Αποκαλυπτικά στοιχεία για την Εβραϊκή Κοινότητα της Καστοριάς πριν και μετά το ολοκαύτωμα
Οι Γερμανοί σημάδευαν με έναν αριθμό όσες και όσους κρατούσαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και από εκείνη την στιγμή ο αριθμός κάθε Εβραίου υποκαθιστούσε την ανθρώπινη ιδιότητά του: ο κάθε έγκλειστος έπαυε να είναι άνθρωπος και έμενε ένας αριθμός μετά από έναν προηγούμενο και πριν από τον επόμενο στη σειρά αριθμό. Πώς όμως δημιουργούσαν τους αριθμούς στους Εβραίους εγκλείστους;
Ο Λεών Κοέν στο συγκλονιστικό δεύτερο μέρος του βιβλίου του που κυκλοφόρησε πρόσφατα1 σημειώνει: «Τέλος, μπήκαμε σε μια ειδική αίθουσα, όπου μας έδωσαν αριθμούς ταυτότητας. Η ταυτότητα ήταν ένα ολόκληρο τελετουργικό, το οποίο εκτελούνταν από δέκα κρατούμενους που χάραζαν στο αριστερό μας μπράτσο έναν αριθμό με μια αιχμηρή, υποδόρια βελόνα, τοποθετημένη πάνω σε ένα στυλό. Στη συνέχεια διέγραφαν αυτό τον αριθμό από τις λίστες τους. Ο δικός μου αριθμός ήταν ο 182492.». Και λίγο παρακάτω συμπληρώνει: «Όταν ξυπνήσαμε την επόμενη μέρα, τα χέρια μας ήταν πρησμένα. Τότε συνειδητοποιήσαμε τη σημασία των αριθμών ταυτότητας. Το οίδημα διαρκούσε δεκαπέντε έως είκοσι μέρες, ανάλογα με την κατάσταση της υγείας μας. Είχαμε πλέον αποκτήσει ένα μόνιμο τατουάζ, ενθύμιο για την υπόλοιπη ζωή μας2.».
Είναι αλήθεια ότι μετά το 1945, όταν έπρεπε να περιγραφεί η κατάσταση των ισραηλιτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα, αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς παρά μόνο με την χρήση των αριθμών. Για κάθε κοινότητα σημειώνονταν ο αριθμός των μελών της πριν από την εκτόπιση και ο αριθμός αυτών που, με διαφόρους τρόπους, κατάφεραν να επιβιώσουν.
Δυστυχώς δεν θα μάθουμε ποτέ τα στοιχεία όλων όσοι εκτοπίσθηκαν – το πρόβλημα εντοπίζεται, κυρίως, στις γυναίκες ομήρους, στα νήπια και στα μικρά παιδιά μέχρι την ηλικία των 7 ετών. Αυτό όμως δεν πρέπει να σταθεί εμπόδιο στην αναζήτηση (στην Ελλάδα και στο εξωτερικό) κάθε πιθανής πηγής από την οποία μπορεί να προκύψουν πληροφορίες και αρχειακό υλικό.
Είναι υποχρέωσή μας να συγκεντρώσουμε για τους (όσο το δυνατόν) περισσότερους το ονοματεπώνυμο, το όνομα πατρός και μητρός, το έτος γεννήσεως και το επάγγελμά τους. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυνατόν να έχουμε τον γραφικό τους χαρακτήρα σε έγγραφο ή επιστολή, ακόμη συχνότερα την υπογραφή τους. Και, επί πλέον, είναι ανάγκη να γίνουν γνωστές οι σπάνιες, είναι η αλήθεια, φωτογραφίες, στις οποίες έχει διασωθεί η μορφή τους – «το πιο τίμιο».
Το γεγονός μάλιστα ότι οι περισσότερες Κοινότητες ξεθεμελιώθηκαν, οι άνθρωποι δολοφονήθηκαν και τα κτήρια καταστράφηκαν, καθιστά απαραίτητη την αναφορά [και την καταγραφή] ακόμη όλων όσοι έζησαν το προηγούμενο διάστημα, είτε αυτοί «πρόλαβαν» και πέθαναν ειρηνικά στη πόλη τους, είτε, μετανάστευσαν την περίοδο του μεσοπολέμου, κυρίως, στη Παλαιστίνη ή στην Αμερική. Είναι οφειλόμενος σεβασμός αλλά και ελάχιστο χρέος στην μνήμη όλων των Εβραίων Ελλήνων να σχηματισθεί μία εναργής εικόνα των σπουδαίων εβραϊκών κοινοτήτων της Ελλάδος όπως αυτές υπήρξαν μέχρι τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το Ολοκαύτωμα.
Διαβάστε όλο το άρθρο-έρευνα με τα ντοκουμέντα για την Καστοριά στο palaiabiblia.blogspot.com
