Το “Sugar Man” του Rodriguez, του μουσικού με την απίστευτη ιστορία, που τον “ανέστησε” η Νότια Αφρική, διασκευάζει ο Λάζαρος Καψιμάλης
Ακούστε το τραγούδι στο βίντεο και διαβάστε την ιστορία του Rodriguez παρακάτω
Ο Σίξτο Ντίαζ Ροντρίγκεζ (αγγλ. Sixto Diaz Rodriguez, γεν. 10 Ιουλίου 1942) επίσης γνωστός και ως Ροντρίγκεζ ή Χεσούς Ροντρίγκεζ, είναι Αμερικανός μουσικός της φολκ από το Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν. Η καριέρα του αρχικά φάνηκε σύντομη, έχοντας στο ενεργητικό του δυο άλμπουμ με χαμηλές πωλήσεις από τις αρχές τις δεκαετίας του ’70 και δύο περιοδείες στην Αυστραλία. Παρόλου που απέκτησε πιστούς ακόλουθους στην Αυστραλία, η μουσική του έμελλε να γνωρίσει την επιτυχία και να επηρεάσει μία ολόκληρη γενιά στην Νότια Αφρική, χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ για την ιστορία του, το Αναζητώντας τον Sugar Man (Searching for Sugar Man, 2012), οι πωλήσεις των δίσκων του Ροντρίγκεζ ξεπέρασαν τις αντίστοιχες του Έλβις Πρίσλεϊ (Elvis Presley, 1935 – 1977) στην Νότια Αφρική. Την εποχή του απόγειου της φήμης του μουσικού στην χώρα της Αφρικής, κυκλοφορούσε η φημολογία ότι ο Ροντρίγκεζ είχε αυτοκτονήσει.
Την δεκαετία του 1990, ορισμένοι Νοτιοαφρικανοί φαν του Ροντρίγκεζ κατάφεραν μετά από μακροχρόνιες έρευνες να τον εντοπίσουν και να επικοινωνήσουν μαζί του, γεγονός το οποίο οδήγησε σε μια αναπάντεχη αναγέννηση της μουσικής του καριέρας. Αυτή η αναζήτηση περιγράφεται στο βραβευμένο με Όσκαρ ντοκιμαντέρ Αναζητώντας τον Sugar Man, έργο το οποίο προσέφερε στον Ροντρίγκεζ ψήγματα διασημότητας στην πατρίδα του.
Στις 9 Μαΐου 2013, το Πανεπιστήμιο Wayne (WSU) του Ντιτρόιτ, από το οποίο αποφοίτησε ο Ροντρίγκεζ το 1981, του απένειμε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτωρ Ανθρωπιστικών επιστημών.
Ο Ροντρίγκεζ μένει στην ιστορική συνοικία Γούντμπριτζ (Woodbridge) του Ντιτρόιτ, στην οποία φαίνεται να περπατάει σε πλάνα του Αναζητώντας τον Sugar Man.
Νεανικά χρόνια
Ο Ροντρίγκεζ γεννήθηκε το 1942 στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν. Ήταν το έκτο παιδί σε μία εργατική οικογένεια. Ο πατέρας του μετανάστευσε στις Η.Π.Α. από το Μεξικό την δεκαετία του 1920, ενώ η καταγωγή της μητέρας του ήταν επίσης από το Μεξικό. Είχαν ακολουθήσει ένα μεγάλο κύμα Μεξικανών μεταναστών που κατέληξαν στο Ντιτρόιτ αναζητώντας δουλειά στις ακμάζουσες βιομηχανίες της πόλης. Εκεί, οι μετανάστες βρέθηκαν αντιμέτωποι με βαθιά απομόνωση και έντονη περιθωριοποίηση. Αυτά τα βιώματα αντικατοπτρίζονται σε αρκετά τραγούδια του, καθώς πολύ συχνά μιλάει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα στο αστικό περιβάλλον.
