικών πόρων που χρησιμοποιούνται για να δημιουργηθούν υφάσματα και ρούχα, πολύ μικρός χρόνος ζωής στην αξιοποίηση των πόρων αυτών και τεράστιες ποσότητες αποβλήτων που μάλιστα δεν τυγχάνουν της κατάλληλης διαχείρισης είναι το αποτέλεσμα της γρήγορης μόδας (fast fashion), μιας τάσης που ισχυροποιήθηκε την τελευταία δεκαετία και εκφράζει την παραγωγή φτηνών και κομψών ρούχων που πωλούνται στη λιανική με υψηλότατη ζήτηση και αντικαθιστώνται ταχύτατα από άλλα καινούρια ρούχα.
Το πρόβλημα απορρέει από το αντίστοιχο επιχειρηματικό μοντέλο που αναπαράγει τις πρόσφατες τάσεις της πασαρέλας και τα σχέδια υψηλής μόδας, ενώ η αντιμετώπισή του θεωρείται πλέον ο μινιμαλισμός στην κατανάλωση και η συνειδητοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της γρήγορης μόδας.
«Τα υφάσματα μπορούν να ανακυκλωθούν. Οι παππούδες μας, πριν από πενήντα και εξήντα χρόνια, αυτό το έκαναν πραγματικότητα. Δεν πετούσαν κανένα κομμάτι υφάσματος» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου, καθηγήτρια στη Δασική Πληροφορική και στις Τεχνολογίες για Πράσινες Περιφερειακές Πολιτικές, διευθύντρια στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Τουρισμός και Τοπική Ανάπτυξη» του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η ίδια τονίζει ότι το πρόβλημα αφορά ολόκληρο τον πλανήτη και την ασυλλόγιστη σπατάλη φυσικών πόρων στο κομμάτι της ένδυσης και της μόδας και υπογραμμίζει την ανάγκη υλοποίησης των επιταγών της παγκόσμιας περιβαλλοντικής κοινότητας για την επαναχρησιμοποίηση φυσικών υλών, την επέκταση του κύκλου της ζωής τους και τη χρήση των υλικών αυτών με άλλους τρόπους.
Η βιώσιμη ανάπτυξη στοχεύει στον μινιμαλισμό
«Στο πλαίσιο της υλοποίησης των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης, η τελευταία στοχεύει στον μινιμαλισμό και το γεγονός αυτό το έχει αντιληφθεί και η νεολαία που αναζητά ρούχα από δεύτερο χέρι. Επίσης εμείς, σαν καθηγητές, σαν εκπαιδευτικοί, οφείλουμε να εμφυσήσουμε στους νέους ανθρώπους την αγάπη για το φυσικό περιβάλλον, το να μην είναι τόσο δεκτικοί στις τάσεις της μόδας, το να αντιμετωπίζουν με κριτική ματιά την υπερβολική χρήση νερού και πλαστικού» αναφέρει.
Ενδεικτικά επισημαίνει ότι στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Τουρισμός και Τοπική Ανάπτυξη» τίθενται πολλές φορές προκλήσεις για καθηγητές και φοιτητές, ώστε να μην φέρνουν στην αίθουσα διδασκαλίας πλαστικό μπουκάλι, να χρησιμοποιούν μπουκάλια πολλαπλών χρήσεων, να υιοθετήσουν μία γλάστρα ή να μην αγοράσουν κανένα ρούχο για έναν μήνα.
Επιπλέον, όπως σχολιάζει, υπάρχουν εφαρμογές στα κινητά τηλέφωνα οι οποίες υποστηρίζουν τη μειωμένη χρήση φυσικών πόρων ή δίνουν συγκεκριμένες συμβουλές, με στόχο την αλλαγή των καθημερινών συνηθειών του κόσμου. «Για παράδειγμα, μέσω των εφαρμογών αυτών καλείται ο χρήστης να αναφέρει πόσο τακτικά αλλάζει την οδοντόβουρτσά του, αν είναι πλαστική ή από μπαμπού, αν έχει ανοιχτή τη βρύση για το χρονικό διάστημα που πλένει τα δόντια του, πόσα πανωφόρια αγοράζει κάθε χρόνο κ.ά. Με τον τρόπο αυτό, οι απαντήσεις καταγράφονται και μπορεί ο χρήσης να αντιληφθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ενεργειών του» συμπληρώνει.
Η γρήγορη μόδα «αγγίζει» και τον τουρισμό
Παράλληλα η γρήγορη μόδα φαίνεται ότι επηρεάζει και τον κλάδο του τουρισμού, καθώς η ξενοδοχειακή ροή απορριμμάτων είναι πολύ μεγάλη, ενώ γίνονται διαρκώς ανακαινίσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες, μπιτς μπαρ, ακόμη και σε κάμπινγκ. «Όσοι είμαστε τουρίστες, για τη χρονική περίοδο των διακοπών μας κάνουμε αλόγιστη χρήση υλικών που μας προσφέρονται. Είμαστε εμείς που ζητάμε την αλλαγή σεντονιών και πετσετών καθημερινά, που καταναλώνουμε και πετάμε συνεχώς, που ξοδεύουμε φυσικούς πόρους» προσθέτει.
Οι επιλογές μας έχουν νόημα
Η κ. Ανδρεοπούλου δηλώνει αισιόδοξη για το μέλλον καθώς διαπιστώνει ότι οι νεότεροι άνθρωποι είναι περισσότερο αφυπνισμένοι στα ζητήματα αυτά και επιλέγουν μικρές ή μεγαλύτερες λύσεις, που δεν είναι επιβαρυντικές για το περιβάλλον. Τονίζει, ωστόσο, ότι αν δεν γίνουν βήματα τώρα, σε πενήντα χρόνια η επιβάρυνση της κλιματικής αλλαγής θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Για τον λόγο αυτό επισημαίνει ότι μικρές φιλοπεριβαλλοντικές αλλαγές μπορεί να έχουν συνολικά μεγάλο αποτέλεσμα.
«Είμαστε δέκα εκατομμύρια άνθρωποι στην Ελλάδα. Όλοι το καλοκαίρι παίρνουμε ένα ποτήρι καφέ. Αν επιλέξουμε να μην καταναλώσουμε ένα πλαστικό καλαμάκι ο καθένας, ή ένα μπουκαλάκι νερό ο καθένας, δεν θα πεταχτούν δέκα εκατομμύρια πλαστικά καλαμάκια ή δέκα εκατομμύρια πλαστικά καπάκια. Συνολικά οι επιλογές μας έχουν νόημα και μάλιστα κατευθύνουν και τις μεγάλες εταιρείες σε καλύτερες λύσεις, με φιλοπεριβαλλοντικά υλικά, πράσινα προϊόντα και μορφές υπηρεσιών και μόδας που μπορεί το κοινό να αγαπήσει» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Π. Γιούλτση/ΑΠΕ
