«Στην ελληνική κοινωνία θεωρούμε αυτονόητο πως η γυναίκα λόγω του φύλου της υστερεί. Συμβαίνει τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο στα απομακρυσμένα χωριά»
Σε μια κοινωνία που δεν τολμά να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη και έχει κολλήσει πάνω της την ετικέτα της «σύγχρονης», οι σεξιστικές συμπεριφορές είναι αυτές που «βασιλεύουν». Δυστυχώς αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη Παιδείας αλλά και στην δήθεν κυριαρχία του δυνατού φύλλου που θέλει να επιτάξει τις γυναίκες με λόγια υποτιμητικά προς αυτές μόνο και μόνο για να τονωθεί το αντρικό «εγώ».
Συνέντευξη στον Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλο για το Πινάκιο
Όπως εξηγεί στο Πινάκιο η κα. Μαρία Παπαλαμπροπούλου, η οποία είναι Κοινωνική λειτουργός στο Κέντρο Συμβουλευτικής Γυναικών Δήμου Καστοριάς, η χρήση της ελληνικής γλώσσας επιτρέπει την επιβολή του άντρα έναντι της γυναίκας.
Το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις και στα social media, σύμφωνα με την κα. Παπαλαμπροπούλου … γεγονός που βάζει στο ίδιο πλαίσιο και τις επόμενες γενιές με αποτέλεσμα οι σεξιστικές συμπεριφορές να ανακυκλώνονται.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως σε μια μικρή κοινωνία όπως η Καστοριά έχουν καταγραφεί «αναρίθμητα τα περιστατικά σεξιστικών συμπεριφορών», φανταστείτε τι συμβαίνει στα αστικά κέντρα και συνυπολογίστε στην εξίσωση πόσα περιστατικά μένουν υποταγμένα στην σιωπή.
Μια κοινωνία θα προχωρήσει μπροστά μόνο όταν οι συμπεριφορές που πληγώνουν το κορμί της σταματήσουν να αιμορραγούν.
 |
| Η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Συμβουλευτικής Γυναικών Καστοριάς |
«Σεξισμός» ποια είναι η έννοια του και αν υφίσταται ακόμη και σήμερα;
«Σεξισμός είναι η πεποίθηση ότι το βιολογικό φύλο είναι ο παράγοντας που καθιστά έναν άνθρωπο κατώτερο από κάποιον άλλο. Η προκατειλημμένη αυτή στάση μπορεί να αφορά σε διανοητικές, κοινωνικές, επαγγελματικές διακρίσεις. Ο σεξισμός με λίγα λόγια κατηγοριοποιεί τους ανθρώπους και τους προσδίδει συγκεκριμένες ικανότητες και χαρακτηριστικά με γνώμονα το φύλο τους. Χρειάζεται να αναφέρουμε ότι οι σεξιστικές πεποιθήσεις αφορούν όλα τα φύλα, αλλά ποσοστιαία υπερτερεί το φαινόμενο αυτό στον γυναικείο πληθυσμό.
Ο σεξισμός βρίσκεται διάχυτος σήμερα, τόσο πολύ που δε χρειάζεται καν να βγούμε από το σπίτι μας για να τον αισθανθούμε. Αρκεί μια βόλτα στα social media και μια αναγνωριστική ματιά στις εικόνες και στα κείμενα που αφορούν στο γυναικείο φύλο».
Στον τόπο σας που είναι μια μικρή κοινωνία υπάρχουν αναφορές όπου γυναίκες πέφτουν θύματα σεξιστικής συμπεριφοράς;
Τι συμβουλεύετε τις γυναίκες που έχουν υποστεί τέτοιου είδους «επίθεση»;
«Καμία ρατσιστική συμπεριφορά, δυστυχώς, δεν έχει γεωγραφικό και πληθυσμιακά όριο. Το ίδιο ισχύει και για το σεξισμό. Η ελληνική κοινωνία αποτελεί μια κοινωνία που λειτουργικά είναι πατριαρχική. Σχετιζόμαστε δηλαδή έχοντας ως γνώμονα την ανδρική παντοδυναμία και ανωτερότητα. Ενώ θεωρούμε αυτονόητο πως η γυναίκα λόγω του φύλου της υστερεί. Συμβαίνει τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο στα απομακρυσμένα χωριά.