Παρά τις πολλές ελλείψεις λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης της οικογένειας Ροντρίγκεζ, ο Σίξτο αποφοίτησε με πτυχίο στην Φιλοσοφία από το Monteith College του Πανεπιστημίου Wayne το 1981.
Καριέρα και προσωπική ζωή
Το 1967, χρησιμοποιώντας το όνομα Rod Riguez (ύστερα από υπόδειξη της δισκογραφικής του Impact Records) εξέδωσε το πρώτο του σινγκλ με τίτλο I’ll Slip Away. Δεν ηχογράφησε τίποτα για τα επόμενα τρία χρόνια, μέχρι να υπογράψει με την Sussex Records, μία θυγατρική της Buddah Records. Από εκείνο το σημείο και ύστερα χρησιμοποίησε το όνομα Rodriguez για όλες τις καλλιτεχνικές δραστηριότητές του. Με την Sussex ηχογράφησε δύο δίσκους, το Cold Fact το 1970 και το Coming from Reality τον επόμενο χρόνο. Κανένα από τα δύο όμως δεν έκανε παρά ελάχιστες πωλήσεις στις Η.Π.Α., και σύντομα λύθηκε η συνεργασία του με την Sussex, η οποία με την σειρά της έκλεισε το 1975. Την περίοδο που τον έδιωξαν, ο Ροντρίγκεζ δούλευε σε έναν τρίτο δίσκο, ο οποίος εν τέλει δεν κυκλοφόρησε ποτέ.
Ο Ροντρίγκεζ εγκατέλειψε την μουσική, και στράφηκε σε χειρωνακτικές εργασίες, δουλεύοντας σαν εργάτης σε οικοδομές και κατεδαφίσεις κτιρίων. Μένει ακόμα στο ίδιο σπίτι που αγόρασε ερειπωμένο, την δεκαετία του 70, από μία κρατική δημοπρασία προς 50 δολάρια. Παρέμεινε δραστήριος πολιτικά και μαχόταν συνεχώς για να βελτιώσει τις συνθήκες της εργατικής τάξης· το 1989 μάλιστα έβαλε υποψηφιότητα για το δημοτικό συμβούλιο της πόλης, αλλά δεν εξελέγη.
Ο Ροντρίγκεζ έχει τρεις κόρες και είναι διαζευμένος από την δεύτερη γυναίκα του, την Κόνυ Κόσκος (Konny Koskos).
Το 2013 ανακοινώθηκε ότι ο Ροντρίγκεζ βρισκόταν σε συζητήσεις με τον Στηβ Ρόουλαντ (Steve Rowland, γεν. 1932), τον παραγωγό του τελευταίου του δίσκου, Coming from Reality. «Έχω γράψει περίπου τριάντα καινούργια τραγούδια», δήλωσε ο Ροντρίγκεζ στο μουσικό περιοδικό Rolling Stone. «Μου είπε (ο Ρόουλαντ) να του στείλω μερικές κασέτες, και θα το κάνω. Θέλω σίγουρα να βρεθούμε, γιατί τώρα έχει πολλές νέες ιδέες»
Επιτυχία με καθυστέρηση εκτός Η.Π.Α.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, και ενώ ο Ροντρίγκεζ παρέμενε σχετικά άγνωστος στην πατρίδα του, τα τραγούδια του αποκτούσαν σταδιακά περισσότερο χρόνο στα ραδιόφωνα της Αυστραλίας, της Μποτσουάνα, της Νέας Ζηλανδίας, της Νότιας Αφρικής και της Ζιμπάμπουε.
Η δισκογραφική Blue Goose Music αγόρασε τα δικαιώματα των δίσκων του Ροντρίγκεζ για την Αυστραλία και εξέδωσε τα δύο άλμπουμ, καθώς και μία συλλογή με τίτλο At His Best, το 1977. Σε αυτήν περιέχονταν, εκτός από τις γνωστές επιτυχίες του, ανέκδοτες ηχογραφήσεις από το 1973 – το “Can’t Get Away”, μία επανηχογράφηση του πρώτου του κομματιού “I’ll Slip Away”, όπως επίσης και το “Street Boy”.
