της Ειρήνης Μιχαηλίδου, Παιδιατρικής Εργοθεραπεύτριας-SI
Η Πρώιμη Παρέμβαση στα παιδιά είναι ένα σχήμα, που έχει σκοπό τη διάγνωση, αποκατάσταση και πρόληψη, όσο νωρίτερα γίνεται, προβλημάτων που παρουσιάζονται σε έναν ή περισσότερους τομείς της ανάπτυξης: Γνωστικό, Γλωσσικό, Κινητικό, Κοινωνικοποίηση, Αυτοεξυπηρέτηση.
Ο στόχος είναι να αναπτύξει τις δεξιότητες του παιδιού στους τομείς που υστερεί, έτσι ώστε το παιδί να φτάσει το μέσο όρο των παιδιών της ηλικίας του πριν τη σχολική του ενσωμάτωση.
Η αποκατάσταση των προβλημάτων είναι αποτελεσματικότερη, όταν η παρέμβαση γίνεται σε πολύ μικρή ηλικία, γιατί δυσκολίες που δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα, δημιουργούν ένα υπόβαθρο που πολλές φορές καθιστά δύσκολη την ένταξη και την ομαλή πορεία του παιδιού στο σχολείο.
Στην Ελλάδα, έρευνα της Α΄ Παιδαγωγικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που έγινε σε 591 παιδιά της Α΄, Β΄, Γ΄ και Δ΄ Τάξης δημοτικών σχολείων από διάφορες περιοχές της χώρας, δείχνει ότι τα προβλήματα οπτικοκινητικού συντονισμού συνεχίζουν να υπάρχουν και εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, αυξάνονται από την Α΄ μέχρι την Δ΄ τάξη δημοτικού, φτάνοντας το 37%.
Από την μελέτη των παραπάνω, προκύπτει πόσο σημαντικό είναι να εντοπίζονται οι τυχόν δυσκολίες στην προσχολική ηλικία, πριν αυτές εδραιωθούν.
Ένα πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης περιλαμβάνει:
-τη διάγνωση, στην οποία με ειδικά test και παιχνίδια, αξιολογείται η αναπτυξιακή εικόνα του παιδιού στους 5 βασικούς τομείς της ανάπτυξης. Παράλληλα πληροφορίες συλλέγονται και από τους γονείς.
-την παρέμβαση, που γίνεται σε εβδομαδιαία συνήθως βάση και κατά την οποία ο ειδικός θεραπευτής σε συνεργασία με τους γονείς παραθέτει κατάλληλες δραστηριότητες, για να επιτευχθεί ο εκάστοτε στόχος. Ο στόχος επιλέγεται από έναν ή περισσότερους αναπτυξιακούς τομείς στους οποίους το παιδί χρειάζεται παρέμβαση. Όταν ο στόχος επιτευχθεί, επιλέγεται ο επόμενος και επιδεικνύονται στο γονέα οι δραστηριότητες για την κατάκτησή του στο σπίτι. Εάν ο στόχος της προηγούμενης εβδομάδας δεν έχει επιτευχθεί, γίνεται επανεκτίμηση και δίνονται νέες οδηγίες. Οι οδηγίες προς τους γονείς δίνονται και γραπτά, ενώ η πρόοδος του παιδιού καταγράφεται σε ειδικό πίνακα. Επανεκτίμηση της εξέλιξης του παιδιού γίνεται κάθε τρίμηνο και η χρονική διάρκεια του προγράμματος είναι από 3 μήνες έως 2 χρόνια.
Η πρώιμη παρέμβαση, επειδή καλύπτει όλους τους τομείς των αναπτυξιακών δεξιοτήτων ενός παιδιού από 1-6 ετών, χρησιμοποιείται και από γονείς παιδιών που δεν παρουσιάζουν αποκλίσεις, με σκοπό την καλύτερη ανάπτυξή τους ή ακόμα και για προληπτικό έλεγχο.
Αν και προγράμματα πρώιμης παρέμβασης είναι διαδεδομένα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η διάδοσή τους στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, επειδή δεν έχει δοθεί η ανάλογη σημασία στην πρόληψη και πρώιμη παρέμβαση στην προσχολική ηλικία από τους ειδικούς και τις υπάρχουσες υπηρεσίες στο χώρο της παιδείας και της υγείας.
Η καλή γνώση της βαρύτητας των παραγόντων που συμβάλλουν στην πρώιμη παρέμβαση από τον Εργοθεραπευτή, σε συνδυασμό με την κλινική του κρίση, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για το σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικών και εξατομικευμένων θεραπευτικών προγραμμάτων.
(Βιβλιογραφία: Θωμαϊδου Λ. 1995, Μιχαηλίδου Ε. 2005, Τζουβελέκης Π. 1995)
(Η κ. Ειρήνη Μιχαηλίδου εργάζεται ως εργοθεραπεύτρια στο Ειδικό Δημοτικό και Ειδικό Νηπιαγωγείο Καστοριάς. Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Νέα Καστοριά», αριθ. φύλλου:2836/25-8-2016 )
