Διδάγματα που χρυσοπληρώσαμε
Στις αρχές της δεκαετίας του `90, όταν είχε προηγηθεί μία σοβαρή περίοδος κρίσης της γούνας, οι υπεραποδόσεις της τάξης του είκοσι και πλέον τοις εκατό, που σημείωναν εκείνο το διάστημα οι τίτλοι (ομόλογα, έντοκα γραμμάτια) του ελληνικού δημοσίου, έριξαν τα πρώτα σπέρματα της ιδέας του άκοπου πλουτισμού, και μάλιστα με ελάχιστο ή μηδενικό επίπεδο ανάληψης κινδύνου, κοινώς ρίσκου.
Το ίδιο περίπου διάστημα, μετά από μια αντίστοιχη καταιγίδα, για τους λίγους μέχρι τότε ενασχολούμενους, το χρηματιστήριο εκτόξευσε και τελικά προσγείωσε ανώμαλα αυτού του τύπου τις ελπίδες. Δεν άργησε όμως να έλθει η μόδα της επένδυσης σε φωτοβολταϊκά, για να τις αναπτερώσει.
Όταν ξεφούσκωσε και αυτό, διάφορες συγκυρίες, έφεραν στο προσκήνιο τις φάρμες εκτροφής γουνοφόρων, που βέβαια, εκ των πραγμάτων δεν απευθύνονταν σε πολλούς. Δεν έλειψε φυσικά εκείνη την περίοδο, η ιδέα της επένδυσης σε πάσης φύσεως ακίνητα, κυρίως γκαρσονιέρες φοιτητικές, που μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης, φάνταζε ως το νέο Εl Dorado.
Παραμένουν βέβαια σταθερή αξία όλο αυτό το διάστημα, τα τυχερά παιχνίδια, που εκτονώνουν τη νοσταλγία μας για τις μέρες του χρηματιστηριακού πυρετού, Τζόκερ, Λόττο, Πρότο, και άλλα συναφή. Bέβαια, την εποχή εκείνη, δεν κάναμε τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο, από το να κινούμαστε στο μήκος κύματος μια εθνικής πανδημίας που είχε καταλάβει τους πάντες όπου -ελληνικής- γης.
Όλα ωστόσο τα παραπάνω, δεν ήταν παρά, οι πολλαπλές πτυχές του ίδιου φαινομένου. Με αυτά και άλλα πολλά, διογκώθηκε και γιγαντώθηκε το πρότυπο του εύκολου πλουτισμού και της ήσσονος προσπάθειας, οι ελπίδες όμως, για τους περισσότερους, απέβησαν φρούδες.
Τελευταία, η βραχυχρόνια μίσθωση, το γνωστό σε όλους πλέον, Airbnb, ήρθε να μας κάνει να νιώσουμε ότι τίποτα δεν χάθηκε ακόμα. Μένει να δούμε αν θα βρεθούμε στο ίδιο έργο θεατές, αν θα αποτελέσει μία νέα φούσκα ή θα έχει διάρκεια. Και κυρίως, αν άμεσα θα επηρεάσει θετικά σε ατομικό επίπεδο ή σε βάθος χρόνου αρνητικά, σε συλλογικό. Και, ενώ έχει ήδη επιφέρει ανακατατάξεις, τις παρενέργειές του, ακόμα δεν τις έχουμε βιώσει σε όλη τους την έκταση.
Στο παρελθόν, πάντως, το οικονομικό και, με εφαλτήριο αυτό, το κοινωνικό άλμα που πιστεύαμε ότι θα κάνουμε, αποδείχτηκε άλμα στο κενό. Μάταια περιμέναμε να αβγατίσουν οι ελπίδες και τα χρήματα που επενδύσαμε, καθότι οι κότες με τα «χρυσά αυγά» τους, φάνηκε ότι δεν είχαν, παρά μόνο την επάλειψη με τη χρυσόσκονη της ματαιοδοξίας μας.
Και, μια και μιλάμε για αυγά, ας θυμηθούμε και ας προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε ατομικά και ως τοπική κοινωνία ένα από τα βασικά αξιώματα της εποχής του χρηματιστηρίου, που ακριβοπληρώσαμε για να διδαχθούμε: Όχι όλα τα αυγά σε ένα καλάθι. Kαι, τελευταία, το καλάθι στο οποίο έχουμε εναποθέσει ελπίδες, πόθους και προσδοκίες, προκειμένου να “ρεφάρουμε” -όπως θα έλεγαν οι μυημένοι στην ορολογία της οικονομικής πιάτσας- ίσως αποκαλείται Τουρισμός. Το Airbnb, το ρωτήσαμε;