Το At His Best έγινε πλατινένιο στην Νότια Αφρική, και για μία περίοδο υπήρξε το μοναδικό μέσο επικοινωνίας της μουσικής του Ροντρίγκεζ με τον κόσμο. Πολύ συχνά τον συνέκριναν με τους σύγχρονούς του, Μπομπ Ντίλαν (Bob Dylan, γεν. 1941) και Κατ Στίβενς (Cat Stevens, γεν. 1948). Ορισμένα τραγούδια του μετατράπηκαν σε αντικαθεστωτικούς ύμνους στην Νότια Αφρική, όπου επηρέασε αρκετούς καλλιτέχνες οι οποίοι αντιτίθεντο στο Απαρτχάιντ. Φημολογείται επίσης πως και ο διάσημος ακτιβιστής κατά του Απαρτχάιντ, Στηβ Μπίκο (Steve Biko, 1946 – 1977), ήταν φαν του Ροντρίγκεζ.
Ο Ροντρίγκεζ γνώρισε επίσης την επιτυχία στην Αυστραλία, όπου πραγματοποίησε δυο περιοδείες σε ολόκληρη την ήπειρο το 1979 και το 1981.
Ο Σίξτο Ροντρίγκεζ στο Manchester Academy, 2 Δεκεμβρίου 2012.
Το ’91, κυκλοφόρησαν για το πρώτη φορά και τα δύο άλμπουμ του Ροντρίγκεζ σε CD στη Νότια Αφρική, συντηρώντας την αναγνωρισιμότητά του. Παρ’ όλα αυτά, ελάχιστες λεπτομέρειες της ζωής του καλλιτέχνη είχαν γίνει γνωστές στους φαν του και κυκλοφορούσε η φημολογία ότι ο Ροντρίγκεζ είχε αυτοκτονήσει στην διάρκεια μίας συναυλίας του, στην δεκαετία του ’70.
Μέχρι και το 1997, χρονολογία κατά την οποία η μεγαλύτερη κόρη του Ροντρίγκεζ βρήκε στο ίντερνετ μία ιστοσελίδα αφιερωμένη στον πατέρα της, ο μουσικός αγνοούσε την επιτυχία και την σημαντικότητα των τραγουδιών του στην χώρα της Αφρικής. Αφού επικοινώνησε με τους διαχειριστές της ιστοσελίδας και έμαθε για την επιτυχία του εκεί, ξεκίνησε για την πρώτη νοτιοαφρικανική περιοδεία, η οποία περιλάμβανε έξι συναυλίες ενώπιον χιλιάδων οπαδών του. Το κρατικό τηλεοπτικό κανάλι της χώρας, το SABC TV μετέδωσε το ντοκιμαντέρ Dead Men Don’t Tour: Rodriguez in South Africa 1998 το 2001. Προτού επιστρέψει στην Νότια Αφρική το 2001 και το 2005, ο Ροντρίγκεζ έπαιξε ζωντανά και στην Σουηδία.
Το ’98 η Νοτιοαφρικανική ροκ μπάντα Just Jinjer διασκεύασε το “Sugar Man”, τραγούδι – «κατατεθέν» του Ροντρίγκεζ. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2002, ο DJ Ντέιβιντ Χολμς (David Holmes, γεν. 1969) χρησιμοποίησε το τραγούδι του Ροντρίγκεζ για να ανοίξει το άλμπουμ του Come Get It I Got It (2002), το οποίο προσέφερε στο “Sugar Man” αρκετό ραδιοφωνικό χρόνο. Μάλιστα, έναν χρόνο νωρίτερα, η χρήση της μελωδίας του “Sugar Man” από τον ράπερ Νας (Nas, γεν. 1973) στο τραγούδι “You’re Da Man” από τον δίσκο Stillmatic (2001), του εξασφάλισε ακόμα περισσότερη αναγνωρισιμότητα.