Οι σεξιστικές συμπεριφορές αποτελούν κακοποίηση και έτσι χρειάζεται να αντιμετωπίζονται. Στα συμβουλευτικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα, μπορεί να απευθυνθεί οποιαδήποτε γυναίκα πέσει θύμα σεξιστικής συμπεριφοράς».
| Που γέρνει η ζυγαριά; |
Θεωρείτε πως η γλώσσα μας είναι δομημένη πάνω στη επιβολή του αντρικού στο γυναικείο φύλο; Υπάρχουν παραδείγματα;
«Η ελληνική γλώσσα μπορεί να χαρακτηριστεί ως σεξιστική, εφόσον κατά την χρήση της διαχωρίζει τα δύο φύλα. Είναι εύκολο να το κατανοήσουμε αυτό στην καθομιλουμένη, καθώς το αρσενικό γένος κυριαρχεί. Έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε το αρσενικό γένος και να αναφερόμαστε και στις γυναίκες. Για παράδειγμα η πολίτης, η βουλευτής. Επίσης στην ελληνική γλώσσα, πολλοί επιθετικοί προσδιορισμοί έχουν αρνητικό πρόσημο στο θηλυκό γένος.
Ωστόσο, η ορθή, μη σεξιστική χροιά της θα μπορούσε να αποτελέσει μια ισχυρή αφετηρία για την καταπολέμηση των ρατσιστικών και σεξιστικών συμπεριφορών.
Ας μη ξεχνάμε πως η γλώσσα αποτελεί το μέσο για να στηθεί η κοινωνική πραγματικότητα, αφού είναι το σημαντικότερο επικοινωνιακό στοιχείο των ανθρώπων. Οποιαδήποτε ανθρώπινη ενέργεια έχει ως έναυσμα το λόγο».
Η κοινωνία μας θεωρεί «αποδεκτό» ένας άντρας να μιλάει άσχημα, ενώ κατακρίνει μία γυναίκα που μιλάει με έναν αντίστοιχο τρόπο;
«Η κοινωνία μας έχει απενοχοποιήσει το αρσενικό φύλο που υιοθετεί κάποια ανάρμοστη συμπεριφορά. Ενώ μια γυναίκα θα χαρακτηριστεί για τον τρόπο που μιλάει, ντύνεται, συμπεριφέρεται, εργάζεται, συναναστρέφεται».
Κατά πόσο τα στερεότυπα ενισχύουν το σεξισμό και τις προκαταλήψεις ;
«Τα έμφυλα στερεότυπα είναι η βάση στην πυραμίδα της σεξιστικής συμπεριφοράς. Οι πεποιθήσεις αυτές δίνουν στο γυναικείο φύλο συγκεκριμένα μειονεκτικά χαρακτηριστικά. Δυστυχώς πρόσφατες ακαδημαϊκές μελέτες δείχνουν ότι από τη νηπιακή κιόλας ηλικία εγκαθίστανται οι στερεοτυπικές αντιλήψεις και είναι πολύ δύσκολο να εξαλειφθούν. Οι ανθρωπιστικοί επιστήμονες λένε πως κάθε εκατό χρόνια αμβλύνονται τα στερεότυπα. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας».
Πως η Παιδεία μας μπορεί να αποτελέσει όπλο κατά του σεξισμού;
«Μέσω της Παιδείας, ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει γνώσεις, καινούργια ερεθίσματα και να μορφοποιήσει καινούργιες δεξιότητες. Να επηρεαστεί με λίγα λόγια. Έχοντας εμπιστοσύνη στη διαδικασία της μετάδοσης καινούργιων ερεθισμάτων, τα τελευταία 3 χρόνια υλοποιούμε ένα βιωματικό πρόγραμμα ασκήσεων που απευθύνεται σε μαθητές λυκείου και αφορά στα έμφυλα στερεότυπα. Εμπειρικά πια μπορούμε να πούμε πόσο πολύ αυτή η διαδραστική διαδικασία, μετακινεί τους μαθητές που συμμετέχουν, και πόσο αναγκαίο είναι στην εκπαίδευση να ενσωματωθούν οριστικά τέτοιου είδους ενασχολήσεις».
Υπήρχε μια περίπτωση που έχετε καταγράψει και σας έχει αποτυπωθεί έντονα μέσα σας; Μπορείτε να την μοιραστείτε μαζί μας;
«Όλα τα είδη βίας που υφίστανται οι γυναίκες ξεκινούν από τον σεξισμό και την άποψη πως είναι υποδεέστερες, και μειονεκτούν. Είναι αναρίθμητα τα περιστατικά σεξιστικών συμπεριφορών που έχουν αναφερθεί στο κέντρο μας. Σεξισμός στο σπίτι, στο δρόμο, στη δουλειά, στο πανεπιστήμιο, στις εξόδους. Δε θα ξεχώριζα καμία τέτοια συμπεριφορά, διότι όλες έχουν κοινή αφετηρία και κατάληξη».
Τέλος, πως ονειρεύεστε την επόμενη ημέρα;
«Ας ελπίσουμε όλοι σε ένα μέλλον που θα στοχεύει στην ισότητα και την ισονομία μεταξύ των ανθρώπων».
