Το μόνο πράγμα που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία”
Φ. Χέγκελ
(Γιατί το σύστημα των εκλογών αν δεν αλλάξει, κινδυνεύει σύντομα να χρεοκοπήσει)
Οι εκλογές, κοινοβουλευτικές, τοπικής αυτοδιοίκησης και για την Ευρωβουλή πλησιάζουν. Ήδη δημοσιοποιήθηκαν ονόματα γνωστών και μη εξαιρετέων στα κοινά και κοινωνικά δρώμενα της μικρής μας κοινωνίας. Ένας εκ του μακρόθεν παρατηρητής μη γνωρίζοντας την ανατομία των υποψηφίων και της κοινωνίας, θα σχημάτιζε θετική εντύπωση από τον αριθμό και την ποικιλία των επίδοξων μνηστήρων της τοπικής μας εξουσίας και όχι μόνο. Αν ρωτούσε όμως κανείς κάποιον, που μπορούσε να ενδοσκοπήσει την ελληνική όσο και την τοπική μας κοινωνία, τότε η γνώμη για το φαινομενικά δημοκρατικό σύστημα της εκλογής των υποψηφίων θα τίθετο υπό αμφισβήτηση.
Οι πολίτες που συμμετέχουν στις εκλογές και επιλέγουν τον συγκεκριμένο υποψήφιο, σίγουρα δεν το κάνουν όλοι με κριτήριο αξιοκρατικό. Οι λόγοι που ψηφίζει κάποιος έναν συγκεκριμένο υποψήφιο μπορεί να είναι πολλοί και κυρίως οι παρακάτω:
Είναι συγγενής μου, τον γνωρίζω, είναι καλό παιδί, θα με βοηθήσει να βρω δουλειά, μου έκανε εξυπηρέτηση, μου υποσχέθηκε ότι θα με διορίσει και ένα σωρό άλλοι λόγοι που λίγο έχουν σχέση με τις ικανότητες ή την αποτελεσματικότητα του υποψηφίου. Αυτό είναι το δράμα της σημερινής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Από την άλλη, ποιοί θέτουν υποψηφιότητα; Κάποιοι λίγοι επειδή έχουν φιλοδοξία είναι ρομαντικοί και καλά κάνουν, κάποιοι πάρα πολύ λίγοι επειδή αγαπούν τον τόπο τους, έχουν ίσως κάποιο όραμα και θέλουν να προσφέρουν, κάποιοι που θέλουν να βουλευτούν με έναν από τους πολλούς μισθούς που εξασφαλίζει η εκλογή τους στα ανώτερα αξιώματα. Άλλοι για να μπουν στα κανάλια διαπλοκής και να έχουν τα ανάλογα οφέλη από τους τζίρους των έργων και των εργολαβιών. Άλλοι για να είναι κοντά στην εξουσία και να διασφαλίσουν διάφορα οφέλη που απορρέουν απ’ αυτή. Και πολλοί άλλοι λόγοι ων ουκ εστίν αριθμός θα έλεγε κανείς καθ’ υπερβολήν.
Ποιοι δεν ανακατεύονται στα κοινά; Όσοι δεν έχουν θράσος, είναι έντιμοι και δεν μπορούν να πουν ψέματα. Όσοι δεν θέλουν να μπλέξουν σε πρακτικές λαμογιάς, κοινώς δεν θέλουν να ανακατευτούν με τα πίτουρα για να μην τους φάνε οι κότες. Όσοι έχουν μια επιτυχημένη καριέρα και δεν θέλουν να την χαλάσουν. Και πολλοί άλλοι φυσικά που δεν θέλουν να λερώσουν το όνομά τους, διότι και καθαρός να είσαι δεν θα σε πιστεύουν πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, και πολλοί άλλοι λόγοι. Αλήθεια που είναι οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες; Που είναι οι επιτυχημένοι επιστήμονες και επαγγελματίες; Αυτοί δεν ανησυχούν για την κοινωνία που ζουν; Δεν καταλαβαίνουν ότι, όταν βουλιάξει το καράβι, όλοι μαζί θα πάμε στον πάτο;
Έτσι λοιπόν μας κυβερνούν, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, στην καλύτερη περίπτωση μετριότητες, (κατ’ άλλους ίσως ικανοί μόνο για λαμογιές) ή καλά και έντιμα άτομα χωρίς διοικητικές ή αυτοδιοικητικές ικανότητες. Οι ικανοί έχουν τις δουλειές τους, είναι επιτυχημένοι στην δουλειά τους ή έχουν φύγει στο εξωτερικό και διαπρέπουν εκεί. Και κάποια φωτεινά παραδείγματα ικανών και εντίμων που πέρασαν από τα κοινά, ήταν σταγόνα στον ωκεανό και δεν έγιναν πρότυπα προς μίμηση. Ας ελπίσουμε ότι, παραδείγματα όπως αυτά των Δημάρχων Τρικάλων ή Τρικαίων, της Βέροιας, των Χανίων, της Ανάβρας κ.λπ. θα πολλαπλασιασθούν έτσι ώστε να αρχίσει η αναστροφή αυτού του κλίματος .
