Οι «Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ» δημιούργησαν και κυκλοφόρησαν κατά το έτος 2006 μία καταπληκτική μουσική κασετίνα, που περιέχει ένα ψηφιακό δίσκο (CD) με δημοτικά τραγούδια του Βογατσικού Καστοριάς κι ένα συνοδευτικό του πληροφοριακό βιβλιαράκι στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
Το εν λόγω βιβλιαράκι περιλαμβάνει τα κείμενα των αναφερόμενων τραγουδιών μαζί με τ’ αντίστοιχά τους σχόλια, τα ονόματα των «τραγουδιστών», καθώς και πολλές σχετικές πληροφορίες κι ενδιαφέρουσες φωτογραφίες απ’ το Βογατσικό. Ακολούθως παρατίθενται με τη σειρά: α) το προλογικό σημείωμα του υπόψη συνοδευτικού έντυπου, το οποίο συνέταξε ο γνωστός μουσικολόγος κι εκ Βογατσικού καταγόμενος Μάρκος Δραγούμης, και β) το πληροφοριακό του κείμενο (απόσπασμά του) για το Βογατσικό, που έγραψε ο Βογατσιώτης γιατρός και λογοτέχνης Νώντας Τσίγκας.
ΜΗΛΙΤΣΑ ΠΟΥ ‘ΣΑΙ ΣΤΟ ΓΚΡΕΜΝΟ – Καλλίμαχος Βαϊνάς:
Α) ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Του Μάρκου Φ. Δραγούμη
Οι μουσικές του παρόντος cd ηχογραφήθηκαν το καλοκαίρι του 1965 από τους Γιάννη Άννινο και Μάρκο Φ. Δραγούμη για τη συλλογή του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ. Κατά την αποστολή αυτή μαγνητοφωνήθηκαν και μουσικές από άλλες κοινότητες του νομού Καστοριάς, όπως του Κωσταραζιού, Γέρμα, Επταχωρίου κ.τ.λ. Συμπαραστάτες του ΜΛΑ σ’ αυτήν του την προσπάθεια υπήρξαν πολλοί παράγοντες της περιοχής και ιδιαίτερα ο τότε νομάρχης Καστοριάς Ιωάννης Μαζαράκης – Αινιάν. Η έρευνα του ΜΛΑ στην περιοχή συνεχίστηκε από τον εθνολόγο Φιλήμονα Χατζή κατά τη δεκαετία του 1980.
ΜΑΣ ΠΑΤΗΣΑΝ ΤΗ ΝΙΑΟΥΣΤΑ – Βάγια Σαγιατσή:
Β) ΤΟ ΒΟΓΑΤΣΙΚΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
Του Νώνια Τσίγκα
Ο Τόπος
Το Βογατσικό είναι ένα ιστορικό χωριό του Νομού Καστοριάς. Εκκλησιαστικά υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης.
Το σημερινό Βογατσικό απλώνεται χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 770 μ., πάνω από μία πανέμορφη κοιλάδα του Αλιάκμονα, κατάντικρυ στο προτείχισμα του Βοΐου και του Γράμμου της «αυστηρής» οροσειράς της Πίνδου. Η ονομασία του πιθανώς προήλθε από τα τουρκικά Μπογαζ-κιόϊ, που σημαίνει «το χωριό του μπουγαζιού», εξαιτίας της ιδιαίτερης θέσης που βρίσκονταν οι πρώτοι οικισμοί που το συγκρότησαν.
Αναφορές για το Βογατσικό συναντάμε πρώτη φορά σε Λεξικό του 1550, αλλά εικάζεται, ότι οι οικισμοί από τους οποίους δημιουργήθηκε αργότερα το σημερινό Βογατσικό – και που βρίσκονταν διάσπαρτοι στην παραποτάμια περιοχή του Σαντόβου και σε άλλες ψηλότερα από αυτήν – θα πρέπει να είχαν αναπτυχθεί και πριν ακόμα από την άλωση της Πόλης, δηλαδή πριν από τον 14ο αιώνα.