Τόσο το ’07 όσο και το ’10 ο Ροντρίγκεζ επέστρεψε στην Αυστραλία για να λάβει μέρος στο φεστιβάλ του Bluesfest Byron Bay, όπως επίσης και σε sold out συναυλίες σε Αδελαΐδα, Μελβούρνη και Σίδνεϋ. Το “Sugar Man” συμπεριλήφθηκε στο μουσικό θέμα της ταινίας Candy, με πρωταγωνιστή τον Χιθ Λέτζερ (Heath Ledger, 1979 – 2008). Ο Σκότος τραγουδοποιός Ρουάρι Τζόζεφ (Ruarri Joseph, γεν. 1982) διασκεύασε το “Rich Folks Hoax” για τον τρίτο προσωπικό του δίσκο. Μέχρι και σήμερα ο Ροντρίγκεζ συνεχίζει τις περιοδείες σε αρκετές χώρες.
Το 2009, η ανεξάρτητη δισκογραφική Light in the Attic Records, με έδρα το Σηάτλ, επανέκδωσε τα δύο άλμπουμ του Ροντρίγκεζ, το Cold Fact και το Coming from Reality.
Το 2014 επιφύλασσε μια ακόμα διασκευή τραγουδιού του Ροντρίγκεζ από εκπρόσωπο διαφορετικού μουσικού είδους, με την νέα εκτέλεση του “Hate Street Dialogue” από τον Γάλλο μουσικό παραγωγό της deep house και της electro, The Avener. Η νέα αυτή διασκευή, η οποία περιλαμβάνει και φωνητικά από τον Ροντρίγκεζ, έφτασε στα τσαρτ στην Γαλλία
Επιτυχία με καθυστέρηση στις Η.Π.Α.
Ύστερα από την κυκλοφορία του Αναζητώντας τον Sugar Man στους κινηματογράφους, αναθερμάνθηκε το ενδιαφέρον για τον Ροντρίγκεζ, τόσο από τα μέσα επικοινωνίας όσο και από τους φαν του, εντός και εκτός Ηνωμένων Πολιτείων. Εμφανίστηκε ως μουσικός καλεσμένος στην εκπομπή Late Show with David Letterman στις 14 Αυγούστου 2012, ερμηνεύοντας το “Crucify Your Mind”, ενώ 6 μήνες αργότερα, στις 11 Ιανουαρίου 2013 ερμήνευσε το “Can’t Get Away” στην εκπομπή The Tonight Show with Jay Leno.
Ο Σίξτο Ροντρίγκεζ στο Manchester Academy, 2 Δεκεμβρίου 2012 (στο τέλος της παράστασης έβγαλε το καπέλο του).
Η ζωή και η απίθανη ιστορία του Ροντρίγκεζ έγιναν ρεπορτάζ από τον διακεκριμένο τηλεοπτικό σταθμό CNN στα μέσα Αυγούστου του 2012. Στις 7 Οκτωβρίου του ίδιου έτους ο Ροντρίγκεζ εμφανίστηκε στην ενημερωτική εκπομπή 60 Minutes, ενώ στις 18 Νοεμβρίου εμφανίστηκε στην Βρετανική τηλεόραση για την πρωινή ενημερωτική εκπομπή The Andrew Marr Show, όπου εκτός από συνέντευξη ερμήνευσε κι ένα κομμάτι στους τίτλους τέλους. Ο Ροντρίγκεζ ήταν επίσης προσκεκλημένος του Τζουλς Χόλαντ (Jools Holland, γεν. 1958) στην εκπομπή του τελευταίου Later… with Jools Holland, όπου έδωσε συνέντευξη και τραγούδησε ζωντανά. Εκτός των άλλων, ο Ροντρίγκεζ έχει εμφανιστεί και σε διαδικτυακές σειρές, όπως το μουσικό μαγκαζίνο The Weekly Comet.
