“Παγωτό!.. καϊμάκι παγωτό!…
Μελωδική, γλυκιά και κρυστάλλινη η στεντόρεια φωνή του Κίμωνα, διαλαλούσε την πραμάτεια. Παγωτό!.. Κι ο Κίμων, ντυμένος στα κάτασπρα, σωστός παγωτατζής, τσουλούσε το καρότσι του και περιδιάβαινε ολημερίς τους δρόμους. Αγκομαχώντας στις ανηφοριές και παίρνοντας ανάσα στις κατηφοριές, καλούσε μικρούς και μεγάλους να ‘ρθουν κοντά του, για να φευτούν το αγνό, το γεμάτο άρωμα και μοναδική νοστιμιά παγωτό του.
Και ήταν το παγωτό του Κίμωνα το κάτι άλλο. «Χωνάκι και κασάτο». Δυόμιση δεκάρες το χωνάκι, μισή δραχμή το κασάτο. Είχε και κασάτο της μιας δραχμής, αυτό όμως ήταν για τους λίγους. Ήταν για τα «υψηλά βαλάντια». Παγωτό!… Κι εμείς, στο άκουσμα της θεσπέσιας φωνής, αφήναμε το ραμάτιασμα και τρέχαμε κοντά του κρατώντας σφιχτά τις λιγοστές δεκάρες στα λερωμένα από την πικράδα του καπνού χέρια μας. Κι ο Κίμων, καλοσυνάτος και πάντα γελαστός, με το κεφάλι του κάτω από την τέντα του καροτσιού, για να προστατεύεται από τις καυτές ακτίνες του ήλιου, έπαιρνε το ειδικό κουταλάκι, έσκυβε στο μεταλλικό κάδο και άνεση μεγάλη και χάρη περισσή, έβαζε το παγωτό στο χωνάκι ή το κασάτο.
Τι νοστιμιά ήταν αυτή, Θεέ μου!… Τι άρωμα!… Τι γεύση!… Τι δροσιά!… Τι μοναδικότητα!…
Κι όταν απομακρυνόταν να πάει κι αλλού, σκεφτόμασταν την επόμενη μέρα, που πάλι, την ίδια περίπου ώρα θ’ ακούγαμε τη γλυκιά φωνή. Δεν ήταν λίγες οι φορές που δεν είχαμε χρήματα. Ούτε «τσακιστή» δεκάρα. Όμως στο άκουσμα της φωνής του, τρέχαμε κοντά του και «ξερογλειφόμασταν» βλέποντας τους τυχερούς που είχαν την δυνατότητα να αγοράσουν το παγωτό και να γευτούν την ανεπανάληπτη νοστιμιά του.
Αυτά ίσως να φαίνονται λίγο παρατραβηγμένα ή και απίστευτα για τους σημερινούς νέους. Όμως αυτή είναι η αλήθεια. Αυτή ήταν η πραγματικότητα για τους πολλούς την εποχή εκείνη. Χρόνια δύσκολα. Χρόνια φτώχειας και ανέχειας.
Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Σχεδόν τα πάντα. Και τα παγωτά δεν αποτέλεσαν εξαίρεση του κανόνα. Άλλαξαν και αυτά.
Πολλά, μεγάλα και ποικιλόμορφα τα σημερινά παγωτά. Γεύσεις διάφορες. Σοκολάτα, κακάο, κρέμα, κεράσι, φράουλα, πορτοκάλι, μήλο, αχλάδι, μπανάνα, ανανάς. Παραγεμισμένα με καρύδια, με αμύγδαλα, με φουντούκια και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Κι από χρωματισμούς; Όλα τα χρώματα της «Ίριδας».
Σε νοστιμιά όμως κανένα, μα κανένα δεν μπορεί να φτάσει το μοναδικό και ανεπανάληπτο παγωτό του Κίμωνα! Και αυτό δεν είναι υποερβολή. Όλος αυτός ο εκθειασμός του παγωτού του Κίμωνα, δεν είναι απόρροια της τότε ανέχειας και στέρησης, που το έκανε να φαντάζει σαν κάτι μοναδικό. Ούτε είναι η γλυκιά νοσταλγία των ανέμελων παιδικών χρόνων, που έχουν φύγει ανεπιστρεπτί. Είναι ένα και μόνο. Η ανεπανάληπτη μοναδικότητα του παγωτού του Κίμωνα. Παγωτό!.. καϊμάκι παγωτό!… Εδώ και πολλά χρόνια, δεν ακούγεται πια η γλυκιά φωνή του Κίμωνα. Εμείς όμως την ακούμε. Γιατί είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας. Είναι στο «είναι» μας.
Κασάτο παγωτό, κρέμα βανίλια και παραδοσιακό χειροποίητο (συνταγή Κίμωνα Λάππα)
Για επτά (7) κιλά γνήσιο γάλα χρησιμοποιούμε 40 αυγά, 2 κιλά ζάχαρη, 30 γραμμάρια βανίλια σε σκόνη, 2 κολώνες πάγου και 3 κιλά αλάτι.
Σπάζουμε τα αυγά ολόκληρα σε μια λεκάνη, ρίχνουμε τη ζάχαρη ανακατεύουμε και χτυπάμε το μείγμα, ώσπου να ενωθούν πλήρως.
Τοποθετούμε το γάλα στη φωτιά και ζεσταθεί λίγο, ρίχνουμε σιγά-σιγά τα αυγά μέσα στο γάλα και με ξύλινη κουτάλα τα ανακατεύουμε συνέχεια σε σιγανή φωτιά ώσπου, το μείγμα να βράσει και κατόπιν αφήνουμε την κρέμα να κρυώσει καλά.
Γεμίζουμε το δοχείο (παγωτιέρα) κατά τα δύο τρίτα (2/3), γιατί μετά το πάγωμα και το κτύπημα της κρέμας αυξάνει σε όγκο και θα γεμίσει το δοχείο.
Τοποθετούμε το δοχείο στο κέντρο ενός ξύλινου βαρελιού, και το γεμίζουμε με κομμάτια πάγου και αλάτι και αφού γυρίσουμε με το χέρι το δοχείο για πολύ ώρα αρχίζει να παγώνει η κρέμα. Τότε την κτυπάμε με σιδερένια κουτάλα δύο τρείς φορές μέχρι να παγώσει και γεμίζει το δοχείο και το παγωτό είναι έτοιμο.
Σημ.: Τα αγνά υλικά είναι αυτά που κάνουν το παγωτό νόστιμο.
Κίμων Λάππας”
Εις μνήμη Κίμων Λάππα
(28/8/1935-17/11/2024)
Κείμενα στο:
Γιάννη Χρ. Ουζούνη (2013), “ΤΟ ΠΑΓΩΤΟ ΤΟΥ ΚΙΜΩΝΑ”, Δασκαλάκης Ν. και Νικηφορίδης Λ. (επιμ.), Λαογραφικά Άργους Ορεστικού (Χρούπιστας), Μορφωτικός Σύλλογος «Η Ορεστίς» Άργος Ορεστικό, Β’ έκδοση (Α’ έκδοση 1999), σελ. 416-418.