Έκαστος εφ’ ω ετάχθη
Συμπέρασμα: Το σύστημα εκλογής και επιλογής των υποψηφίων δεν είναι αξιοκρατικό. Ο τρόπος που γίνονται οι εκλογές μας καταστρέφει και μας οδηγεί σε τέλμα. Δεν επιλέγουμε τους καλύτερους και ικανότερους, διότι ως επί τω πλείστων οι άριστοι και ικανοί δεν ασχολούνται με τις εκλογές.(Οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Δεν επιλέγουμε τους ικανότερους, εντιμότερους και τιμιότερους αφού αυτοί δεν ασχολούνται με ένα χρεοκοπημένο σύστημα. Και τι πρέπει να γίνει; Να βρούμε ένα σύστημα ΄΄ διασφάλισης ποιότητας ΄΄, ένα σύστημα τύπου ΄΄ ΑΣΕΠ ΄΄ που να είναι σε θέση να αξιολογεί τον καθένα ανάλογα με τα προσόντα τις ικανότητές του κ.λπ. και μετά να μπαίνει στην εκλογική διαδικασία.
Η σημερινή αντιπροσωπευτική δημοκρατία έχει σοβαρό πρόβλημα. Πρέπει να ανατρέξουμε σε μεθόδους άμεσης δημοκρατίας όπως στην αρχαία Αθήνα, προσαρμοσμένες όμως στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις. Φυσικά η άμεση αθηναϊκή δημοκρατία(όπως πολύ τεκμηριωμένα αναφέρει στο εξαιρετικό βιβλίο του ΄΄ Αρχαία και σύγχρονη Δημοκρατία ΄΄ ο συμπολίτης μας Δρ. Ανδρέας Μήλιος), δεν μπορεί να επανιδρυθεί στις σύγχρονες κοινωνίες μας με την μορφή που υπήρξε στην αρχαιότητα. Ωστόσο μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα τους και να προσεγγίσουν ως έναν βαθμό αυτήν της αθηναϊκής δημοκρατίας, εάν υιοθετήσουμε τρεις πυρηνικές αρχές: α) την απεπαγγελματοποίηση της πολιτικής, β)τον πραγματικό διαχωρισμό των τριών εξουσιών και γ) την διεύρυνση της συμμετοχικής βάσης των πολιτών στην πολιτική διαδικασία και διαμόρφωση της πολιτικής βούλησης.
Για να γίνουν όμως όλα αυτά και πολλά παραπάνω θα πρέπει να παραδεχθούμε να αποδεχθούμε και να θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα. Εάν λοιπόν το τολμήσουμε, το εφαρμόσουμε και επιτύχει, ένα νέο σύστημα ΄΄ Άμεσης Δημοκρατίας ΄΄ ή ΄΄ Αξιολογικής Δημοκρατίας ΄΄, τότε θα προσφέρουμε στον σύγχρονο δυτικό κόσμο, ως ελληνική κοινωνία, ακόμη έναν διαφωτισμό ίσως ανώτερο εκείνου του 17ου αιώνα. Ας ελπίσουμε ότι η ρήση του Φ. Χέγκελ κάποτε δια διαψευσθεί.
Λεωνίδας Θ. Πουλιόπουλος: Οικονομολόγος, τ. Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας, με σημαντικό συγγραφικό έργο και αρθρογραφία σχετικά με τον κλάδο της Γούνας και όχι μόνο.