Το ντοκιμαντέρ υπονοεί έντονα ότι ο Ροντρίγκεζ δεν έλαβε ποτέ κανένα ποσοστό επί των πνευματικών δικαιωμάτων των πωλήσεων των δίσκων του, με υπαιτιότητα του Κλάρενς Αβάντ (Clarence Avant, γεν. 1931). Το ζήτημα βρίσκεται ακόμα υπό εξέταση από τις αρμόδιες αρχές. Ο Ροντρίγκεζ, αν και αρχικά έδειξε αδιαφορία σε αυτά τα «σύμβολα επιτυχίας», εν τέλει αποφάσισε να κυνηγήσει νομικά την υπόθεση.
Επιπλέον των συναυλιών σε Αυστραλία, Νότια Αφρική και Νέα Ζηλανδία , η περιοδεία του Ροντρίγκεζ το 2013 περιλάμβανε μερικές από τις πιο αξιοσημείωτες εμφανίσεις του επί αμερικάνικου εδάφους μέχρι εκείνο το σημείο, όπως έναν μήνα εμφανίσεων στο ιστορικό Beacon Theatre της Νέας Υόρκης, καθώς επίσης και μία θέση στο φεστιβάλ Sasquatch! της Ουάσινγκτον. Επίσης έπαιξε στο περίφημο φεστιβάλ του Γκλάστονμπερι, στην Αγγλία, τον Ιούνιο του 2013. Λίγο αργότερα, στις 5 Ιούλιου, ο Ροντρίγκεζ άνοιξε το φημισμένο Montreux Jazz Festival, ενώ στις 10 Αυγούστου έλαβε μέρος στο Wilderness Festival, στην Μεγάλη Βρετανία.
Οι Dave Matthews Band προσέφεραν στον Ροντρίγκεζ ακόμη περισσότερη δημοσιότητα το 2014, καθώς διασκεύαζαν συχνά το “Sugar Man” κατά την διάρκεια της καλοκαιρινής τους περιοδείας. Ο Μάθιους (Dave Matthews, γεν. 1967) μάλιστα συνήθιζε να προλογίζει το τραγούδι, περιγράφοντας τις αναμνήσεις του από τα χρόνια που μεγάλωσε στην Νότια Αφρική σαν φαν του Ροντρίγκεζ, και εκφράζοντας την έκπληξή του για την πλήρη άγνοια του αμερικανικού κοινού για τον μουσικό.
Αναζητώντας τον Sugar Man (το ντοκιμαντέρ)
Η παγκόσμια πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ Αναζητώντας τον Sugar Man πραγματοποιήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σάντανς στις 19 Ιανουαρίου 2012. Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία του Σουηδού Μάλικ Μπεντζελούλ (Malik Bendjelloul, 1977 – 2014), αφηγείται τις προσπάθειες δύο νοτιοαφρικανών φαν να μάθουν αν ο Ροντρίγκεζ είχε πράγματι αυτοκτονήσει ή σε αντίθετη περίπτωση, τι είχε απογίνει. Η ταινία κέρδισε στο φεστιβάλ το βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, τόσο της κριτικής επιτροπής όσο και του κοινού.
Η αφίσα του ντοκιμαντέρ.
Εκτός από συμμετοχές σε άλλα φεστιβάλ, όπως το True/False Film Festival και το Traverse City Film Festival, η ταινία επίσης προβλήθηκε σε κινηματογράφους στην Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες στις 27 Ιουλίου 2012, πριν την επίσημη προβολή του στην υπόλοιπη χώρα. Στην Ευρώπη, το ντοκιμαντέρ παρουσιάστηκε το καλοκαίρι του ίδιου έτους στο μουσικό φεστιβάλ Way Out West, που λαμβάνει χώρα στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. Ο Ροντρίγκεζ μάλιστα έπαιξε στο συγκεκριμένο φεστιβάλ. Τον Νοέμβριο το Sugar Man κέρδισε το βραβείο κοινού και Καλύτερου μουσικού ντοκιμαντέρ στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ. Στην Ελλάδα η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 23 Σεπτεμβρίου 2012, στο φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας, στο οποίο κέρδισε την Χρυσή Αθηνά καλύτερου ντοκιμαντέρ.