Κατά την Τουρκοκρατία, επειδή πλήθαιναν οι επιθέσεις των μουσουλμάνων Αλβανών που λυμαίνονταν την περιοχή, οι Βογατσιώτες μετακινήθηκαν και έκτισαν το χωριό στη θέση που βρίσκεται αυτό σήμερα σε σχετικά απόκρημνη, δασώδη τότε και καλά προφυλαγμένη πλαγιά. Κατά την ίδια περίοδο διωκόμενοι από τους άνδρες του Αλή-Πασά πρόσφυγες Σουλιώτες, περί τις 70 οικογένειες, βρήκαν καταφύγιο και εποίκισαν το Βογατσικό (όπως μαρτυρούν τα επώνυμα Τζαβέλας. Μπότσαρης, Κίτσος, Δαγκλές κ.τ.λ., που συναντάμε σε απογόνους των μέχρι σήμερα). Αρκετοί Βογατσιώτες ξενιτεύτηκαν τα χρόνια αυτά ιδίως στην Πόλη, το Μοναστήρι και το Βουκουρέστι, όπου ασχολήθηκαν κυρίως με το εμπόριο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα μέλη της οικογένειας Δραγούμη, τα οποία από τον 18ο αιώνα έφυγαν από το Βογατσικό κι εγκαταστάθηκαν στην Πόλη, όπου και διέπρεψαν στο Διπλωματικό σώμα, την πολιτική, τις τέχνες και τα γράμματα…
| A/A | ΤΙΤΛΟΣ | |
| 1 | ΔΕΣΠΩ Μ’ ΔΕ ΒΓΑΙΝΕΙΣ ΣΤΟ ΧΟΡΟ – Καλλίμαχος Βαϊνάς | |
| 2 | ΣΤΟΝ ΑΔΗ ΘΑ ΚΑΤΕΒΩ – Καλλίμαχος Βαϊνάς | |
| 3 | ΜΗΛΙΤΣΑ ΠΟΥ ‘ΣΑΙ ΣΤΟ ΓΚΡΕΜΝΟ – Καλλίμαχος Βαϊνάς | |
| 4 | ΑΣΠΡΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ ΦΟΡΩ – Καλλίμαχος Βαϊνάς | |
| 5 | ΟΣΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΙ ΑΝ ΕΠΗΓΑ – Βιργινία Μαργαριτοπούλου | |
| 6 | ΛΕΒΕΝΤΗΣ ΕΙΣΑΙ ΜΑΤΙΑ ΜΟΥ – Βιργινία Μαργαριτοπούλου | |
| 7 | ΤΡΕΛΑΙΝΟΜΑΙ ΜΑΝΟΥΛΑ ΜΟΥ – Βιργινία Μαργαριτοπούλου | |
| 8 | ΕΛΑ ΣΥΝΤΡΟΦΙΣΣΑ-ΜΑΝΑ ΚΑΛΗ ΜΟΥ ΜΑΝΑ – Αγαθοκλής Δαρλαγιάννης | |
| 9 | Ο ΖΙΔΡΟΣ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΧΑΡΑ – Αγαθοκλής Δαρλαγιάννης | |
| 10 | ΣΗΚΩ ΔΙΑΜΑΝΤΩ – Αγαθοκλής Δαρλαγιάννης | |
| 11 | Η ΠΕΡΙΣΤΕΡΟΥΔΑ Η ΝΥΦΗ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 12 | ΤΟΥ ΚΥΡΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ Η ΜΑΝΑ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 13 | ΑΪΝΤΕ ΣΥΝΤΡΟΦΙΣΣΑ ΝΑ ΠΑΜΕ ΓΙΑ ΝΕΡΟ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 14 | ΑΡΓΥΡΟ ΜΟΥ ΧΤΕΝΙ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 15 | ΓΑΜΠΡΕ Μ’ ΤΙ ΜΑΝΑ Π’ Σ’ ΕΚΑΜΕΝ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 16 | ΜΑΣ ΠΑΤΗΣΑΝ ΤΗ ΝΙΑΟΥΣΤΑ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 17 | ΚΑΤΕΡΙΝΙΩ – Βάγια Σαγιατσή | |
| 18 | ΜΑΝΑ ΚΑΙ ΓΙΟΣ ΕΚΑΘΟΝΤΑΝ – Στέργιος Σκανδάλης | |
| 19 | ΤΟ ΔΙΑΒΟΛΟ ΜΟΥ ΕΧΩ ΒΡΕΙ – Στέργιος Σκανδάλης | |
| 20 | ΔΩΔΕΚΑ ΧΡΟΝΟΥΣ ΞΕΝΙΤΕΙΑ – Γιώργος Τζάρος | |
| 21 | ΟΛΕΣ ΟΙ ΜΕΛΑΧΡΙΝΕΣ – Γιώργος Τζάρος | |
| 22 | ΜΙΑ ΚΟΡΗ ΜΙΑ ΧΑΣΙΩΤΙΣΣΑ – Γιώργος Τζάρος | |
| 23 | ΚΟΛΙΑΝΤΑ – Γιώργος Τζάρος | |
| 24 | ΠΕΡΠΕΡΟΥΝΑ – Γιώργος Τζάρος | |
| 25 | ΣΗΚΩΝΟΜΑΙ ΠΟΛΛΑ ΠΡΩΪ – Βαίτσα Κορομήλη | |