Η μουσική επένδυση της ταινίας περιλαμβάνει μια συλλογή κομματιών του Ροντρίγκεζ από τα δύο άλμπουμ του, καθώς και 3 ακυκλοφόρητα από τον τρίτο δίσκο του, ο οποίος δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο δίσκος κυκλοφόρησε στις 24 Ιουλίου 2012 στις Η.Π.Α., από την δισκογραφική Light in the Attic Records. Στο οπισθόφυλλο αναγράφεται: «Ο Ροντρίγκεζ λαμβάνει δικαιώματα από τις πωλήσεις αυτού του δίσκου», για να κατευναστούν τυχόν αμφιβολίες του κόσμου για την τύχη των δικαιωμάτων, μετά τις υπόνοιες της ταινίας για την προηγούμενη δισκογραφική.
Το Sugar Man κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στα βρετανικά βραβεία BAFTA στις 10 Φεβρουαρίου 2013.
Οι διακρίσεις της ταινίας δεν σταμάτησαν εκεί. Στις 13 Ιανουαρίου 2013 το Sugar Man προτάθηκε, και στις 24 Φεβρουαρίου κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στην 85η Απονομή των Βραβείων της Ακαδημίας Κινηματογράφου. Ο Ροντρίγκεζ αρνήθηκε να παρευρεθεί στην απονομή καθώς δεν ήθελε η παρουσία του να αποσπάσει την προσοχή από την επιτυχία των δημιουργών. Στον ευχαριστήριο λόγο του ο Σάιμον Τσιν (Simon Chinn), ένας από τους παραγωγούς, δήλωσε αναφερόμενος στην κίνηση του Ροντρίγκεζ: «Αυτό από μόνο του λέει όσα θα θέλατε να ξέρετε για τον άνθρωπο και την ιστορία του». Ο σκηνοθέτης Μάλικ Μπεντζελούλ προσέθεσε από την σκηνή: «Ευχαριστούμε έναν από τους μεγαλύτερους τραγουδιστές όλων των εποχών, τον Ροντρίγκεζ».
Από τη wikipedia
“Sugar Man”
Sugar man
Won’t ya hurry
Coz I’m tired of these scenes
For a blue coin
Won’t ya bring back
All those colours to my dreams
Silver magic ships, you carry
Jumpers, coke, sweet Mary Jane
Sugar man
Met a false friend
On a lonely, dusty road
Lost my heart
When I found it
It had turned to dead, black coal
Silver magic ships, you carry
Jumpers, coke, sweet Mary Jane
Sugar man
You’re the answer
That makes my questions disappear
Sugar man
Coz I’m weary
Of those double games I hear
Sugar man [x7]
Sugar man
Won’t ya hurry
Coz I’m tired of these scenes
For a blue coin
Won’t ya bring back
All those colours to my dreams
Silver magic ships, you carry
Jumpers, coke, sweet Mary Jane
Sugar man
Met a false friend
On a lonely, dusty road
Lost my heart
When I found it
It had turned to dead, black coal
Silver magic ships, you carry
Jumpers, coke, sweet Mary Jane
Sugar man
You’re the answer
That makes my questions disappear
Sugar Man
- 1. Πρόκειται για αργκό που αναφέρεται στον προμηθευτή ναρκωτικών ουσιών και για αυτόν τον λόγο δεν είναι δυνατή η ακριβής μετάφραση
- 2. Πρόκειται για αργκό και αναφέρεται σε διάφορα είδη ναρκωτικών
Ελληνική μετάφραση από lyricstranslate.com
